Kamer zonder klank

Tijdens de gezondheidscrisis veroorzaakt door COVID-19 liet het parlement zich vrij snel muilkorven. Achteraf gezien kon je van bepaalde fracties niets anders verwachten. Voor hen sloten de genomen maatregelen naadloos aan bij hun traditioneel gedachtegoed. Maar voor de ruime meerderheid binnen de Vlaamse politiek, gaat deze vlieger niet op.

Afgedwongen solidariteit

Het motief bij uitstek om drastische maatregelen in de strijd tegen COVID-19 te verantwoorden, heette “Solidariteit met ouderen en de allerzwaksten”. Het hoeft ons dan ook niet te verbazen dat linkse politici, linkse intellectuelen en de meeste media in hun kielzog, zich daar goed in konden vinden. Solidariteit vormt een kernwaarde van hun zaak. Als het moet, dwingt men één en ander gewoon af via stelsels van regels, bepalingen en verboden. Dat afgedwongen solidariteit in tegenspraak staat tot het begrip op zich, dekken ze graag toe met de mantel der liefde. Harde coronamaatregelen in vraag stellen? Dat gaat gewoon aan hen voorbij.

Het andere kamp

Voor liefhebbers van de liberale democratie ligt de zaak wel anders. Daarbij denk je dan best niet alleen aan volgelingen van het liberalisme op zich, maar aan de gangbare politieke meerderheid in Vlaanderen. Deze vorm van besturen ligt ‘V & C’ partijen ook nauw aan het hart.

Vertrouwen in het individu, vormt één van de kernwaarden van deze leer. Vanuit dit principe leg je de verantwoordelijkheid van handelen dan ook best bij de burger. Zeker wanneer het om de privésfeer gaat. Waar bleef dus het politiek debat toen men tijdens de gezondheidscrisis de thuissituatie direct met sanctioneerbare regels begon aan te pakken? Het blijft een schande van formaat, dat de liberaal burgerlijke zijde in het parlementaire halfrond toen niet thuis gaf.

Stelsel van aanbevelingen

Niemand die er een lans voor brak om de burger thuis aan te sturen met een stelsel van aanbevelingen. Nochtans staat het als een paal boven water dat zeker in de tweede golf, de meeste mensen dit principe impliciet omhelsden. Vanaf die fase in de pandemie probeerde de grote meerderheid de regels eerder te volgen naar de geest, dus gecorrigeerd met een humane insteek. Alleen moest je nu net als in een politiestaat steeds goed over je schouder kijken of er kon wat zwaaien. Jongeren die aan een feestje deelnamen dat niet onder de radar bleef, verging het nog erger. Rechters spraken hen als medeplichtigen aan doodslag toe. Niettegenstaande alle geestelijke terreur gingen die feestjes onverstoord door. Jong en roekeloos, wie of wat hield ze tegen?

Alles goed op een rijtje gezet, zie je dat aanbevelingen uiteindelijk hetzelfde konden opleveren als die afdwingbare regeltjes geïnspireerd door de experts van de harde lijn.

Geen vodje papier

Ook de invoering van de avondklok kwam er zonder noemenswaardig protest. Wie gewoon kan lezen en schrijven ziet direct dat een avondklok binnen de Belgische grondwet niet mag: je zet de juiste grondwetsartikelen naast elkaar en klaar. Zelfs voor het verdedigen van de grondwet gingen de hakken niet in het zand, de grondwet verviel tot een vodje papier.

De academische wereld schoof nochtans een mooi alternatief naar voren: waar het moest, kon een samenscholingsverbod. De openbare ruimte kon men aansturen door te bepalen hoeveel mensen waar en wanneer samen mochten komen.

Creatieve ondernemers

Professor Blocken (T.U. Eindhoven en KU Leuven) pleitte reeds in de lente van 2020 om massaal in te zetten op ventilatie aangevuld met luchtreiniging. Het duurde meer dan een jaar voor gezondheidsexperts dit zaakje begonnen te vertrouwen, jammer.

Want kijk, die Brusselaar De Moncharline, cafébaas, restauranthouder en organisator van events, begreep de ventilatieprincipes maar al te goed en ging ermee aan de slag. Zo kwam hij op het idee om cafés en restaurants uit te rusten met ventilatiesystemen die de lucht systematisch ontsmetten. Met ventilatietechniek, in combinatie met andere maatregelen, hadden de deuren van de horeca veel sneller kunnen openzwaaien. Een fijn voorbeeld van hoe de vrijemarkteconomie in een liberaal democratische omgeving creativiteit stimuleert om tot oplossingen te komen. Maar uiteraard kreeg De Moncharline nergens voldoende politieke steun voor zijn plan.

Wie betaalt de veerman?

Konrad Adenauer wist het reeds: ‘Het enige wat socialisten snappen van geld, is hoe ze dat van een ander kunnen opmaken’. Van politiek links kunnen we dan ook begrijpen dat ze de geldkraan van de overheid volop opendraaiden om ondernemers te paaien. Maar aan de overzijde hadden ze mensen als De Moncharline veel uitvoeriger moeten steunen. Hoe konden zij het zonder meer toelaten dat maatregelen bedacht binnen een dictatuur, werden toegepast in het Vrije Westen? Oplossingen uit zulk een systeem exporteren naar een open democratie met een vrije markt, werkt krom. Zowel politiek als economisch.

Wie regelmatig samenwerkt met Chinese bedrijven weet dat hun economie nog stevig in handen zit van de staat. Het marxistisch model van het vijfjarenplan vormt nog altijd de hoeksteen van het systeem. Dat toegevoegde westerse kapitalistische technieken er werken zoals doping bij sportlui, verandert niets aan de kern van de zaak. De overheid controleert de hoofdstromen van inkomsten en uitgaven, het systeem bepaalt wat er met het collectief van haar economie gebeurt. Bij ons ligt dit fundamenteel anders. De vraag wie op langere termijn de uiteindelijke kosten zal gaan ophoesten, en vooral hoe, valt niet direct in te vullen.

Politieke moed

Mochten liefhebbers van de vrije burger in deze crisis gewerkt hebben vanuit hun principes, kregen we mogelijk een meer menselijk beleid. Federaal mag de linkerzijde een grote groep vormen, ze beschikt nog niet over een meerderheid. Vanuit de overzijde van het politiek spectrum ontbrak echter de moed om een debat ten gronde te eisen. De Heilige Alliantie tussen pers en experts van de harde lijn, hield weliswaar iedereen in een houdgreep, maar toch: standvastige worstelaars weten hoe daaraan te ontsnappen.

In plaats van alsmaar te denken dat ze zich kunnen heruitvinden zoals een merkproduct, moeten politieke partijen vooral voor hun waarden durven staan, vasthouden aan hun geloof. Besturen of oppositie voeren, vraagt moed. De moed om de volgende verkiezingen te verliezen. Nu nog hard roepen tegen de premier: ‘CST weg ermee!’, vult de stilte niet meer.