Bart Van Craeynest: ‘Zonder economische groei wordt onze maatschappij een zero-sum game’

De coronacrisis is niet enkel een gezondheidscrisis maar creëert ook een economische crisis waarvan we de gevolgen nog lang zullen dragen. Is dit het moment om onze kijk op de economische groei fundamenteel te veranderen en het economische model te herdenken? Of is die radicale omslag niet nodig? In deze aflevering van Doorbraak Radio geeft Bart Van Craeynest, hoofdeconoom bij Voka, zijn visie op de economische groei en de aanpak die nodig is in de coronacrisis.

Het doemscenario van een wereld zonder economische groei

Er worden al langer vragen gesteld bij economische groei en de coronacrisis wordt door sommigen gezien als het momentum om de hele economie te resetten. Maar een wereld zonder economische groei lijkt Van Craeynest geen fraai beeld. ‘Het is geen goed idee om af te stappen van het idee om niet langer naar economische groei te streven.’ Kijkend naar de Belgische context mogen we niet vergeten dat heel de welvaartstaat afhankelijk is van economische groei, benadrukt Van Craeynest. Als voorbeeld haalt hij de vergrijzingsfactuur aan. ‘De enige manier om die factuur op te vangen is via economische groei.’

Herstructurering van de rijkdom

Zonder economische groei wordt heel onze economie en maatschappij een zero-sum game, zegt Van Craeynest. ‘Er is dan één pot welvaart die herverdeeld wordt waardoor bepaalde groepen in de samenleving er enkel op kunnen vooruitgaan ten koste van anderen.’ De geschiedenis heeft ons al geleerd dat die situatie al snel leidt tot conflicten, benadrukt Van Craeynest. ‘Economische groei maakt het makkelijker om iedereen te laten genieten van die vooruitgang.’ De vruchten van die economische groei moeten uiteraard wel in zekere mate herverdeeld worden, vindt Van Craeynest, maar zonder economische groei zullen sommigen meer krijgen ten koste van anderen.

Is economische groei nog mogelijk?

Dankzij innovatie kunnen we vooruitgang blijven boeken en kunnen we efficiënt omgaan met de middelen die we hebben, zegt Van Craeynest. ‘Met de bestaande middelen kunnen we dan meer gaan bereiken.’ Het gaat al lang niet meer om ongebreidelde groei, benadrukt Van Craeynest. ‘We moeten inzetten op een duurzame economische groei die rekening houdt met klimaat en milieu en evenwichtig verdeeld wordt.’

Volgens Van Craeynest is dit de enige oplossing voor de problemen waar we vandaag de dag mee geconfronteerd worden. ‘De landen die het verst staan in hun economische ontwikkeling zijn ook de landen die het meest aandacht hebben voor zaken als de klimaatproblematiek.’ Op het moment dat een bevolking zich zorgen moet maken om basisnoden zoals voldoende voedsel zijn ze minder bereid om inspanningen te leveren voor zaken zoals het milieu.

Duurzaamheid als de motor van groei

De komende decennia wordt duurzaamheid een belangrijke motor in onze economie, zegt Van Craeynest. ‘Veel inspanning in innovatie gaan richting duurzaamheid.’ Dat zijn de sectoren van de toekomst en daar moet meer worden op ingezet. De grootste groeimogelijkheden liggen ook in het domein van duurzaamheid, vindt Van Craeynest. ‘De tendens naar de klimaatneutraliteit van onze economie zal niet snel meer verdwijnen, en ook daar schuilt potentieel in voor onze economie.’

Bruto binnenlands product als welvaartsindicator

In een andere aflevering van Doorbraak Radio beweerde Jonas Van der Slycken dat het bbp een foutieve manier is om de welvaart te meten. Van Craeynest zegt dat het bbp inderdaad nooit de juiste indicator geweest is aangezien het een zuiver wiskundig begrip is. ‘Het bbp is een ruwe indicator om de welvaart te meten met zeer ruime tekortkomingen.’ Het bbp is ook geen doel op zich. Veel economen kijken al naar een bredere waaier van indicatoren die de welvaart meten, benadrukt Van Craeynest. ‘Economische groei moet bekeken worden in termen van welvaartsgroei, hoe gaan we er met zijn allen op vooruit?’

De opbouw van schulden

De overheden bouwen op dit moment massaal schulden op, wat volgens Van Craeynest op dit moment ook nodig is want anders zou de economie er nog veel erger aan toe zijn. ‘De coronacrisis raakt de bedrijven en gezinnen en het is dan aan de overheid om voor tijdelijke oplossingen te zorgen.’ Op lange termijn moet de overheidsfinanciering wel weer op orde komen, benadrukt Van Craeynest. ‘Maar het gaat ook over wat men doet met die uitgaven.’ Schulden mogen niet gebruikt worden om lopende uitgaven te financieren, die uitgave komt jaar na jaar terug en creëert niet meer groeipotentieel. ‘Net zoals geld bijdrukken is schuldopbouw slechts een tijdelijke maatregel.’

Ook voor de economie is het van cruciaal belang dat de gezondheidscrisis wordt aangepakt. ‘Zolang het virus niet onder controle is zal de economische schade blijven toenemen.’ Belangrijker dan te praten over eventuele versoepelingen is het plan van aanpak voor de komende maanden. Hoe gaan we het virus onder controle houden in afwachting van de grote uitrol van vaccins? Volgens Van Craeynest wordt er nu vooral naar de zeer korte termijn gekeken.

Redacteur artikel: Rani De Leeneer