Asselman en Neyskens: ‘Afghanistan mislukking voor Biden’

Na bijna twintig jaar oorlog trekken de Amerikaanse troepen zich terug uit Afghanistan. Die terugtrekking gaat gepaard met terreinwinst voor de taliban, die ondertussen bijna het hele land opnieuw onder controle heeft. De bloedige aanslagen op de luchthaven van Kaboel van afgelopen donderdag en de chaos die er in het land heerst doen veel westerse landen opnieuw voor het ergste vrezen. Hoe moeten we naar de gebeurtenissen in Afghanistan kijken? In deze aflevering van Doorbraak Radio geven Amerikakenners Roan Asselman en David Neyskens hun analyse.

Gefaalde terugtrekking

Terwijl de taliban in ijltempo Afghanistan opnieuw onder de voet liep kreeg de Amerikaanse president heel wat kritiek te verduren op zijn beslissing om zijn troepen terug te trekken. Een belangrijke kanttekening hierbij is dat het voormalig president Trump was die vorig jaar een akkoord met de taliban beloofde over Amerikaanse terugtrekking uit Afghanistan. Het is echter wel Biden die het bevel gaf om deze terugtrekking rond te hebben tegen eind augustus waardoor hij de verantwoordelijkheid draagt.

Het plan dat Trump met de taliban sloot hield in dat de taliban geen aanslagen beraadslaagt vanuit Afghanistan en dat er geen Amerikaanse doden meer zouden vallen, zegt Neyskens. ‘De taliban heeft zich hier altijd goed aan gehouden maar het plan hield ook in dat er een akkoord moet komen tussen de Afghaanse regering en de taliban.’ Een dergelijk akkoord is er niet gekomen waardoor de Amerikaanse troepen zich in feite niet zouden terugtrekken, wat nu wel gebeurd is. De amateuristische wijze waarop de terugtrekking is georganiseerd heeft ervoor gezorgd dat er Amerikaanse burgers en militair materiaal zijn achtergebleven, zegt Neyskens.  ‘Het gebruiken van de luchthaven van Kaboel in plaats van de luchthaven van Baghram voor de evacuatie van westerse burgers is een cruciale fout.’  De manier waarop de VS zich heeft teruggetrokken heeft een machtsvacuüm in Afghanistan gecreëerd. ‘De voorwaarden voor terugtrekking onder het plan van Trump waren immers niet voldaan.’

De retoriek van de regering Biden

De retoriek van de huidige Amerikaanse regering is paradoxaal geweest de afgelopen weken. Enerzijds proberen ze de schuld zoveel mogelijk af te schuiven op de regering onder Trump en anderzijds verklaren ze dat ze hetzelfde akkoord zouden onderhandeld hebben, zegt Asselman. Biden verklaart gebonden te zijn aan het akkoord dat zijn voorganger sloot maar hij benadrukt ook dat hij los van het plan onder Trump de terugtrekking ook zelf zou bevolen hebben. ‘Het is niet duidelijk of hij nu zelf volledig achter de terugtrekking staat of gewoon het akkoord van Trump volgt.’

Asselman ziet in de retoriek van Biden een link met de politieke gevoeligheid van het conflict in Afghanistan. In feite kunnen we ons afvragen waarom de VS nu eigenlijk aanwezig was in Afghanistan, zegt Asselman. ‘De missie is door de jaren heen telkens ad hoc geherdefinieerd naar wat politiek nuttig was.’

Ook kritiek in de VS

De manier waarop de Amerikanen hebben gehandeld in Afghanistan wordt ook in de VS zelf gezien als een mislukking. Het is een echte vernedering, zegt Neyskens. ‘Men is daar twintig jaar zonder het gevoel te hebben echt iets te veranderen.’ Bovendien hebben de Amerikanen het land in chaos verlaten en blijven er nog duizenden Amerikanen achter in Afghanistan. ‘Hoe gaat de Amerikaanse regering deze mensen nog kunnen evacueren?’ Het werk van de democraten is door wat Biden de afgelopen dagen en weken heeft gedaan zeer zwaar beschadigd, vindt Neyskens. Net zoals Jimmy Carter, die na de mislukte operatie Eagle Claw in de Iraanse gijzelingscrisis niet opnieuw werd verkozen tot Amerikaans president, is het mogelijk dat ook Biden deze mislukking in Afghanistan meedraagt in de rest van zijn presidentschap.

Voor Amerikanen voelt het aan alsof er op dit moment geen leiderschap is in Washington, zegt Neyskens. Ondanks het feit dat de meeste Amerikanen voor terugtrekking uit Afghanistan waren haten ze het om te verliezen. De laatste twee decennia heeft de publieke opinie zich gekeerd tegen militaire inmenging in het Midden-Oosten. Maar de kost uit het verleden van de oorlog in het Midden-Oosten kan niet de terugtrekking van vandaag verklaren, benadrukt Asselman. ‘Een terugtrekking kan de kost uit het verleden niet uitwissen.’ De prijs voor het status-quo in Afghanistan was een zeer beperkte troepenmacht en een geloofwaardige dreiging van de VS dat indien nodig de troepenmacht kan vergroot worden. Wanneer de nadelen van een terugtrekking uit Afghanistan op een rij worden gezet, zoals dreiging vanuit China en onderdrukking van de Afghaanse bevolking, zouden veel Amerikaanse burgers van mening veranderen, denkt Asselman.

Auteur artikel: Rani De Leeneer