Jan Wostyn: ‘China is niet uit op wereldhegemonie’

Vanuit het Westen kunnen we op verschillende manieren naar China kijken. Voor de ene is het een grote, boze dictatuur die de controle over de hele wereld wil, voor de ander is het een groots land waar je moet bijhoren als je over een paar jaar nog een rol van betekenis wil spelen.

Jan Wostyn is econoom en sinoloog. Hij woonde zes jaar in China in Wuhan, Xiamen, Shanghai en Beijing en is mede-oprichter van de Hutong School, één van de leidende Chinese taalinstituten in China. Hij weigert het etiket China-kenner maar door zijn studies ginder en het feit dat hij er vaak verblijft, heeft hij wel een zicht op wat er leeft. Hij publiceerde er nog maar net over op Doorbraak.

De dictatuur zoals wij die zien in China, verschilt op veel punten van wat een feitelijke dictatuur is, volgens Wostyn. De typische kenmerken van een sterk centralistisch geleid land zijn er wel, maar enkel omdat de bevolking die accepteert. ‘Dit beleid heeft er immers voor gezorgd dat de huidige generatie Chinezen het beter heeft dan de vorige en zal er voor zorgen dat de volgende het ook weer beter heeft,’ merkt Wostyn fijntjes op.

Het getuigt van een zekere westerse hoogmoed om ‘ons model van democratie’ boven alle anderen te stellen. ‘Dat neemt niet weg,’ zegt Wostyn, ‘dat er in China op vlak van de mensenrechten dingen gebeuren die echt onaanvaardbaar zijn.’ Maar omgekeerd moeten we niet vrezen dat China uit is op een wereldwijde hegemonie met zijn eenpartijstaatmodel.

‘Hun systeem is op sommige vlakken nu eenmaal doeltreffender’, zegt Wostyn. Men heeft zeer duidelijk bij het begin van de coronacrisis steken laten vallen, maar er zijn ook lessen te trekken uit hoe China nadien de crisis heeft aangepakt.

‘Dat Trump nu constant spreekt over het Chinese virus,’ zegt Wostyn, ‘kwetst hen heel erg. Niemand zal ontkennen dat het virus bij hen vandaan komt, maar er openlijk en direct op gewezen worden, betekent voor hen gezichtsverlies.’ En dat is nog steeds te mijden in de Chinese cultuur. ‘Daar ligt de voedingsbodem waarom andere complottheorieën de wereld worden ingestuurd’, aldus Wostyn.

Beluister ook onze andere podcasts: