Heiligen oorlog in de supermarkt

Vanuit zijn dorp, meestal vanuit het parochiehuis, observeert Marcel ‘t Kint, ‘minister van straat’ zijn omgeving met alle kleine en grote wereldproblemen. 

Ik belandde de voorbije week in een heuse cultuuroorlog. Mijn dorp, Braambeke, heeft de fusie van 1977 nog niet helemaal verteerd, ziet u. Het smolt samen met het grotere Hinderwaart en dat werd meteen ook de hoofdgemeente. Tot op vandaag leeft er een sterke na-ijver tussen Braambeke en de grote broer. Mijn huwelijk belichaamt de fusie. We trouwden in de jaren zeventig, ik geloof dat het in 1972 was… het kan ook 1973 zijn. Het was alleszins voor de grote fusie. Ik ben van Braambeke en mijn vrouw van Hinderwaart. Zij is ook de dominante factor, waardoor de vergelijking helemaal opgaat.

Cultuurverschillen

Toen we de kinderen opvoedden, bleek dat er af en toe toch wel wat cultuurverschillen opdoken. Naast onze verschillende dialecten – zij is van over het water, waardoor ze scherper klinkt – vierden we ook andere geversheiligen. In Braambeke kwam steevast Sintemèrten langs en in Hinderwaart Sinneklous. Onze kinderen hadden dus het geluk dat ze van twee walletjes aten. Bij ‘mit’ en ‘pit’ Braambeek kregen ze cadeaus op 11 november en bij de ‘bonpapa’ en ‘bonmama’ van Hinderwaart ontvingen ze nog eens een lading pakjes op 6 december.

Aangezien ik boven mijn stand trouwde, waren de geschenken van Sinterklaas ook altijd indrukwekkender dan die van Sint-Maarten. Maar in Braambeke kregen de kinderen bij het avondeten dan weer tafelbier en dat stemde hen ook gelukkig. Ze sliepen erna ook een pak steviger dan gewoonlijk.

Inmiddels ben ik ‘opa Braambeek’ geworden. Eén van mijn kleinkinderen noemt me ‘opa Cel’. Het is met dat kind dat ik in een conflictzone belandde: de supermarkt van een niet nader te noemen Nederlandse keten. Kimoni wilde de Sint zien. Ik vermoed dat u me even niet begrijpt.

‘Ons Kim’

Mijn kleindochterje van acht heet inderdaad Kimoni, en neen ze heeft geen Aziatische achtergrond. Toen mijn zoon me destijds vroeg of ik de peter wilde zijn van Kimoni moest ik hem twee keer vragen om dat te herhalen. De strenge blik van mijn lieve vrouw zei me dat ik maar beter niet in de lach schoot. Ironisch genoeg spreekt zij nu altijd over ‘ons Kim’ terwijl ik gewoon Kimoni zeg. Ze lijkt er zich meer in te generen dan ik. Uit nieuwsgierigheid zocht ik de oorsprong van de naam op en die blijkt Afrikaans en zou ‘groot man’ betekenen.

Ik heb die kleine nog eens goed bekeken, maar een ‘kimoni’ is ze niet. Als ze op een dag beslist om zich om te bouwen tot een ‘groot man’ ben ik wellicht niet meer van deze wereld. Wanneer iemand vragen stelt over haar naam, dan begin ik steevast over wat Patrick Van Ginderachter overkwam. Hij werd de grootvader van Pystis. In combinatie met zijn achternaam is dat kind bijzonder gezegend.

Nieuwbouwwijken

Patrick speelt overigens een belangrijke rol in wat er me deze week overkwam. Als je de belichaming zoekt van de dorpsziel van Braambeke, dan vind je die bij Patrick. Hij is dé Sintemèrten van het dorp, iets dat hij al meer dan dertig jaar geleden van zijn vader, Louis, overnam. Die voelde zich toen te oud voor de rol. Louis is inmiddels een frisse negentiger. Aangevuurd door Louis voert Patrick nu al dertig jaar een strijd tegen de toenemende ‘sinneklousisering’ van Braambeke.

In de nieuwbouwwijken die op de akkers van weleer verschenen, wonen er immers vandaag gezinnen die vooral Sinterklaas vieren. Van eeuwenoude dorpstradities trekken die zich niks aan. Patrick weigert principieel elk verzoek om een huisbezoek te plegen als Sinterklaas. Het is voor hem nochtans een aardige bijverdienste. Hij wordt daarom bijzonder boos wanneer men vervolgens weigert om in de plaats daarvan Sint-Maarten op bezoek te laten komen. Hij ziet de achteruitgang van het Sint-Maartenfeest met lede ogen aan.

