Juppé – Macron: een Frans droomhuwelijk?

De Waalse publicist Jules Gheude beschreef hier onlangs een visioen, en bij deze trotse wallingant moést Frankrijk daarin wel een rol spelen. In zijn droom verscheen een pas verkozen centrumrechtse president Alain Juppé (70) die zou besturen met een socialistische premier, Emmanuel Macron. Aan de ene kant de oud-premier, neogaullist en burgemeester van Bordeaux, nu behorende tot de LR (de door partijleider en ex-president Sarkozy tot Les Républicains herdoopte, door schandalen geplaagde UMP). Aan de andere kant de 38-jarige Macron, de huidige socialistische minister van Economische zaken. Opzienbarend, want het zou niet gaan om een noodgedwongen ‘cohabitation’ (die kenden ze in Frankrijk al) maar om een vrijwillige alliantie. Maar ja, het is alsnog een visioen.

Kan de redder in de nood voor François Hollande…

Gheude vond dat ook Wallonië een beweging zou kunnen gebruiken als het onlangs door Emmanuel Macron gestichte En Marche! dat de ambitie heeft het politiek totaal geblokkeerde land weer in beweging te krijgen. De kersverse beweging richt zich tot iedereen, zowel links als (democratisch) rechts. Inmiddels behoudt Macron wel het vertrouwen van president Hollande die hem koos als opvolger van de radicaal-linkse Arnaud Montebourg. Voornaamste wapenfeit van de jonge minister: de ‘loi Macron’ die een beetje (niet te veel) tornt aan de zondagsrust en een heel klein beetje aan de 36-urige werkweek, de belangrijkste linkse trofee van de voorbije 20 jaar. Daarbij kwam de El Khomry-wet – een aanpassing van de arbeidswetgeving met onder meer een vlottere ontslagregeling – die eigenlijk ook van Macron had kunnen zijn. Net zoals Mitterrand destijds zag Hollande zich verplicht zijn links beleid bij te sturen en de tering naar de nering te zetten. Het beter doen dan voorganger Sarkozy viel blijkbaar niet mee. Het bedrijfsleven heeft nood aan nieuwe zuurstof en moet weer zin krijgen om te investeren en te ondernemen, zo luidde het. Wanneer dat eenmaal gerealiseerd is, wordt weer veel mogelijk. Hollande vergelijkt zichzelf graag met de voormalige sociaaldemocratische Duitse bondskanselier Gerhard Schröder, wiens verdiensten (ook) pas na zijn aftreden erkend werden.

…ook iets voor Frankrijk betekenen?

Macron heeft voor 2017 ‘voorlopig’ geen ambities. Het is belangrijker dat we het ‘over de partijgrenzen heen’ eerst eens worden over de richting die we uit willen om Frankrijk te moderniseren, hoe we de economie een boost geven en de werkgelegenheid aanzwengelen, zo zegt hij aan wie het horen wil. Als we eenmaal zover zijn, wordt het wel duidelijk wie zo’n programma het best kan uitvoeren. Een dergelijk platform is veel belangrijker dan een zoveelste presidentskandidatuur, vindt Macron, die geen tegenspraak ziet in zijn aanblijven als minister in de regering Valls en zijn nieuwe beweging.

De nog jeugdige minister oogst bijval, en scoort goed in opiniepeilingen – maar populariteit is zeer vluchtig, ook in Frankrijk. Bij links zal hij nog heel wat argwaan moeten overwinnen. Er is om te beginnen zijn verleden als zakenbankier bij Rothschild & Cie, waar hij opviel door het beklinken van een deal van 9 miljard euro tussen Nestlé en het Amerikaanse farmabedrijf Pfizer, een krachttoer die van de dertiger in één klap een euromiljonair maakte. De onafhankelijke website Médiapart meende voorts te weten dat En Marche! logistieke steun krijgt van een conservatieve denktank. Macron spreekt dat met klem tegen.

Tegenover ‘En Marche!’ staat al een tijdje ‘Nuit debout’, de utopische, lichtjes anarchistische massabeweging die de El Khomry-wet weg wil en de politiek weer in handen van ‘de mensen’ wil geven. Met Nuit debout heeft Macron niet veel op, maar hij vindt een ommekeer even hard nodig als deze volhardende pleinbezetters.

Emmanuel Macron is een briljante geest, heeft wel charisma, maar als minister heeft hij in de 21 maanden van zijn ministerschap nog niet veel potten gebroken. De in zijn ogen totaal voorbijgestreefde links-rechts-scheiding werkt verlammend. Hij heeft hiermee zeker wel een punt: werkgevers zowel als vakbonden hebben zich ingegraven en gunnen mekaar niets. Een grootscheeps project dat perspectief biedt blijft alsnog uit. Voeg daarbij de breder wordende kloof tussen welgestelden en kleine inkomens, de slabakkende industrie, de veiligheidsproblemen. Hollande beseft onderhand maar al te goed dat er meer nodig is dan één quinquennat (vijfjarige ambtstermijn) om het schip te keren. Zelf zal hij die ommekeer niet op zijn naam kunnen schrijven, net zo min als zijn conservatieve voorganger Nicolas Sarkozy dat kon. De gemiddelde kiezer heeft hiervoor geen begrip, hij is ongeduldig, wil uitzicht op een goede baan, het behoud van zijn levensstandaard. Hij of zij kiest voor de kandidaat die beweert daarvoor te kunnen zorgen. De overwinnaar, in casu Hollande, moet achteraf niet komen vertellen dat het allemaal wat moeilijker gaat dan gedacht. En toch: zou het die kiezer niet gaan dagen, nu noch de linkse noch de rechtse aanpak resultaten oplevert, en nu ook socialist Hollande ‘rechtse’ recepten uitprobeert? En biedt En Marche! dan een uitweg?