Leerlingen blijven alweer in de kou staan

Hemeltergend hoeveel kostbare lestijd afgelopen weken verloren is gegaan omdat er geen leraars meer voor de klas staan. De meest aangehaalde reden voor dit acuut probleem is het lerarentekort.

Vacatures voor Frans, wiskunde en de meeste technische vakken blijven maanden na elkaar openstaan. Er wordt zelfs niet meer op gereageerd, dixit een wanhopige directeur uit Vlaams-Brabant. De gevolgen zijn gekend.

Tekort kon je van mijlenver zien aankomen

Scholieren die klagen (!) over de talloze uren die ze in de studie moeten doorbrengen, alle mogelijke creatieve oplossingen ten spijt. Vroeger naar huis vertrekken of later naar school komen zijn intussen al zodanig ingeburgerd dat leerlingen in feite werknemers met glijuren zijn.

En dat na het intellectuele bloedbad dat Covid-19 al aangericht had. Een mens zou er de moed bij verliezen, verdorie nog aan toe. Vooral omdat je deze problemen van mijlenver kon zien aankomen.

De voornaamste reden is namelijk demografisch: ons leerlingenaantal neemt hand over hand toe omdat er een klein decennium geleden veel geboortes waren. En dat zal nog wel even zo blijven, voorspellen statistici ons al enkele jaren. Een probleem dat, met andere woorden, een langetermijnoplossing behoeft die ontwikkeld had moeten worden door de voorganger van de voorganger van de huidige minister van Onderwijs.

Juist, de man die als risee van de hele sector net niet besmeurd met pek en veren moest afscheid nemen van zijn mandaat. Om daarna ergens in Brazilië een bed and breakfast te openen. Of om in het Brusselse minister te worden, ik weet het niet goed meer. In de feiten komt het toch min of meer op hetzelfde neer.

Stop met hete aardappel naar onderwijs te schuiven

Wie onderwijs een warm hart toedraagt, weet dat leren start met goede leerkrachten. Dat lukt enkel wanneer die mensen de tijd krijgen om te doen waarin ze goed zijn, en dat is lesgeven. Simple comme bonjour. Dat betekent dat de focus gerust opnieuw mag liggen op het vakinhoudelijke. Onderwijs dient namelijk niet om de opvoeding van ouders over te nemen.

Gelijke onderwijskansen? Die bestaan, je moet ze enkel grijpen. Slechte thuissituatie waarin kinderen als boksbal gebruikt worden van ouders die naam niet waardig? Ouders aanpakken, wijzen op hun verantwoordelijkheden en indien nodig dwingend bijsturen.

Scholen zouden daarin zo weinig mogelijk een bemiddelende rol mogen spelen. Lesdoelen blijven lesdoelen, minimumleerstof moet blijvend gekend zijn. Klinkt hard, ongetwijfeld. Maar in sportclubs met ambitie mag het wel. Wie niet hard genoeg werkt en dan ook niet voldoet, blijft op de bank. Waarom mag dat niet in het onderwijs?

Wanneer visie op lange termijn?

Elke beleidsmaker die zich nu in de haren krabt omdat hij constateert dat er te weinig leraars voor de klas staan, was in het verleden en het heden doof en blind voor de wetenschappelijke adviezen van onderwijsexperts, met ongetwijfeld goede redenen, zonder enige uitzondering ingebed in een politieke saus.

Visie op lange termijn staat nu eenmaal per definitie haaks op de beperkte termijn die politici van de kiezer toebedeeld krijgen. En kiezers onthouden niet lang. Dat weet elke communicatieadviseur die ministers of andere politieke prominenten inlepelt dat een boodschap sexy dient te zijn. Dus zo eenvoudig mogelijk en liefst gesitueerd in het nu.

Resultaat is het gekende riedeltje. De slachtoffers bevinden zich onderaan de voedselketen. Onze kinderen verdienen eerlijk gezegd beter dan dat. Zij verdienen een visie op lange termijn die loskomt van oppervlakkige boodschappen over geflopte onderwijshervormingen, ondoordachte digisprongen en valse investeringsplannen.

Zij verdienen beter omdat zij afgelopen schooljaren de grootste slachtoffers waren van de profileringsdrang van lichtzinnige beleidsmakers en onderwijsverstrekkers. Want zij vormen onze wissel op de toekomst. Zij zijn ons project op de lange termijn. Aan ons om hen te koesteren en uit te dagen. Vooral dat laatste, wel te verstaan.