Ester Leibbrand: ‘Nederland verplicht werkgevers om langdurig zieken te begeleiden’

Naar aanleiding van de begrotingsgesprekken en daarbijhorende bijna dogmatische focus op de werkzaamheidsgraad wordt er wel eens gesproken over loopbaanbegeleiding. Dit is één van de belangrijkste taken van de VDAB hier in Vlaanderen. Ester Leibbrand is een Nederlandse die gespecialiseerd is in dit soort trajecten. In deze aflevering van Doorbraak Radio gaat de Nederlandse specialiste in loopbaanontwikkeling dieper in op haar werk en ideeën. Zij is zeer vakkundig in het helpen van mensen in hun loopbaan. Dit verloopt zo blijkt toch een heel pak anders in Nederland dan hier bij ons in Vlaanderen.

Trajectwerk

Leibbrand heeft een eigen praktijk in loopbaanontwikkeling waarbij ze mensen in verschillende soorten trajecten begeleidt. ‘Dat is eigenlijk het brede woord voor alle trajecten waarbij mens en werk centraal staan.’ We hebben trajecten waarbij mensen een ontwikkelvraag hebben en binnen het bedrijf blijven, zegt Leibbrand Daarnaast zijn er de trajecten waarbij mensen zich naar buiten bewegen. ‘Dit kan ook op vraag van het bedrijf waarbij we echt helpen zoeken naar een andere baan of outplacement.’ Tenslotte zijn er nog trajecten waarbij verzuim, ziekte of ongeschiktheid aan de kern van het probleem liggen. ‘Dat zijn de re-integratietrajecten of zoals wij zeggen re-integratie tweede spoor.

Deze loopbaanbegeleiding kan dus zowel op vraag van de werkgever als de persoon zelf die om hulp vraagt. ‘Meestal zijn mijn opdrachtgevers bedrijven, zeker als het over een uitplaatsing gaat maar al helemaal als het over re-integratie tweede spoor gaat.’ Daar heeft de Nederlandse wetgever zelfs de verplichting gegeven om zich in te kopen in deze trajecten, aldus Leibbrand. ‘De reguliere trajecten komen dan voornamelijk van de werknemers zelf.’

Verplicht of vrijwillig traject

De vrijwillige of reguliere trajecten lijken in theorie wel op die verplichte trajecten maar er zijn toch heel wat belangrijke nuanceverschillen, zegt Leibbrand. ‘Normaal begin ik in een vrijwillig traject altijd met een kennismaking want een klik is zeker nodig tussen jou en de kandidaat.’ Daarnaast is de hulpvraag zeer belangrijk, aldus Leibbrand, want veel mensen denken niet na over hun loopbaan of hebben geen idee waar ze naartoe willen. ‘Dat is voor mij niet diep genoeg.’ Het is dus vooral luisteren in dit geval. ‘De kandidaat moet vooral zelf goed in staat zijn om te formuleren wat de hulpvraag is.’ Na die kennismaking en het uitdiepen van de hulpvraag schrijft ze dan een plan van aanpak, zegt Leibbrand. Dit is dan de methodiek, het aantal gesprekken, de tijd, de kosten en dan het resultaat dat ze willen bereiken.

Als het om een re-integratietraject gaat, kent zo een traject een juridisch karakter en heel wat verplichtingen. ‘Zo is er een verplichte periode van tijd en inspanningen en wanneer interventies elkaar moeten opvolgen.’ Dan krijgt Leibbrand vaak heel wat informatie van de bedrijfsarts en deskundigen. ‘Zij zijn allemaal betrokken in die keten.’ Op basis van die rapporten en de persoonlijke intake baseert ze dan haar eerste verplichte rapport. Daarna gaat ze volgens een heel vast schematisch format aan de slag met deze mensen, zegt Leibbrand. ‘Zo is het bijvoorbeeld verplicht dat een kandidaat vanaf de tweede maand zelfstandig extern kan solliciteren.’ Want dit is toch de primaire missie van zo een re-integratietraject.

Divers publiek bij loopbaanbegeleiding

In het vrijwillig traject kan de hulpvraag volgens Leibbrand enorm verschillen en ziet ze een aantal opdeelbare groepen. ‘Ik begeleid heel wat jongeren die meer met een studieloopbaanvraag komen.’ Zij zijn wel nog in de minderheid want de meesten krijgen op school ook wel begeleiding aangereikt. Een tweede grote groep zijn de millenials. ‘Mensen die in hun tweede of derde baan zitten en zich afvragen of ze wel goed bezig zijn.’ Daar zijn zingeving en keuzestress belangrijke elementen, zegt Leibbrand. ‘Het moeten presteren ligt daar ook zeer hoog en veroorzaakt heel wat burn-out.’ Er is ook de groep van de ‘grosso modo 45-plusser’ die in een nieuwe fase in zijn of haar leven komt. ‘Daar komt vaak een ontwikkelvraag voor waarmee ze oude talenten een bepaalde vorm willen geven.’ Mensen doen tegenwoordig ook steeds langer door met werken dus mensen van boven de 55 jaar oud komen tegenwoordig ook heel wat voor in haar praktijk. ‘Zij denken na over hoe ze de rest van hun loopbaan moeten invullen.’

Re-integratietrajecten

Soms is dus zo dat bedrijven door wettelijke verplichtingen Leibbrand en haar praktijk moeten inschakelen. ‘Vooralsnog is dit alleen wanneer het vertrekpunt ziekteverzuim is en in dit geval dus echt arbeidsongeschiktheid.’ In Nederland is er het eerste en het tweede spoor wat slaat op het eerste en het tweede jaar ziek zijn. In Nederland heeft de werkgever de verplichting twee jaar lang door te betalen bij ziekte. ‘Het eerste jaar is gericht op herstel en re-integratie in de arbeid waarvoor je een contract hebt.’ Als je tweede jaar ziek zijn wordt geactiveerd, gaat een deskundige extern kijken of er passende werkzaamheden zijn, zegt Leibbrand. ‘Extern werkfit geraken is dan mijn primaire focus.’ In 9 tot 11 maanden begeleiding is Leibbrand dan verplicht om mensen terug te brengen naar de arbeidsmarkt buiten hun huidige werkgever. Dit zodat ze niet op werkloosheid zouden vallen. Misschien kan het arbeidsmarktbeleid in ons land hier nog wat van leren.

Redacteur: Pieter-Jan Volkaert