Geradicaliseerde Sint-Maartenactivist

De komst van een supermarktfiliaal op een andere verloren gegane akker heeft de import van de heilige van Myra alleen nog maar versterkt. Nu kreeg die nieuwe winkel het idee om op 10 november Sinterklaas uit te nodigen. Toen ik de aankondiging de eerste keer zag, wees ik een winkeljuffrouw erop dat in Braambeke traditiegetrouw Sintemaarten gevierd wordt. Ze antwoordde me dat er veel mensen van buiten Braambeke kwamen winkelen en die vieren Sinterklaas. Mijn vrouw vindt dat ik overdrijf en dat kinderen toch het verschil niet merken. Nochtans zie ik mezelf als een eerder gematigde Sint-Maartenactivist. Patrick Van Ginderachter, die is pas geradicaliseerd!

Kimoni wilde de Sint zien en onder druk van mijn vrouw tufte ik met m’n autootje naar de winkel. Toen we binnenwandelden stond er een rijtje van verschillende ouders en grootouders met kinderen te wachten voor een troon waarop een sinterklaas zat. Ik had niet meteen zin in rijtje schuiven, dus besliste ik om eerst wat boodschappen te doen. Ik vulde mijn ecologisch verantwoorde shoppingtas met prei, twee flessen melk en een pot confituur. Ondertussen danste Kimoni ongeduldig aan mijn hand.

‘Dag Pystis!’, zwaaide ze naar haar vriendinnetje ter hoogte van de groentes en het fruit. Vlak voor kassa 2 viel mijn oog op een kleine, voorverpakte kerststol. Ik ben dol op die gebakjes en stopte die bij mijn boodschappen. Terwijl ik mijn waren op de band legde, mocht de kleindochter al een kijkje nemen bij de Sint en de roetveegpieten. In mijn ooghoeken zag ik dat Pystis net op de schoot van Sinterklaas ging zitten. De boodschappen piepten voorbij toen ik plots van achter me een diepe stem hoorde bevelen: ‘Pystis Van Ginderachter! Kom naar hier!’ Ik zag dat Kimoni bevroor en ik draaide me om. ‘Ga van die troon af, gij bedrieger!’ Het was Patrick die in vol ornaat – mijter, baard, staf en tabbaard – met een gestrekte beschuldigende vinger wees naar de verbaasde Sinterklaas.

Bedriegers!

De dochter van Patrick pakte genegeerd Pystis op en zuchtte: ‘Pa, nee, alstublieft!’ Maar de geradicaliseerde Sint was niet te vermurwen: ‘In Braambeke is Sint-Maarten de enige echte heilige man!’ Hij was vergezeld van Geert De Moor, die al talloze jaren de Zwarte Piet van dienst is. ‘Zwarte Piet! Jaag die bedriegers weg!’

De daaropvolgende scène werd zo surreëel dat niemand wist wat te doen. Door een speaker klonk paniekerig: ‘Meneer Jan voor kassa 1, aub! Meneer Jan!’ Tegen dat gerant Jan er was stond Sintemèrten al aan de arm van Sinneklous te sleuren terwijl Zwarte Piet de roetveegpieten intimideerde met zijn bierbuik. ‘Ho, maar! Ho, maar! Ho, maar!’, riep de winkeluitbater met een Hollandse tongval. Zijn kerstman-achtige optreden werkte averechts. Het trekken werd duwen. ‘Pa, stop daarmee!’, schreeuwde Patricks dochter.

Ondertussen plakte Pystis tegen haar benen. Je hoorde overal verontwaardiging en enkele lege dozen die rond de troon waren opgesteld als blinkende cadeautjes vielen omver. Ik rekende vlug mijn boodschappen af en verliet de winkel met een huilende Kimoni aan mijn zij. Een van de aanschuivende oma’s sloeg inmiddels met haar handtas op Geert De Moor. Door de klap van de tas zakte zijn zwarte pruik scheef op zijn voorhoofd waardoor het contrast tussen zijn zwart geschminkte gezicht en zijn blinkende kaalkop werd blootgelegd. Verschrikt stond Pystis tegen het winkelvenster.

Toen ik mijn auto startte, zag ik hoe de gerant probeerde in te grijpen terwijl de sinten hun staven gebruikten als slagwapen. Een van de twee verloor zijn mijter. Een politieauto reed de parking van de supermarkt op. Kimoni krijste. Gelukkig had ik in het gewoel mijn kerststol kunnen redden.