Hoe de Brusselse PS haar eigen graf delft

De hardnekkige weigering van de PS om met de N-VA aan tafel te gaan zorgt voor een nieuwe patstelling in Brussel. De PS speelt hierbij zeer hoog spel. Een partij die systematisch boven haar gewicht bokst, eindigt vroeg of laat KO. Het overkwam Open Vld na vijf jaar Vivaldi en hetzelfde lot dreigt voor de Brusselse Parti Socialiste in 2029.

Velen laten zich meeslepen door het PS-riedeltje dat de partij de verkiezingen in Brussel won. Wie naar de cijfers kijkt, zie echter dat de partij op een bodemkoers zit. Ze behaalde het op één na slechtste resultaat ooit. Dat verklaart mee het hoge spel van Ahmed Laaouej, de hoofdstedelijke voorman.

De PS bleef ex aequo wat het aantal stemmen betreft, een daling én een licht zetelverlies van 17 naar 16 zetels. In 2014 was de PS nog de grootste partij met 21 zetels. De partij verloor op 10 jaar tijd dus een kwart van haar kiezers. Sinds de oprichting van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (BHG) leverde de PS ook de minister-president, behalve in 1999-2004 toen de Franstalige liberalen het roer overnamen. Dit zou pas de tweede keer zijn dat de PS niet de minister-president levert. Toch pijnlijk allemaal voor de ‘overwinnaars’.

Zuiver

Als gevolg van deze niet-overwinning ging de PS gemeentelijke allianties aan met de ‘couillons’ (idioten) van de PTB. Vóór de verkiezingen was dat nog uitgesloten. De PTB wou toch nooit verantwoordelijkheid opnemen. Intussen besturen ze samen in Bergen, Molenbeek, Vorst en mogelijk ook Schaarbeek. Dat zijn 3 van de 12 grootste gemeenten van België, het equivalent van meerderheden N-VA met VB in Vlaamse centrumsteden als Leuven, Brugge en Aalst. Geen faits divers dus.

Deze zet ondergraaft echter het belangrijkste argument dat de PS nog had om kiezers ervan te weerhouden voor de PTB te stemmen. Immers, op alle vlak is de PTB een meer ‘zuivere’ partij, zeker in de ogen van kiezers met moslimachtergrond. De PS stemde bijvoorbeeld wél voor een verbod op onverdoofd slachten in Wallonië, de PTB niet. De PS kon de erkenning van Palestina niet forceren in Vivaldi, terwijl de PTB op dit vlak zuiver blijft. De PS bestuurde vaak samen met de aartsvijand MR, niet zo de PTB. De PS was betrokken in een eindeloze reeks van schandalen, niet zo de PTB. Het is dus maar zeer de vraag hoe lonend deze strategie electoraal zal blijken in 2029. Waarom nog PS stemmen als je even goed voor de zuiveren kan stemmen?

Fouad Ahidar

Bovendien zijn er nog twee andere kanalen langs waar stemmen weglekken. Ten eerste is er het verrassende Team Fouad Ahidar (TFA). Qua programma is er nauwelijks verschil met de PS, maar TFA is, opnieuw, meer maagdelijk.

Daarnaast hebben veel moslimkandidaten lang een grote frustratie ervaren binnen de PS, waar ze wel op de lijst mochten komen staan voor de stemmen, maar voor de belangrijke posten toch telkens weer ‘des Belgo-frites’ werden gekozen. Zo is Rudi Vervoort al tien jaar minister-president. Zo werd Close burgemeester van Brussel-stad, na Yvan Mayeur. Wie zeker wil zijn dat moslimkandidaten de voorkeur krijgen, stemt beter op TFA.

Tot slot zijn er de seculiere kiezers die de evolutie van de Brusselse PS met lede ogen aanschouwen. Van de laïciteit, blijft niet zoveel meer overeind. Religieuze standpunten zijn te belangrijk voor de achterban met moslimachtergrond. Een strikte scheiding tussen Moskee en Staat is electoraal niet interessant. Het vertrek van Julien Uyttendaele, zoon van, was hiervoor exemplarisch. Ook de demografische evolutie van het Brusselse gewest helpt niet. Het oudere seculiere kiespubliek van de PS sterft uit of verhuist uit de stad.

Bruggen opblazen

Het pure machtsspel van de Brusselse PS is eerder een teken van zwakte dan van sterkte. Hoe langer Laaouej dit spel blijft spelen, hoe meer bruggen worden opgeblazen. Met het veto tegen de N-VA is de brug naar de Vlaamse regering vakkundig gebombardeerd. Maar ook de Waalse PS onder leiding van Magnette heeft de Brusselse PS al laten vallen. Ook bij de MR begint men zich af te vragen of er in Brussel nog wel samen te koken valt met deze socialisten.

Een deel van de Arizonaplannen die nu op tafel liggen moet ook in dat licht gezien worden. De halvering van Beliris treft vooral de Brusselse PS die dat geld graag uitdeelt in de eigen gemeenten. Zo omschreef federaal minister Karine Lalieux in 2022 ooit schaamteloos het Beliris fonds als volgt voor de eigen achterban: “Un bonheur, une enveloppe d’investissement avec laquelle on peut faire plaisir à l’ensemble des communes, et en particulier aux communes socialistes.”

Voor de beperking van de werkloosheid in de tijd geldt hetzelfde. Dit is weliswaar een zware ingreep voor Wallonië en Brussel in hun geheel, maar toch vooral voor die steden waar de PS sterk staat en waar de lokale OCMW´s dreigen te bezwijken. Intussen staan Charleroi, Bergen en Luik al ‘droog’ en willen de banken geen geld meer lenen. Het is een kwestie van tijd vooraleer ook Brussel in dezelfde positie komt.

Mathematisch niet nodig

Een zeer cynisch spel, maar de strategie is duidelijk: overal waar de PS lokaal aan de macht is, inclusief in Brussel, zal de sociale ellende de komende vijf jaar toenemen. Waarom zouden zelfs PS-kiezers daarna nog voor de PS stemmen? De slogan die Tobback ooit gebruikte, ‘Uw sociale zekerheid’, is ook het handelsmerk van de PS. Als die garantie niet overeind blijft, vertrekken ook die kiezers naar de PTB. Of blijven ze gewoon thuis.

Indien Brussel op deze weg voortgaat, is het faillissement onafwendbaar. Dat impliceert vroeg of laat een herziening van het statuut van Brussel op federaal niveau. De PS zit weliswaar niet aan tafel in Arizona, maar voor een staatshervorming is ze onmisbaar. Alleen stelt zich de vraag: welke PS? De Waalse PS telt 12 zetels, de Brussels PS 4 zetels. Een tripartite mét N-VA telt 105 zetels. Dat betekent dat de Brusselse PS mathematisch niet nodig is voor een tweederdemeerderheid bij een staatshervorming. Zou Laaouej dat al beseffen?