Naïviteit over de coronacrisis

De wereld zit met een probleem. Het Coronavirus heeft de potentie om een deel van de industriële aanvoerketen van de wereld ernstig te verstoren. Een belangrijk deel van het probleem is de Chinese overheid die flatert. Slecht beheer van een dergelijke crisis kan misschien nog begrijpelijk zijn, maar het probleem zit dieper. Alle kwalijke kanten van het regime spelen een rol.

Regime

Al weken gonsde het op de sociale media dat de Chinese overheid dokters die vroeg waarschuwden intimideerden. In de reguliere media verschenen er ondertussen vooral felicitaties en blijken van bewondering voor het daadkrachtig handelen. Pas toen er in het vakblad The Lancet een studie verscheen dat de eerste symptomen reeds opgedoken zijn begin december, berichtten media zoals Financial Times en Wall Street Journal dat de Chinese overheid actief was geweest met een doofpot. En dan duurde het nog bijna een week vooraleer het hier in de eigen pers aan bod kwam.

Die weken dat de Chinese overheid er alles aan deed om het coronavirus onder de radar te houden, kunnen cruciaal geweest zijn om de verspreiding nog in een vroeg stadium te beperken. ‘Door de bevolking en de medische wereld niet in te lichten, heeft de Chinese overheid haar kans laten schieten om ervoor te zorgen dat de ziekte geen epidemie zou worden,’ schrijft zelfs The New York Times nu. Overigens zijn er nog vele onduidelijkheden over de eerst haarden van het virus. Het wetenschappelijk magazine Science stelt dat bijna de helft van de gevallen geen connectie had met de beruchte vismarkt in Wuhan. Het blijft ongemakkelijk te beseffen dat er net in Wuhan een laboratorium was dat onderzoek deed naar dergelijke virussen en dat reeds in 2017 internationale wetenschappers over de integriteit daarvan ongerustheid uitten.

De burgemeester van Wuhan zelf verklaarde in een interview dat hij hoopt op begrip voor de late ‘disclosure’. Hij had namelijk toestemming nodig om de informatie die hij had, publiek te maken. Beijing wachtte weken nadat er al gevallen bekend waren in begin december bij de lokale autoriteiten van Wuhan. Een wet gemaakt na de SARS-uitbraak van 2007 bepaalt dat de lokale autoriteiten direct verantwoordelijk zijn voor fouten die sindsdien in zulke omstandigheden nogal eens bevangen worden door angst. Dat draagt er toe bij dat iedereen wacht op de bevelen van het hoogste niveau. President Xi die zich recent de titel van ‘opperste leider’ toekende, heeft de macht meer gecentraliseerd dan ze ooit was tijdens de voorbije decennia.

Westerse alertheid

We weten dat mensen die al vroeg op de hoogte waren, in de gaten werden gehouden. Een arts die enkele medestudenten waarschuwde, werd opgepakt. Toch was het opvallend hoeveel complimenten allerlei opiniemakers gaven voor het zogenaamde ‘snelle en doortastende optreden’ van de Chinese staat. Het doet je soms terugdenken aan de jaren 50 en 60 toen er ook veel bewonderaars waren van de Sovjet-Unie in onze contreien. Hopelijk is dit voor iedereen een goede les inzake het Chinese regime. Dat impliceert ook dat we kritischer moeten worden over de cijfers die China over de besmetting en sterfte inzake het coronavirus de wereld injaagt. Westerse virologen zijn wel deskundig in hun vakgebied maar misschien naïef inzake de propagandagebruiken in China.

Op de laatste dag van 2019, weken na de eerste symptomen, kwamen de Chinese autoriteiten naar buiten met een statement: 27 patiënten waren opgenomen met een mysterieuze longziekte. ‘De ziekte is te voorkomen en controleerbaar,’ klonk het toen nog. De 11 miljoen inwoners van Wuhan werden verder niet op de hoogte gebracht. Een cruciale fout volgens wetenschappers. Overigens zegt de Chinese politie nu dat de studenten die waarschuwden voor het virus niet langer opgesloten zijn maar dit louter eindigde met ‘being educated and reprimanded’.

Westerse terughoudendheid

De wereldgezondheidsorganisatie (WGO) is ook te terughoudend geweest om aan te zetten tot internationale paraatheid. Dit heeft belangrijke gevolgen gehad voor mogelijke besmette personen en hun vrij verkeer naar Westerse landen. In het VK zijn 1500 personen vanuit Wuhan zonder fysieke opvolging toegekomen. De Britse autoriteiten hebben zelfs hun namen niet. Uiteraard zijn de belangrijkste gezondheidsrisico’s voor China zelf maar ook voor andere landen in Azië en Afrika. Gegeven de potentie dat het virus grote groepen in de bevolking kan treffen, zijn die landen immers extreem kwetsbaar gegeven hun zwak gezondheidsstelsel. Hun capaciteit inzake medische infrastructuur (inclusief beademingstoestellen) dreigt immers te bezwijken onder grote aantallen. In onze contreien gaan we ervan uit dat er nu reeds voorzorgen genomen worden. China heeft 70 procent minder algemene artsen dan de standaard van de WGO.

Economische gevolgen

Nogal wat economen proberen de economische repercussies van de coronacrisis te evalueren met als voorbeeld de SARS-crisis van bijna twintig jaar geleden. Er zijn echter redenen om te denken dat dit ontoereikend is. De besmettingsgraad van het huidige coronavirus blijkt fors hoger. Over de sterftegraad blijkt het onduidelijk. De reden daarvoor is dat zowel het aantal besmettingen wellicht zwaar onderschat wordt maar ook het aantal doden. Dit laatste onder meer omdat gebleken is dat Chinese autoriteiten veel doden onterecht klasseren onder ‘pneumonia’ en zelfs hartaanvallen.

Veel investeringsbanken hebben hun economisch scenario slechts bijgesteld met 1 procent lagere groei voor de eerste helft van 2020. En nadien rekenen ze zelfs op een forse inhaalbeweging. Niemand kent de toekomst met zekerheid. Het is echter realistisch dat gezien de ontwrichting vandaag aan de gang in het Chinese productieapparaat de groei wel eens kan halveren. En nog relevanter, dat de turbulentie veel langer zal aanhouden dan vandaag rooskleurig wordt ingeschat.

Belangrijk is te weten dat ten tijde van de SARS crisis de Chinese economie slechts voor 4 procent instond van de wereldgroei, vandaag is dat 16 procent. Zelfs indien de impact beperkt zou blijven tot enkel de Chinese zone (quod non), dan zou de impact al snel het dubbele kunnen zijn van wat vandaag door de grote financiële huizen als scenario wordt gepusht. Er is niet alleen de impact op de Chinese binnenlandse economie die de lokale vraag dekt. Veel internationale bedrijven zoals Siemens, PepsiCo maar ook belangrijke autofabrikanten (GM, Nissan, Honda) hebben fabrieken in de regio die ze ondertussen hebben gesloten. Veel luchtvaartmaatschappijen hebben alle vluchten naar de regio geschorst. 80 Procent van de industriële bedrijven in China liggen vandaag stil. Bedrijven in Korea waaronder Foxconn (iPhone) maar ook Tesla en Volkswagen vallen zonder componenten.

Zij die denken dat dergelijke disruptie kan geremedieerd worden door extra geldcreatie dwalen. En het feit dat beter geïnformeerden al langer wisten dat China eerst wekenlang zweeg over de corona-epidemie en toch het regime lof toezwaaiden, moet ons misschien ook alert maken.