Krijgt Milieufront Vlaamse subsidies om Vlaams beleid te blokkeren?

De Vlaamse regering betaalt al jaren de lonen en de werking van de milieugroepen die haar beleid tegelijkertijd blokkeren en het verlenen van vergunningen zeer moeilijk tot zelfs onmogelijk maken. Het lijkt erop dat de Vlaamse regering die blokkering beloont. De actiegroep die ervoor heeft gezorgd dat de Dendervallei deze week overstroomde krijgt vanaf 2024 zelfs 320.000 euro opstartsubsidie als ‘regionale milieuvereniging’.

De Dendervallei staat onder water. Dat komt omdat de eeuwenoude stuwen niet gemoderniseerd werden. Al dertien jaar zit dat dossier in het slop. Dat is te danken aan een administratiefrechtelijke procedure van een groep milieuactivisten genaamd Milieufront Omer Wattez vzw (MOW). Die liet de bouwvergunning vernietigen. Iets wat ze trouwens aan de lopende band doet in heel Oost-Vlaanderen. Van de bouw van een McDonald’s tot en met de aanleg van bedrijventerreinen of sociale woningen.

Milieufront Omer Wattez vzw

Deze vereniging die de bouw van moderne stuwen op de Dender in Geraardsbergen al jaren tegenhoudt, kreeg al die jaren van de Vlaamse regering subsidies. Die vormen zelfs het merendeel van haar inkomsten. In 2022 bedroegen de subsidies 174.292 euro en in 2023 was dat 150.535 euro. De helft van dat bedrag gaat naar de lonen van medewerkers.

Op zich is er tegen die subsidiëring geen bezwaar. Die strookt met het juridisch patere legem-principe. Dat wil zeggen dat ook de overheid zich moet houden aan de door haarzelf gemaakte regels. Maar MOW speelt wel een cynisch spelletje.

Zo daagt het nooit op tijdens overlegmomenten tussen bijvoorbeeld de provincie, de gemeente en de belanghebbenden. Het komt ook zelden tussenbeide tijdens de procedure van de bouwvergunning. Activisten van het MOW wachten gewoon de omgevingsvergunning af en vragen daarvan de vernietiging. Daarvoor vinden ze bij de administratieve rechtscolleges zoals de Raad voor Vergunningsbetwistingen meestal gehoor. Bijvoorbeeld omdat impactstudies onvoldoende grondig werden uitgevoerd. Meestal kunnen ze daar ook op de steun rekenen van het Agentschap Natuur en Bos (ANB) van de Vlaamse overheid. Want – niet te vergeten – ze hanteren regels en reglementen die eerder door de Vlaamse overheid zelf zijn uitgevaardigd.

Veel procedures lijken daarom een-tweetjes met Vlaamse overheidsdiensten. Daar is vaak een eenvoudige verklaring voor. Soms werken sympathisanten van MOW bij die milieudiensten. Anderen hebben er gewerkt maar zijn nu met pensioen of met onbetaald verlof om bij MOW te werken.

Opmerkelijke werkwijze

He Milieufront Omer Wattez (MOW) vormt een mooi voorbeeld van de modus operandi van dergelijke actiegroepen.

MOW ontstond in oktober 2005, maar werd in 1975 opgericht als Stichting Omer Wattez vzw. De oprichter was Ulrich Libbrecht, een milieuactivist en professor sinologie en boeddhisme. Hoewel de statuten in tien werkende leden voorzagen, waren dat er bij oprichting maar acht, onder wie Libbrecht zelf. Bij de omzetting naar MOW stond in de statuten dat er minstens tien werkende leden zijn, maar in praktijk waren dat er altijd minder.

De statuten bepalen de gemeenten waar het Milieufront actief wil zijn. Die komen ongeveer overeen met de streek van de Vlaamse Ardennen, maar de afgelopen jaren breidde MOW zijn actieterrein uit tot in Deinze.

Een constante is dat de bestuursleden meestal al actief zijn in andere organisaties binnen de groene beweging. Meestal zijn dat Natuurpunt, de Fietsersbond of de partij Groen. Omdat MOW van subsidies, giften en legaten leeft, moeten ze ook de schijn van politieke belangenvermenging vermijden. Daarom staat in de statuten dat elk werkend lid dat een politiek mandaat opneemt automatisch zijn statuut als werkend lid verliest. Dat neemt niet weg dat lokale politici van Groen zeer vaak activiteiten ondersteunen of 125 euro per jaar betalen als steunend lid.

Gerechtelijke acties

Bij de omvorming tot Milieufront of MOW verscheen in de statuten een extra doelstelling over gerechtelijke acties. De vzw heeft sindsdien niet meer alleen het doel om milieu en landschapsgezichten in de Vlaamse Ardennen te helpen bewaren. Bijkomend doel is processen voeren om alles wat biodiversiteit, leefmilieu, enzovoorts, kan schaden, te laten schorsen of staken via juridische weg. De daaropvolgende jaren werd dat statutair doel almaar nauwkeuriger in de statuten omschreven.

De strategie werkte. De klachten zorgden voor vertragingen, schorsingen en vernietigingen van omgevingsvergunningen die op alle niveaus, van gemeente over provincie tot en met de Vlaamse regering, goedgekeurd waren. De stuwen op de Dender zijn wat dat betreft maar één voorbeeld.

Wie de website van MOW bezoekt kan de indruk krijgen dat ze bezig zijn met lokale fietsroutes, maar de vzw is wel degelijk een groene oorlogsmachine. De naam Milieufront liegt er niet om. Het is daarom verwonderlijk dat de Vlaamse overheid het een forse subsidie toekende als ‘regionale milieuvereniging’.