Krimofoob of Krimofiel?

Het volkenrecht is een rekkelijk recht, want meer heeft het te maken met macht dan met wetten en rechters. Toch wordt het beginsel self determination of zelfbeschikking van de volkeren ruim gehanteerd en aanvaard sedert de internationale jurist en Amerikaans president Woodrow Wilson het formuleerde in 1918 als inbreng bij de vredesconferentie van Versailles in 1919. Dat het beginsel regelmatig dient afgestoft te worden en soms, ook na een eeuw praktijk, zijn vanzelfsprekendheid verliest, heeft te maken met de openingszin: volkenrecht is rekkelijk en wordt toegepast volgens de ‘kop van de klant’ ofte ‘à la tête du client’. Op 27 maart brengt de Vlaamse Volksbeweging in Gent tijdens een publieke zitting binnen- en buitenlandse rechtskundigen samen om de moderne argumenten voor en tegen het zelfbeschikkingsrecht te wegen. Dat colloquium is de intellectuele vleugel van de betoging voor nieuwe zelfstandige staten in de Europese Unie op zondag 30 maart in het Jubelpark te Brussel.

Krim

Mag men Krimofiziel zijn en de 1,5 miljoen burgers van dat Zuid-Europese schiereiland tjokvol Russen feliciteren met hun keuze? Of dient men Krimofoob te zijn en die mensen hun zelfbeschikkingsrecht ontnemen? De meerderheid van de Vlaamse politici, ook die van Vlaams Belang die in België zweren bij het zelfbeschikkingsrecht van de Vlamingen en Walen, zijn Krimofoob. Waarom? Omdat zij Rusland niets gunnen, of het communisme niets gunnen, of omdat zij meten met twee maten en twee gewichten wegens opportunistische redenen?

Dat de stemming op de Krim vorige week zondag minder netjes is verlopen dan wat wij zullen ondernemen op 25 mei a.s. is een feit, echter, het belangrijkste punt is dat niemand kan twijfelen aan de vastberadenheid en de trend van wat de Krimbewoners willen. Wijzen op de wekenlange massage van de geesten in de Krim, op het gangsterniveau van de politici die nu het heft daar in handen nemen, op de belachelijke beloften die geformuleerd werden, het kan allemaal waar zijn. Dat belet niet dat de grondtoon weinig aan de verbeelding overlaat. De Krim wil los van Oekraïne en zoekt warmte bij de volksgenoten in Rusland. Die feiten zijn belangrijker dan de boosheid van de heren en dames die het westen leiden, die feiten zijn belangrijker dan de mathematische toepassing van het elastische volkenrecht. Was de pro-EU-revolutie in Kiev, met Guy Verhofstadt als stokebrand op het podium, een voorbeeld van juridische rechtlijnigheid? Wat daar gebeurde was een staatsgreep, noch min noch meer. Een staatsgreep die begrijpelijk en verdedigbaar was, maar die volgens een ander principe van het volkenrecht, waar de Russen zich opportunistisch van bedienen om het westen zijn ontoelaatbare inmenging te verwijten, verwerpelijk is. West-Oekraïne was landsleider Janoekovitsj en zijn schoeljes beu, en terecht, en trad daarom buiten het scenario van zijn grondwet en de wettelijkheid. Rauwe machtsuitoefening en niks anders dreef de Kievse Nomenklatura weg. Men hoeft geen Russenvriend te zijn om dat toe te geven. Men hoeft geen aartscynicus te zijn om te weten dat het westen de grote beginselen oproept en voor zichzelf claimt als het in zijn kraam past. En anders niet. Wat kon verwacht worden, is dus aan het gebeuren. Oekraïne valt uiteen in drie stukken. De Krim is het eerste deel dat koos voor een eigen weg: de onafhankelijkheid en de prompte aansluiting bij Rusland. Oost-Oekraïne zal voorspelbaar volgen. Alleen de snelheid waarmee is voorlopig een raadsel.

Wat de Krim op zondag besliste overstijgt het bevattingsvermogen van de verzamelde elite van de Europese Unie, de Navo, de VS, de VN. In die kringen zingen de kosmopolieten de partituren van de heldentenoren. Wat het volkse koor op de achtergrond  neuriet en lispelt – eerbied voor de basis, voor de patriotten, voor de nationale gemeenschap – wordt door de internationale bovenlaag meestal met de lippen beaamd, zelden met daden. Zo ontstaat op enkele dagen een kladderadatsch met op de achtergrond een lachende regisseur: Moskou, wel een Moskou dat weet hoe de Krimbevolking rijp is om Oekraïne te verlaten. Op zondag kiest een ruime meerderheid op de Krim voor de afscheiding van Oekraïne en de facto de aansluiting bij Rusland. Op maandag roept het parlement van de Krim de onafhankelijkheid uit en zendt een delegatie naar Moskou om zich te laten opslorpen in de Russische federatie (er staan vandaag in een grenslandje van Rusland christelijke Turken klaar om hetzelfde te wensen).

