To leave or not to leave: over scheiden, verzoenen en herenigen

Vandaag valt het doek. Alle propaganda, retoriek, liefdesverklaringen en analyses zullen verstommen wanneer morgen bij het ochtendgloren duidelijk wordt welke koers het Britse schip zal varen. In woelig water weg van de Unie of in woelig water samen met de EU. Europarlementslid Demesmaeker (N-VA) meent dat de vloot van Britse naties in alle geval averij oploopt. Hij brak zich het hoofd over de absurditeit van de gebeurtenissen. Die kronkelen zich een uiterst vreemde baan door het VK- landschap. Wars van enige logica: stel je maar eens voor dat het Verenigd Koninkrijk blijft met dank aan onze Schotse vrienden. Of wat met de Ierse eenheidsgedachte. Nee, vrijdag eindigt niets. Het is slechts een begin.

Nicola Sturgeon op dreef!

Met haar heerlijke Schotse tongval en haar niet aflatende doorzettingsvermogen inspireert de Schotse regeringsleider. Niet alleen in de eigen natie. Ze is alomtegenwoordig in de Brexit of Bremain- campagne en overschrijdt daarbij meer dan eens de grens naar andere Britse regio’s. Ze maakt indruk op zowat iedereen over de plas.

Meer nog dan haar voorganger Alex Salmond. De aimabele en Bourgondisch ogende Schot zette na het nipt verloren Schotse onafhankelijkheidsreferendum in 2014 een stap opzij. Als een laatste gezamenlijke wapenfeit lieten de twee – Sturgeon was Salmond’s rechterhand- in het SNP verkiezingsprogramma optekenen dat ‘het Schots parlement een nieuw referendum kan organiseren indien er zich een significant nieuwe situatie voordoet en het Schotse volk tegen haar eigen wil gedwongen zou worden de EU te verlaten’. De profetische woorden werden door Sturgeon in dagelijkse youtube- promofilmpjes gebruikt om de Schotten op te roepen om massaal voor EU-lidmaatschap te kiezen. Zij beseft dat een nieuw referendum, in het geval van een Brexit, slechts mogelijk is wanneer een overgrote Schotse meerderheid de liefde verklaart aan het Europese project. Ze is echter ook meer dan voldoende staatsvrouw om te beseffen dat een (nipte) overwinning waarschijnlijk slechts aan haar overtuigingskracht te danken is en dat ze in dat geval meteen ook een streep kan trekken door de prettige gedachte van een nieuw onafhankelijkheidsreferendum.

Of toch niet. Want zowel de Britse regeringsleider als de ganse ‘Brusselse EU- bubbel’ zijn  bij een verlengd verblijf in de EU heel wat verschuldigd aan het Schotse volk en haar leiders. De SNP-regering in Edinburg heeft Cameron’s beloftes voor meer Schotse autonomie uit 2014 alvast opnieuw vanonder het  stof gehaald.

In Brussel moeten zij die enkele jaren geleden, in aanloop naar het onafhankelijkheidsreferendum, vanuit hun Commissie-zetel dreigementen en onheilspellende prognoses verstuurden naar Edinburg, met de bedoeling het Schotse volk te imponeren en verontrusten, zich nu wel erg onbehagelijk voelen. Aangezien voortschrijdend inzicht het EU- establishment niet ongekend is, zijn de Schotten nu hun meest favoriete bondgenoot in de strijd voor de Europese eenheidsgedachte en hun laatste strohalm in het bestendigen van de eigen internationale ambities. Gedenk echter 19 september 2014! De dag na het Schotse onafhankelijkheidsreferendum wist toenmalig eurocommissaris Karel De Gucht doodleuk te vertellen dat Schotland uiteraard lid zou blijven van de EU indien het voor onafhankelijkheid zou kiezen. Lachen met het volk, noemen ze zoiets!

Familiehereniging na de scheiding?

Het politieke debat in Ierland is lang niet meer zo boeiend als in de begindagen van de republiek, ergens halverwege de 20^ste eeuw. In de partijprogramma’s van Ierse partijen stond Ierse hereniging met de zes counties van het huidige Noord- Ierland prominent. Gaandeweg verstomde het publieke streven naar een ‘United Ireland’. Op uitzondering van het links republikeinse Sinn Fein. Zij hebben de opdeling van het groene eiland nooit aanvaard, erkennen het Britse parlement niet als het hunne en vormen in het Europees Parlement één fractie. Sinn Fein collega’s uit Noord-Ierland zijn dan op papier wel UK-verkozenen, maar in de praktijk zijn ze volledig gericht op Dublin. Ulster roept ongemak op. Honger, ontbering, uittocht en the troubels gesymboliseerd door de rode hand! 

Idem bij de gedachte aan een Brexit. Opdeling, isolement en verschraling. Net nu het land langzaam uit de diepte van een uitputtende crisis kruipt, loert een nieuwe opdoffer. Bovenaan het rijtje van EU-lidstaten waar de economische gevolgen van een Brexit het meest voelbaar zijn, prijkt Ierland.

Als op automatische piloot grijpen Ieren in de Republiek, maar meer nog die uit het Noorden, naar nieuwe standvastigheid. De verbondenheid van het volk, verdeeld door een verborgen staatsgrens, was nooit zo groot als nu. Op de dag dat fysieke grenzen het land opnieuw dreigen op te delen herleeft de oude Ierse droom van hereniging. Wanneer een meerderheid van het Verenigd Koninkrijk kiest voor een Brexit, zal een campagne voor de hereniging van de twee Ierlanden meteen gelanceerd worden. De Ieren zullen zich in dat geval mogen opmaken voor een nieuw referendum; dit maal voor (of tegen) een United Ireland.

Toch moedigt Sinn Fein haar militanten op om actief voor Europa te kiezen. Het is overigens voor het eerst sedert lang dat Sinn Fein een pro-Europese boodschap verkondigd. Zij maakt in het Europees Parlement deel uit van de radicaal-linkse GUE-fractie die niet bepaald warm loopt voor het Europees verhaal zoals het vandaag geschreven wordt. Toch zijn ze van oordeel dat noodzakelijke hervormingen om van de Europese Unie een werkbare unie te maken best kunnen uitgevoerd worden met het UK aan boord.  Een logica die ik best wil volgen, al smaken de inhoudelijke ingrediënten van GUE- hervormingen eerder wrang.

Onze minister- president Bourgeois noemde een mogelijk vertrek ronduit slecht voor de Vlaamse economie. Ik voeg daar nog één dimensie aan toe. Met Wales, Schotland en het Noorden van Ierland verliest de EU charmante en pro-Europese naties. Drie regio’s die Europa’s leuze ‘Eenheid in verscheidenheid’ als geen ander belichamen.

Afbeelding (c) Walesremain