Het C4 van Maarten Boudry

Sommige academici vragen het ontslag van de Gentse filosoof Maarten Boudry omwille van zijn eigen-zinnige standpunten …

Toen ik als advocaat de eerste keer iemand moest verdedigen voor onprettige feiten werd ik bijna in elkaar geslagen voor het benoemen ervan. Het was een jonge pro-deocliënt met cafégeweld op zijn conto. Ik had geleerd om niet te pleiten tegen het strafdossier en hij had – gelukkig voor mijn gezicht – zijn vader meegebracht.

Toen ik jaren later als bedrijfsjurist adviseerde over funeste feiten werd ik ontslagen om dezelfde reden. Ik moest blijkbaar al doende leren wat de gevolgen zijn wanneer je de eed ‘en ik zweer dat ik geen zaak zal aanraden die ik in eer en geweten niet rechtvaardig vind’ ook werkelijk naleeft. Het was een mokerslag. Ik moest nadien even mijn rechtenstudie recapituleren.

Inleven om te begrijpen met alle mottige gevolgen van dien

Daar moest ik aan denken toen ik de tweet zag passeren van de wetenschapsfilosoof Maarten Boudry: ‘Na alle oproepen aan @ugent tot ontslag & schuimbekkende “negationisme”-kreten: hier volledige essay. Oordeel zelf.’

Zo gezegd, zo gedaan: heeft Boudry zich in zijn essay ‘Zinvol geweld’ bezondigd aan negationisme en kan dat leiden tot zijn ontslag? Hij beschrijft in dit essay omstandig dat geweld pas echt gevaarlijk wordt wanneer de dader uit rationele overwegingen geweld pleegt. Hij stelt dat ‘als we ons niet in het perspectief van een geweldpleger kunnen verplaatsen, dan kunnen we niet begrijpen door welke beweegredenen hij eventueel gedreven wordt’. En dan kunnen we dat geweld niet voorkomen of aanpakken, voeg ik eraan toe, of dan kunnen we de geweldpleger niet laten bekennen, zo voegde een onderzoeksrechter in mijn netwerk eraan toe. Het ondervragen van pedofielen vergt volgens deze laatste zoveel inlevingsvermogen dat hij nadien altijd moet douchen.

Fan van feiten

Boudry onderbouwt verder een meer precieze stelling dat ‘georganiseerd en grootschalig geweld bijna altijd wordt aangedreven door ideologische waanbeelden’ met twee aardse ideologieën (het communisme en nationaalsocialisme) en één semi-bovenaardse (het salafi-jihadisme). De filosoof vermeldt pure feiten gestaafd door historici, ik ga die hier niet herhalen. U kunt zijn essay zelf lezen.

Wat mij meer boeit is wie zijn vel wil en waarom? Wie hem beschuldigt van negationisme bekent zelf een analfabeet te zijn, of weigert te lezen wat er staat. De Boudry-bashers moeten eerst zijn essay lezen en als ze hem nadien nog steeds voor de Twitter-leeuwen willen gooien dan wil ik mij alvast empathisch inleven in hun beweegredenen hiervoor. Ik doe een gok: afgunst, aandacht, aanhangen van een bepaalde ideologie of religie of utopisch denken à la David Van Reybrouck? Is dat zinvol genoeg? Of zitten de beulen van Boudry liever in de categorie ‘zinloos’?

Katholiek Vlaanderen likt nog steeds zijn wonden

Dat velen het geweld van het jihadisme aanvinken als ‘zinloos’ heeft volgens Boudry ook te maken met het ongeloof over geloof dat ik hoor weergalmen in de schreeuw van Marc Van Ranst die Boudry ‘een cheerleader van de haatzaaierij tegen een ganse geloofsgemeenschap’ noemt.

Waar heeft die vijftiger Van Ranst in godsnaam zijn jeugd doorgebracht? Buiten katholiek Vlaanderen?

Ik daarentegen neem gelovigen bloedserieus ,want wij hadden vroeger een apocalyptische buurvrouw. Die was in het ondermaanse voortdurend bezig met de strijd tussen de goeden en de slechten want de wereld zou op 31 december 1999 vergaan, er zouden maar 144.000 geredden zijn en je moest je plaats verdienen. Ze leefde spartaans en droeg met een angstaanjagende morele superioriteit het geloof uit. Ze stemde, nietsontziend en meedogenloos, het gedrag van anderen af op haar geloof en wij hadden daar lak aan. Herkenbaar?

Een leek zou haar gedrag als terreur kwalificeren, soms zelfs levensbedreigend, maar de buurvrouw zelf zag dat anders. Wie zich in haar geloof inleeft begrijpt dat zij de mensen wilde redden of vernietigen; de zitplaatsen naar het hiernamaals waren immers beperkt en volgens haar stond ik niet op de lijst. Op een dag kleurde de einder zo vuurrood dat ze in paniek het einde der tijden uitriep. Het was een zonsondergang, de buren moesten haar kalmeren.

‘Elk nadeel heb zijn voordeel’

Blijft nog de vraag of Boudry kan worden ontslagen op basis van zijn essay? Joël De Ceulaer doet een poging – een zwakke, ik zou hem niet raadplegen –: ‘om iemands ontslag vragen omdat je het met hem oneens bent, is bespottelijk’.

Vindt de Universiteit Gent haar jonge filosoof nog een toffe peer, met andere woorden: levert hij méér op dan hij kost voor de beslissers? Dat is de vraag. Een werkgever die iemand kwijt wil vindt altijd wel een creatieve huisjurist die de wettelijk verplichte motivering netjes uitschrijft. Voorbeelden zat.