Nederlandse wortel van Iraanse voetbalcrisis

Iran moet zijn voormalige bondscoach Marc Wilmots een schadevergoeding betalen van ruim zes miljoen euro. Dat heeft de FIFA bepaald na een klacht van Wilmots, die eind mei 2019 bondscoach werd van de Iraanse voetbalbond. Een paar maanden later was hij weg. Dit heeft een ware crisis veroorzaakt in het Iraanse voetbal. De zaak  kan niet alleen tot het failliet van de voetbalbond daar leiden door gebrek aan geld en valuta, maar ook tot schorsing door FIFA wegens de overheidsbemoeienis.

Vanuit Leiderdorp is Wilmots als een ‘internationale topper’ voorgedragen, door Maziyar Tashakori Timjani. De directeur-eigenaar van het ‘Iran-Netherlands Trade and Cultural Center’ (INTCC). Een handelscentrum dat sinds zijn oprichting in 2016 zaken tussen Iran en Nederland wil bevorderen. Het stelt zich ook als een cultureel centrum voor, hoewel het INTCC geen duidelijk cultureel profiel heeft.

Tashakori Timjani zou moeten weten dat de enige internationale ervaring van Wilmots een klus in Ivoorkust was, en die duurde maar acht maanden.

Berucht

Na de uitspraak van de FIFA en het uitlekken van de details van het contract dat geheim moest blijven, is de aanstelling van Wilmots ‘het zwaarste en misschien wel het meest beruchte contract met een coach in de geschiedenis van de Iraanse sport’ genoemd.

Inmiddels zijn in Iran acht personen opgepakt en de voormalige voetbalbondsvoorzitter, Mehdi Tadj, ligt onder vuur. Tadj wijst naar het INTCC in Nederland als betrokken partij bij het afsluiten van het contract. In mei sprak hij over een brief van Tashakori aan de minister van Sport, waarin hij drie personen waaronder Wilmots voorstelt als bondscoach. Op 9 juni 2020 plaatste Tashakori Timjani een verklaring in het Farsi op de Nederlandse site van INTCC waarin hij die betrokkenheid ontkent. In de verklaring zegt Tashakori Timjani dat hij na zijn brief aan de sportminister waarin hij twee kandidaten voordroeg niets meer heeft vernomen en dat hij later via de media iets vernam over het afgesloten contract met Wilmots.

Met de uitspraak van FIFA loopt de kwestie hoog op in Iran en komen er steeds meer details van het geheime contract naar buiten. Een Iraans parlementslid stelt vragen aan de regering over het contract met Wilmots en zegt: ‘Het contract dat afgesloten is, vertoont veel gebreken en het is ons duidelijk geworden dat dit contract een samenzwering is. Ik verwacht dat de veiligheidsdiensten bij deze kwestie betrokken raken, omdat het sluiten van dit contract duidelijk corrupt is. Toezichthoudende instellingen moeten resoluut optreden tegen dit corruptienetwerk. Sommige mensen zouden moeten worden gearresteerd en degenen die bij dit contract in het buitenland betrokken waren, moeten via de internationale politie naar ons land worden gebracht.’

Betrokken

In 2016 is de ‘Iraanse zaak’ in Leiderdorp geopend en breed gepromoot door Nieuwsuur (NOS) en zowat alle Nederlandse media. Mosoud Soltanifar, toenmalig vicepresident in de regering-Rouhani en hoofd van de ‘Organisatie voor Cultureel Erfgoed, Ambachten en Toerisme’ en naar verluidt bevriend met Tashakori, opende het INTCC. Twee maanden later werd hij minister van ‘Sport en Jongeren’.

In maart 2019, twee maanden voordat het contract met Wilmots werd ondertekend, schreef Tashakori een brief aan de minister van Sport waarin hij Fernando Hierro uit Spanje en Marc Wilmots uit België voordroeg als bondscoach. Hij stelde ze voor als ‘twee van ’s werelds beste coaches’, met wie hij al de eerste onderhandelingen heeft gevoerd. Soltanifar stuurde de brief door voor verdere actie naar de toenmalige voetbalbondsvoorzitter, Mehdi Tadj.

Mehdi Tadj ging persoonlijk naar België om de onderhandelingen voort te zetten die aanvankelijk door Tashakori waren gestart, en het contract af te sluiten. In Iran vindt men het opmerkelijk dat de technische voorzitter van de Voetbalbond er niet bij betrokken is geweest en dat een ‘cultureel centrum’ de bondscoach voordraagt en bemiddelt.

Een opmerkelijke instelling

Als antwoord op die verbazing in Iran over de betrokkenheid van INTCC schrijft Tashakori in de geplaatste verklaring dat zij (hij en zijn experts) al in 2015, één jaar voor de officiële oprichting van INTCC, bezig waren met sport. Zodoende hebben ze ervoor gezorgd dat een ‘voorbereidend kamp voor het nationale jeugdteam’ van Iran dat in Turkije zou plaatsvinden voor de helft van de prijs naar Nederland is gekomen. Verder beklaagt Tashakori zich dat ze, na de voordracht, buitenspel zijn gezet en dat ze geen cent daaraan hebben verdiend.

Al met al is het INTCC een opmerkelijke instelling. Hoewel de zaak door de Nederlandse media steevast een ‘particulier initiatief’ wordt genoemd, is ze meer dan dat. Zoals nu bekend is dat Soltanifar, als regeringsvertegenwoordiger Tashakori heeft benoemd tot de directeur van het centrum, wijst dat op meer betrokkenheid van de Iraanse regering bij deze zaak dan wat er bekend is uit publieke stellingnames. Diverse bijeenkomsten die de Iraanse ambassade organiseerde bevestigen ook die betrokkenheid. Daarnaast bezoeken niet alleen Nederlandse zakenlieden maar ook diplomaten het INTCC. In een gesprek met Tashakori in 2017 was hij trots op het bezoek van de toenmalige Nederlandse ambassadrice, Suzanne Terstal, en van journalist Thomas Erdbrink die toen nog in Iran woonde. Er zijn vele kleine en grote Iraanse bedrijven in Nederland. Maar geen van al die zaken valt te vergelijken met INTCC. Daarom al is het gebrek aan media-aandacht ervoor een groot gemis.

Beroep

Inmiddels is in Iran een speciale werkgroep opgezet om de zaak van Wilmots te volgen. Iran is bezig met de afweging of het een hoger beroep moet indienen. Een dure grap die tot nog meer kosten kan leiden.

De zaak is nog in ontwikkeling en het moet nog blijken of ze een staartje krijgt bij de de FIFA. De FIFA heeft Iran al eerder op de vingers getikt wegens de bemoeienis van de politiek met de voetbalbond. Volgens de FIFA moet een nationale voetbalbond onafhankelijk zijn van overheid en politiek. Als nu weer blijkt dat de minister van Sport zich heeft bemoeid met de aanstelling van de bondscoach zou dat tot sancties tegen de Iraanse voetbalbond leiden. Tot zover heeft de zaak-Wilmots onbedoeld een onzichtbaar netwerk van het Iraanse regime in Iran en Europa blootgelegd, met een voetbalbond die tegen de FIFA-regels aan het lijntje van de minister loopt. Die minister draagt dus een kandidaat-bondscoach voor met een marktwaarde tussen vijfhonderd en achthonderd duizend euro per jaar, met wie een contract wordt afgesloten voor bijna 2,5 miljoen euro per jaar.