Met N-VA omdat het moet?

Peilen, het is een volkssport geworden in Vlaanderen. In die mate dat peilingen een factor worden in de verkiezingen. Een goede peiling kan dan zowel goed als slecht nieuws zijn. alles hangt af van hoe je het voorstelt. De spindoctors kunnen er maar wel bij varen.  De jongste peiling is van 13 februari van De Morgen, Le Soir  RTL en VTM. Druk becommentarieerd in de eigen kolommen, hoofdpunt van het nieuws en voorpagina bij zichzelf, maar amper het vermelden waard door de andere media. Ook dat zijn we al gewoon.

De vraag is of we ook iets wijzer worden van die peilingen, alle foutenmarges, betrouwbaarheid en internetpanels in acht genomen? Je kan er tendensen in lezen, grote lijnen. En het opent perspectieven op de zetelverdeling. Dat is altijd het interessantste gedeelte, dat evenwel meestal wordt overgeslaan.

Eerste tendens. Zowel sp.a als OpenVld willen zich graag profileren als de tegenpool van de N-VA. OpenVld vervelde er zelfs voor van confederalistische- naar federalistische partij. Voorlopig en volgens de peilingen lijkt de liberale partij daar beter in te slagen dan de sp.a. Ondanks de ruzies over hoeveel Decroos op welke lijst mogen staan of de strijd tussen Jean-Jacques De Gucht en Matthias De Clercq, zit er in de tendensen voor OpenVld een lichte stijging in. Sp.a zal de daling nog moeten ombuigen als ze glimlachend in de tv-studio’s willen staan op 25 mei. Misschien lukt dat nu ze als laatste de kiesstrijd op gang schiet, ook eindelijk de lijsttrekkers en lijsten begint bekend te maken, met een ontketende Anciaux en met een valiezenpakkende Termont.

Tweede leermoment. Het slachtoffer van de ‘démocratie à la belge’ is onze eerste minister en zijn partij, de PS, zelve. De in Vlaanderen zo verketterde PS krijgt – volgens de peilingen, wij spreken met twee woorden – klappen in Wallonië. Het lijkt erop dat zij in Vlaanderen te links is en in Wallonië het gelag betaalt voor … een te rechts beleid. De PTB (PVDA+) komt in het Franstalig landsgedeelte in de peiling ver boven de kiesdrempel uit. Of het helpt als Elio nog vaker op tv wordt gebracht, al dan niet in ontblote torso? Afwachten tot 25 mei. De PS zal graag in debat gaan met de N-VA, liefst zo breed mogelijk uitgespeeld in de media, om het gevaar van op links af te wenden. In Vlaanderen zou het moeilijk zijn voor de PVDA+, maar kleine partijen zijn moeilijk te peilen, vraag dat maar aan de peilers en LDD.

Institutionele atoombom

Derde tendens is de Franstalige angst voor Brussel. In het Brusselse parlement hebben de Vlamingen een gewaarborgde vertegenwoordiging van 17 zetels. De Brusselse gewestregering is paritair, dat wil dus zeggen dat die een meerderheid moet hebben zowel bij de Franstaligen als bij de Nederlandstaligen.

In Franstalig België leeft sinds de lokale verkiezingen in 2012 de angst dat ‘het’ in Brussel opnieuw zou kunnen gebeuren. Het doembeeld van de ‘institutionele atoombom’ is terug. Dat woord werd gebruikt in de hoogdagen van het Vlaams Belang. Men was toen bang dat het Vlaams Belang de Brusselse instellingen zou kunnen blokkeren, lees een meerderheid zou halen bij de Nederlandstalige taalgroep en zou moeten meebesturen. Daarvoor werden in 2001 zelfs de akkoorden over het bestuur van Brussel herzien, de zogenaamde Lombardakkoorden. Al werd dat door het Arbitragehof grondig bijgesteld.

Vandaag zit de schrik er weer in, versterkt door de angst dat er ook Franstaligen voor de N-VA zouden stemmen in Brussel, omdat ze ‘verandering’ willen. Vandaar dat het niet zo vreemd is dat Rudy Vervoort (PS), minister-president van het Brussels Gewest in De Zondag (16 feb.) zegt dat hij ook met de N-VA wil spreken. Hij voegt er in het interview aan toe dat er in het Brusselse gewest ‘een meerderheid aan Vlaamse en Franstalige kant moet zijn’. Lees: ‘ik vrees dat ik zal moeten’.

In Vlaanderen zullen we dat niet zo snel merken. de grafieken die De Morgen op zijn webstek heeft geplaatst voor het Brussels Gewest tonen enkel de Franstalige partijen. Naar de uitslagen van de Vlaamse is het raden.

Dat Brusselse feit zou wel eens belangrijk kunnen zijn. Als men naar ‘spiegelcoalities’ wil gaan (op elk niveau eenzelfde coalitie) en de traditionele partijen willen dat zonder N-VA doen, dan wordt de electorale strijd in Brussel strategisch erg belangrijk. Als N-VA doorbreekt in Brussel, en ook Vlaams Belang haalt zetels, dan kan het ‘van moeten’ zijn. Dan valt het hele anti-N-VA-scenario in duigen. Dan zijn de spiegelregeringen zonder N-VA onmogelijk, dan is Di Rupo II niet meer zo zeker … Je kan je afvragen of die samenvallende verkiezingen dan wel iets opleveren voor het Belgische systeem.

Vlaams Parlement  

Als we de zetelverdeling in het Vlaams Parlement bekijken, moeten we eerst de dromers ontnuchteren: een meerderheid voor de V-partijen is ver weg. Bye bye Belgium zal niet voor morgen zijn, of er zouden in de campagne nog grote verschuivingen moeten komen. Met 86% van de kiezers die zegt al beslist te hebben (volgens de peiling) is er nog veel mogelijk, maar voor grote verassingen zorgt dat meestal toch niet.

Op basis van de jongste peiling moeten sp.a, OpenVld, CD&V én Groen samengaan als ze een coalitie zonder N-VA willen op de been brengen. Niet onmogelijk, maar ook niet echt een droomscenario, voor geen van de vier. N-VA zit dan weer in een zetel. Moest de uitslag zijn zoals deze peiling, dan kan ze kiezen: de partij is niet veroordeeld om met de CD&V in zee te gaan, ook met OpenVld en met sp.a heeft ze een (heel nipte) meerderheid.

Altijd leuk om in onderhandelingen een alternatief te hebben.

Foto: © De Morgen