Hoop op transatlantisch partnerschap met Biden

Joe Biden wordt de 46ste president van de VS, alle achterhoedegevechten ten spijt.

De transitie zal niet van een leien dakje verlopen, nu de uittredende president niet alleen de telresultaten betwist, maar ook de legitimiteit van de verkiezingen. De democratische rechtsstaat is echter sterk genoeg om met deze uitzonderlijke aanvallen om te gaan.

Na 4 jaar anti-systemisch Trumpisme zijn er meer Amerikanen dan ooit die niet oordelen op basis van feiten en die lak hebben aan moreel leiderschap, aan ethiek en integriteit. Dat wordt Bidens meest fundamentele binnenlandse uitdaging, in de diepte belangrijker dan zijn eerste topprioriteit, de strijd tegen Covid-19. Hij zal dus een beleid moeten voeren voor mensen die zich verlaten voelen, voor een kwaliteitsvolle gezondheidszorg en dito onderwijs voor iedereen, de vaak belabberde infrastructuur naar het niveau van de 21ste eeuw tillen…

Ogen op binnen- en buitenland

Biden zal dus grote prioriteit moeten geven aan het binnenland. Het ziet er naar uit dat hij daarvoor veel vertrouwen zal geven aan Kamala Harris. Dit laat hem toe meer te focussen op ‘America is back in the world’. En er staat veel op het spel. De VS heeft zich meer dan ooit afgekeerd van het multilateralisme: de klimaatakkoorden van Parijs, de Wereldgezondheidsorganisatie, de Wereldhandelsorganisatie. Ook het NAVO-bondgenootschap is onder druk gezet.

De verwachting is niet dat Biden schoorvoetend terugkeert, maar voluntaristisch mee de leiding neemt zonder blind te zijn voor noodzakelijke hervormingen. De WTO bijvoorbeeld moet niet alleen gered worden maar ook hervormd. Dat doe je niet door mokkend aan de kant te staan maar door slim te hervormen met onder andere regels voor de digitale handel, kortere procedures en ook een snelle aanduiding van een slagkrachtige nieuwe directeur-generaal.

Ruimte voor wereldhandel

De VS en de EU staan samen nog altijd voor meer dan 50 procent van de wereldproductie. Nu moeten we samen wereldwijd de standaarden zetten voor op regels gebaseerde handel met respect voor productnormen, leefmilieu, arbeidsomstandigheden, consumentenbescherming. Hopelijk kunnen we dit samen doen met de Britten, na een brexitdeal met respect voor de Goede Vrijdagakkoorden nu Biden verkozen is. We hebben er gezamenlijk belang bij om krachtig een einde te maken aan oneerlijke concurrentie en staatssteun, in de eerste plaats van China, die ook in Vlaanderen vele duizenden jobs bedreigt.

Een omvattend handelsakkoord EU-VS moeten we niet snel verwachten. Daarvoor zal ook de focus van Biden prioritair naar de competitiviteit van zijn industrie gaan. Een fractie van de Democraten zal overigens op de rem gaan staan. ‘Buy American’ zal het motto blijven, ook via overheidsopdrachten.

Wel mogen we rekenen op kleinere akkoorden en het beschaafd oplossen van discussies in plaats van eenzijdige sancties. De EU mag terugslaan met hogere invoertarieven tegen de VS nadat de WTO de onrechtmatige staatssteun aan Boeing veroordeelde. Wij deden dat alsnog terecht niet, laat ons tenminste alle wederzijdse conflictstof in één groot akkoord oplossen na 20 januari.

Het transatlantisch partnerschap is meer dan ooit nodig om geopolitieke redenen en voor op regels gebaseerde wereldhandel die vrede, stabiliteit en welvaart garandeert, zeker voor exportnatie Vlaanderen.