Erik Van Zummeren: ‘Radicale content op Youtube makkelijker opsporen’

Iedere dag worden er gigantisch veel video’s op YouTube geüpload. Veel van deze video’s hebben een radicale insteek en zijn interessant voor onderzoekers en wetenschappers om te onderzoeken. Om meer zicht te krijgen op dit soort video’s ontwikkelde Erik Van Zummeren de tool RadiTube. In deze aflevering van Doorbraak Radio geeft hij meer uitleg over deze nieuwe zoekmachine.

Wat is RadiTube?

Raditube is een zoekmachine waarmee radicale content en video’s op YouTube doorzoekbaar gemaakt worden, zegt Van Zummeren. ‘Dat gebeurt door de automatische ondertiteling van video’s te indexeren en die doorzoekbaar te maken voor journalisten en onderzoekers.’ Het probleem op dit moment is immers dat het heel moeilijk is om onderzoek te doen naar deze video’s. Dat komt doordat als je naar YouTube surft je vaak je eigen videovoorkeuren ziet en onderzoekers vaak deze video’s handmatig gaan opzoeken. ‘Maar er zijn heel veel video’s waardoor dat niet haalbaar blijft.’ Verder beperkt veel onderzoek naar radicaliteit zich tot Twitter en Facebook, zegt Van Zummeren. YouTube verwijdert ook veel video’s terwijl die best wel een grote impact hebben op onze samenleving. ‘RadiTube haalt ook de video’s erbij die verwijderd zijn.’

Het doelpubliek van RadiTube bestaat vooral uit academici en journalisten. ‘De toekomstige focus zal voornamelijk liggen op factcheckers en misinformatie-onderzoekers.’ Deze doelgroepen hebben vooral baat bij een tool zoals RadiTube, vindt Van Zummeren. Daarnaast werkt RadiTube ook aan een manier om kanalen sneller op te sporen. ‘Kanalen worden vaak verwijderd waardoor we bezig blijven met het zoeken van kanalen.’

Het spectrum van YouTube

Op dit moment worden er 450 kanalen bijgehouden door RadiTube. Het volledige spectrum van YouTube is dus moeilijk op te sporen en bij te houden. Het is niet ons doel om heel YouTube bij te houden aangezien dat onmogelijk is, zegt Van Zummeren. ‘Maar er zijn wel veel kanalen die interessanter zullen worden de komende tijd.’ Als voorbeeld haalt Van Zummeren de kanalen rond het coronavaccin aan. De volgende stap is nu om de software te herschrijven zodat er meer kanalen kunnen worden bijgehouden, benadrukt Van Zummeren.

Gekleurd door de keuzes voor kanalen

RadiTube is momenteel nog volop in ontwikkeling waardoor het aantal bijgehouden kanalen nog vrij beperkt is. Een punt van kritiek zou dus kunnen zijn dat de tool gekleurd is door de keuze voor bepaalde kanalen die gemaakt werd. ‘Het blijft sowieso lastig om die kanalen en video’s te classificeren.’ Want wat maakt een video precies radicaal? Wanneer een kanaal als radicaal wordt geclassificeerd komt daar dus vaak kritiek op door de makers die hun kanaal niet op die manier classificeren. RadiTube wil dus hun tool zo ontwerpen dat onderzoekers video’s zelf kunnen classificeren, zegt Van Zummeren. ‘Dat is veel neutraler.’

Onder de radar

Video’s kunnen in principe onder de radar blijven door bijvoorbeeld een bepaald dialect te hanteren dat minder snel herkend zal worden. RatiTube maakt immers gebruik van de automatische ondertiteling om video’s te classificeren. Dat gebeurt ook, zegt Van Zummeren. Maar dit gebeurt per definitie niet om onder de radar te blijven van RadiTube maar eerder om onder die van YouTube zelf te blijven. Zo is er bijvoorbeeld een kanaal waarbij er Chinese karakters gebruikt worden die dan een bepaalde boodschap weergeven. Ook afkortingen worden vaak gebruikt om onder de radar te blijven.

Verder zijn er heel veel kanalen die hun eigen video’s verwijderen, zegt Van Zummeren. Video’s worden vaak populair in de eerste twee dagen en daarna verwijderen de kanalen de video dan zelf. ‘Er is dus een wijd spectrum aan tactieken om onder de radar van YouTube te blijven.’

Het evenwicht tussen linkse en rechtse bewegingen

RadiTube houdt veel meer radicale video’s bij van rechtse bewegingen dan van linkse bewegingen. Is dat representatief voor de realiteit? Van Zummeren denk van wel. ‘De rechtse beweging op YouTube is gigantisch.’ Als je kijkt naar de klassieke media dan komt daar een relatief links profiel uit, waardoor er een parallelle media ontstaat via YouTube, denkt Van Zummeren. ‘Het interessante aan YouTube is dat je dan ook inzicht krijgt in waar die kanalen over praten.’

Redacteur artikel: Rani De Leeneer