5 oktober was de dag waarop leerkrachten extra in de bloemetjes gezet werden. Die kwam voor velen niets te vroeg. Het schooljaar is in volle vaart begonnen, alsof alles en iedereen zich schrap zet voor een rist nieuwe coronamaatregelen. Voorsprong nemen waar je die kan nemen. Zoveel mogelijk leerstof zien, voordat afkoelingsweken en afstandsonderwijs de leskwaliteit opnieuw genadeloos met de grond gelijkmaken.

Carrière en onderwijs?

Onlangs vroeg een leerling van me waarom iemand met een goed werkend stel hersenen in godsnaam voor een job in het onderwijs zou kiezen. Carrière maken en lesgeven klonken in zijn oren even compatibel als sigaretten en gezond. Mijn gefronste wenkbrauwen maakten deze keer geen enkele indruk op het jonge grut. Zij zijn de toekomst en hebben dus, op de lange termijn bekeken, altijd gelijk.

Wie peilt naar de beweegredenen van zij-instromers in het onderwijs, krijgt in de overgrote meerderheid van de gevallen een antwoord dat berust op de beruchte work-life balance. In het bedrijfsleven waren de vakanties namelijk niet zo dik gezaaid en werd er gewerkt met uren van — hou u vast — zestig minuten. Een job als leerkracht vormt op die manier een mooi vangnet voor mensen die eerst een winstgevende job uitoefenden, maar tot de onthutsende conclusie kwamen dat er te weinig kwalitatieve tijd overbleef voor gezin en vrienden.

Lesgeven lijkt een regelrechte circusact

Dat lesgeven dezer dagen een helse circusact is met twintig draaiende borden die je tegelijk omhoog moet zien te houden, wordt helaas nogal vaak vergeten. Met als gevolg dat de overgrote meerderheid van de nieuwsgezinde overstappers binnen afzienbare tijd weer vertrekt.

Zij gaan op zoek naar een tweede adem voor die economisch rendabele carrière. De tanden stuk gebeten op een stugge onderwijsadministratie en een doorgeslagen verantwoordingsdrift. Het hoofd tevergeefs gebroken over hoe om te gaan met onwillige leerlingen die thuis al te vaak gelijk krijgen. Geschrokken door de afstandelijke reacties van ouders die onderwijs beschouwen als een vorm van maatschappelijke dienstverlening. Uitgeput door de vele uren voorbereiding die in een luizige vijftig minuten durende les kruipen. Stomverbaasd door de combinatie van pedagogische, didactische en administratieve skills. Skills die van elke leerkracht met enkele jaren op de teller een ware duizendpoot maken. Omvergeblazen door de onzichtbare details waarmee een leerkracht rekening dient te houden om jonge mensen bij de les te houden. Een precaire en constante evenwichtsoefening tussen leerstof en leerling. Een voortdurend schakelen tussen autoriteit en goedhartigheid. Lesgeven vraagt wel wat van een mens.

Chemie in de klas

Wie bij de oude rotten in het onderwijs peilt naar mogelijke motieven om les te geven, hoort haast nooit iets over net vermelde work-life balance. Allicht omdat work en life bij die mensen meestal synoniemen zijn. Geen haar op hun hoofd die eraan denkt de maanden juli en augustus op te geven als voornaamste reden om voor de klas te staan. Wel het feit dat ze van hun hobby hun beroep kunnen maken en hun passie zo kunnen delen met een jong en per definitie onbevangen publiek. Wie met kennis van zaken en een groot hart lesgeeft, weet dat het onmogelijk is de chemie te beschrijven van een les waarin alles netjes in elkaar klikt. Inhoud op niveau, gebracht voor een geboeid publiek in een feilloze regie van de tovenaar of tovenares vooraan. Met als toverstok een bordstift of laserpointer.

Ik kijk de klas rond en schraap mijn keel. Hoog tijd voor enkele staaltjes pure magie.