Kinderen opjutten: een vorm van misbruik?

Wat een verschrikkelijk beeld, dat Zweedse meisje van 15 met Asperger, dat op tv maatschappelijke actoren ‘misdaden tegen de menselijkheid’ aanwrijft. Storende beelden ook van kinderen die met de zegen van hun ouders, hun leerkrachten en hun minister (!) de straat opgaan en luidkeels politieke slogans roepen op momenten dat ze in de klas moeten zitten.

Het ecologisme, de politieke versie van de ecologie, weet onmiskenbaar te verleiden. Het is deze ideologie die in bepaalde delen van de wereld, voornamelijk beperkt tot West-Europa, op de tong ligt en bij de media en het overgrote deel van de journalisten in de gunst staat.
Dat neemt niet weg dat de aanhangers van deze ideologie zouden mogen erkennen dat waar het gaat om de verkondiging van hun boodschap, er met reden ook grenzen zijn. Onze gelijken in Kantiaanse zin instrumentaliseren – de ander louter als middel beschouwen ten dienste van eigen doeleinden – is moreel gesproken altijd een schurkenstreek.  A fortiori geldt dat als het om kinderen gaat.

Hiermee wil vanzelfsprekend niet gezegd zijn dat we onze kinderen van de politiek moeten weghouden: dat zou een illusie zijn. Het tegendeel is waar: politiek als een fundamentele modaliteit van het menselijk handelen leren bevatten is een cruciaal aspect van de opvoeding en van het bijbrengen van een kritische geest.
Die opvoeding veronderstelt eerst en vooral dat men de elementaire kennisinhouden beheerst zonder welke een wereldbeeld vreselijk beperkt blijft. De grenzen van mijn taal zijn de grenzen van mijn wereld, zei Wittgenstein. Mogen we in dit verband eraan herinneren dat onder de 36 landen van de OESO de Franstalige jonge Belgen de zwaksten zijn wat leesvaardigheid betreft?

Geen banvloeken maar argumenten

De grondbeginselen van kritisch denken bijbrengen, veronderstelt een toenemende confrontatie met uiteenlopende standpunten, die men rationeel beargumenteert – naar het model van de middeleeuwse disputatio.
Zulke oefeningen gaan regelrecht in tegen de politieke onderwerping van kinderen door volwassenen, in de trant van slogans en wraakzuchtige banvloeken.

Een meisje van vijftien kan niet huwen, geen onroerend goed kopen, kan niet stemmen noch de meest doordeweekse juridische handelingen stellen, maar het zou wel in staat zijn om publiekelijk te oordelen over misdaden tegen de menselijkheid?
Als een kind zulke verwensingen lanceert, opperste veroordelingen uitspreekt – misdaden, misdadigers! – wat tenslotte haatboodschappen zijn, dan gaat het instrumentaliseren van dat kind de grens voorbij van wat in een democratie en een rechtsstaat toelaatbaar is.

Dit ophitsen van kinderen valt onder misbruik.

vertaling Marc Vanfraechem