Minder migratie: Zweden bewijst dat het kan

Het persbericht van het Zweedse ministerie van Justitie bleef de voorbije dagen behoorlijk onder de radar, maar was daarom niet minder opmerkelijk: voor het eerst in een halve eeuw telt Zweden nu meer emigranten dan immigranten. Met andere woorden: er zijn meer mensen die uit het land vertrekken dan er aankomen. En daar zit de forse daling van het aantal nieuwe asielzoekers voor heel veel tussen.

Tot eind juli van dit jaar registreerde het Scandinavische land amper 5.600 nieuwe asielaanvragen. Daarmee zet zich niet enkel een trend door die vorig jaar ook al merkbaar was – minder asielaanvragen én minder nieuwe verblijfsvergunningen – maar volgens een prognose van het Zweedse migratie-agentschap is Zweden hiermee ook op weg naar het laagste aantal asielzoekers sinds 1997. Ter vergelijking: in ons land liep het aantal asielaanvragen de eerste zes maanden van dit jaar opnieuw op tot net geen 18.000.

Aangescherpt

De spectaculaire daling van het aantal nieuwe asielmigranten in Zweden botst frontaal met de retoriek die de jongste jaren ook in ons land steevast in progressieve kringen wordt gehanteerd: migratie is een Europees probleem, en dus heeft het geen zin om als individuele EU-lidstaat in te zetten op een strenger migratiebeleid. Sinds enkele jaren is er in Zweden een centrumrechtse minderheidsregering aan de macht, die ad hoc gedoogsteun krijgt van de radicaal-rechtse Zweden-Democraten. Die regering heeft het bijzonder gulle migratiebeleid van de vorige centrumlinkse Zweedse regeringen resoluut overboord gegooid.

De opvangregels en integratieverplichtingen werden stevig aangescherpt en de toegang tot de goed uitgebouwde sociale zekerheid fors bemoeilijkt. Het beleid focust nu vooral op kwaliteitsvolle arbeidsmigratie en op een ‘duurzaam’ migratiebeleid. Die aanpak lijkt dus wel degelijk vruchten af te werpen, iets wat eerder ook al merkbaar was in Denemarken, die andere Scandinavische modelstaat. Konden linkse partijen in het Deense geval nog verwijzen naar de uitzonderingsregeling die Denemarken jaren geleden bij de EU bedong op vlak van migratie, dan gaat die redenering dus niet op voor Zweden.

Banbliksems

Volgens het Zweedse ministerie van Justitie is er sprake van een daling van het aantal asielzoekers met 27 procent in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. Minister van Migratie Maria Malmer Stenergard maakt zich dan ook sterk dat de inspanningen van de nieuwe regering stilaan vruchten beginnen af te werpen. Zowel het aantal asielaanvragen als het aantal asielgerelateerde verblijfsvergunningen blijft dalen.

Onder meer hierdoor kent Zweden nu voor het eerst in 50 jaar een netto-emigratie. Of die daling effectief zo blijvend en duurzaam is als de Zweedse regering nu beweert, valt nog af te wachten, maar de huidige cijfers lijken wél aan te geven dat een strengere nationale aanpak ook binnen het Europese kader kan werken. Zowel asielzoekers als illegale migranten trekken – om evidente redenen – bij voorkeur naar landen waar de omstandigheden hen het gunstigst lijken. EU-lidstaten die de verblijfs- en integratievoorwaarden aanscherpen en een aantal krijtlijnen duidelijker uitzetten, kunnen de instroom dus minstens gedeeltelijk ook mee sturen. En het Zweedse voorbeeld geeft duidelijk aan dat wat ‘internationale promotie’ daarover niet zonder resultaat blijft. Ook wanneer het je de banbliksems van ‘weldenkend’ Europa oplevert.