Regie

Is de woede van EU-Brussel en Washington niet schijnheilig mede-geïnspireerd door de vaststelling dat het de regie niet in handen heeft dan wel dat het zo bezorgd is om het voorbijgaan van het volkenrecht of het ontbreken van waarnemers van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) in de Krim? Ook die waarnemers zouden beseft hebben dat de Krimburgers hun hart, misschien hun economische voordeel en hun patriottische goesting volgen door te kiezen voor Moeder Rusland.

Is het zelfbeschikking van volkeren enkel geschikt voor nieuwe landen die uit een dekolonisering ontstonden of is het beginsel van Woodrow Wilson van 1918 slechts af en toe, op maat van de aanvrager, wettelijk? Estland, Letland, Litouwen, Tsjechië, Slowakije, Slovenië, Kroatië, Servië, Kosovo, Montenegro, Macedonië ontstonden uit het breken van de USSR en zijn satellieten en versterken het westen. Hun geboorte werd toegejuicht door de EU en VS. De Krim kiest de tegengestelde richting, een aansluiting bij een Russisch Gemenebest, of wat er van rest. Dat mag dus niet van het westen. Omdat het de oude vijand, Rusland, ten goede komt?

Rechtstreekse of vertegenwoordigende democratie

Er is rechtstreekse democratie en vertegenwoordigende democratie. De rechtstreekse werkt met volksraadplegingen en de massa. De vertegenwoordigende of onrechtstreekse democratie kiest haar vertegenwoordigers en die ontvangen een mandaat om samen in een parlement te besturen. De Europese Unie is een voorbeeld van een politieke constructie die volledig rust op de onrechtstreekse democratie. Van bij de start zijn de EGKS, de EU, de EEG, de EU opgebouwd door nationale regeringen die vaak voorbijgingen aan hun eigen parlement en even vaak aan hun burgers, omdat deze slechts per grote uitzondering hun mening mochten geven in een referendum (en als dat uitdraaide op een verwerping van meer Europa werd die stem gesmoord). In de Krim heeft de rechtstreekse democratie gesproken, met pijnlijke gevolgen voor het westen.

Met tentoonstellingen en toeristische trammelant herdenken de overwinnaars van 1914-1918 de Eerste Wereldoorlog. De lont in het kruitvat was de moord op 28 juni 1914 op de Oostenrijkse troonopvolger in Sarajevo. Tussen de moord en de eerste oorlogsmanoeuvres verliepen vier weken vol met internationaal geruis en chicaneren. Op 28 juli verklaarde Oostenrijk-Hongarije de oorlog aan Servië. Dat leidde onder meer tot 600.000 doden in Vlaamse velden.

Verstandige en pacifistische politiek vandaag is niet een laf appeasement van de kleptokraat Poetin en zijn coterie, wel weten dat kleine oorzaken – de keuze van de Krim voor de bloedverwant – grote gevolgen kunnen hebben en bovendien beseffen dat Rusland, zoals de EU-Navo en de VS, een macht is met een groot leger en een leiding die er niet om maalt honderdduizenden Russen af te laten slachten om het verloren USSR-imperium her op te bouwen. Alleen gezond verstand en ijzeren zenuwen in Brussel en Washington en het erkennen van de specifieke volkenkundige en historische situatie van Oekraïne kunnen dit rampenscenario afwenden. Wie in Riga, Tallinn of Vilnius vandaag op zijn twee oren slaapt, is een etnische Rus die hoopvol kijkt naar Moskou. Wij westerlingen zullen met scha en schande leren dat soft power zonder hard power, de situatie van de Europese Unie, door Moskou wordt aanzien als clownesk. Indien Oost-Europa verder destabiliseert dan hamsteren de West-Europeanen opnieuw, zoals bij de Korea-oorlog in 1950, de opstand in Hongarije in 1956 en de Cubacrisis in 1962.

Foto: De Russische president Vladimir Poetin, samen met hoge afgevaardigden van de Krim op een concert in Moskou om de annexatie te vieren. (c) Reporters