Els Keytsman (Unia): ‘Uitsluitingsbeleid Getuigen van Jehova is sociaal doodsvonnis’

Voor het eerst is de geloofsgemeenschap de Getuigen van Jehova strafrechtelijk veroordeeld voor discriminatie en het aanzetten tot haat en geweld. Het parket van Gent vervolgde geen individuele leden maar legde de vzw achter de Jehova’s wel een geldboete op. Deze zaak draait vooral rond de erkenning van de wanpraktijken binnen de geloofsgemeenschap en dient als signaal. In deze aflevering van Doorbraak Radio geeft de directeur van Unia, Els Keytsman, meer uitleg over dit vonnis en waarom Unia zich burgerlijke partij stelde.

Uitsluitingsbeleid van de Getuigen van Jehova

De vzw achter de Getuigen van Jehova is door de rechtbank van Gent veroordeeld voor het aanzetten tot discriminatie en haat of geweld tegen ex-leden die ervoor kozen om de geloofsgemeenschap te verlaten. De bal ging aan het rollen na een klacht van Patrick Haeck, een ex-lid. Hij werd in 2015, na 35 jaar lidmaatschap, aan kant werd geschoven omdat hij bepaalde gebruiken in vraag stelde. Vijftien andere ex-leden schaarden zich achter Haeck en stelden zich samen met Unia burgerlijke partij.

Wanneer je relatie met de Jehova’s spaak loopt, beland je in een ongelofelijk isolement, zegt Keytsman. ‘Het gaat in feite over een sociale doodsverklaring waardoor het bijna onmogelijk is om nog op een normale manier met je familie om te gaan.’ Een aantal ex-leden hebben omwille van dit uitsluitingsbeleid klacht ingediend, met ondersteuning dus van Unia.

Als organisatie kan je inderdaad leden uitsluiten, maar daar gaat het in deze rechtszaak niet over, benadrukt Keytsman. ‘Het gaat over de gevolgen van het uitsluitingsbeleid en het signaal dat aan leden wordt gegeven om alle contact met ex-leden te verbreken.’ De Jehova’s zijn vaak het enige sociale netwerk van ex-leden, waardoor zij op geen enkel sociaal netwerk kunnen terugvallen. Dit contactverbod tussen leden en ex-leden had zware psychologische gevolgen voor de getroffenen. Ex-leden werden ontmenselijkt en er was sprake van zware discriminatie, zegt Keytsman. ‘Er zit een heel systeem achter het stelselmatig discrimineren van ex-leden.’

Systematische discriminatie

De vzw achter de Jehova’s kreeg een geldboete van 96 000 euro voor het aanzetten tot discriminatie op grond van geloofsovertuiging en voor het aanzetten tot haat. ‘Het uitsluitingsbeleid gaat volgens de rechtbank over systematische discriminatie en is dus een inbreuk op de discriminatiewet.’ De Jehova’s propaganderen het uitsluitingsbeleid aan hun lokale geloofsgemeenschappen en brengen daarmee heel wat pijlers van onze grondrechten in het gedrang. Justitie ziet het als haar taak om zulke praktijken te stoppen. Religieuze regels staan in onze maatschappij immers niet boven de wet.

Dit vonnis kan ook toegepast worden op andere geloofsgemeenschappen. Op dit moment heeft Unia nog geen melding ontvangen van dergelijke praktijken binnen andere geloofsgemeenschappen, maar als dat wel het geval is, kunnen deze mensen op de steun van Unia rekenen, benadrukt Keytsman.

De advocaten van de vzw argumenteerden dat hoe de leden met hun religie omgaan niet de verantwoordelijkheid is van de vzw. Bovendien noemden ze de correctionele rechtbank onbevoegd om zich over deze zaak uit te spreken omwille van de religieuze gebruiken en de neutraliteitsplicht tegenover geloofsgemeenschappen. De rechtbank volgde deze redenering niet en stelt dat de neutraliteitsplicht niet absoluut is. Het gaat ook niet over de uitsluiting als lid maar wel over de systematische discriminatie die daarop volgt, benadrukt Keytsman. ‘Het uitsluitingsbeleid is ook helemaal niet transparant, ex-leden zijn vaak niet op de hoogte.’

Ongelijkheid en de coronacrisis

Stijgt of daalt het aantal meldingen dat bij Unia binnenkomt? De officiële cijfers van 2020 worden binnenkort bekendgemaakt, maar er is wel sprake van een stijging van het aantal meldingen bij Unia, zegt Keytsman. ‘In de eerste coronagolf kwamen er 30% meer klachten binnen die vaak coronagerelateerd waren.’ In het begin van de pandemie ging dit vooral over mensen van Aziatische afkomst die werden gediscrimineerd. Wat later ging het over zorgkundig personeel, zegt Keytsman. ‘De coronacrisis heeft ongelijkheden blootgelegd en nieuwe aangewakkerd.’ Ook wordt er bij versoepelingen vaak uitgegaan van het klassieke gezin, waardoor sommigen uit de boot vallen, vindt Keytsman.

Auteur artikel: Rani De Leeneer