Nahima Lanjri: ‘We willen de praktijktesten hervormen zonder te sleutelen aan de filosofie van de wetgeving’

Praktijktesten op de arbeidsmarkt en de huisvestigingsmarkt als stok achter de deur bij discriminatie. Er is al veel inkt over gevloeid. In deze aflevering van Doorbraak Radio laat Nahima Lanjri, kamerlid voor CD&V, haar licht schijnen op het nieuwe wetsvoorstel voor de hervorming van de praktijktesten.

De hervorming in de praktijktesten

Reeds in 2015 is er in de kamer een initiatief genomen over de partijgrenzen heen om discriminatie op de werkvloer aan te pakken, zegt Lanjri. ‘We stelden vast dat het nog steeds een groot probleem was.’ Bij wet is discriminatie uiteraard verboden. Dat wil echter niet zeggen dat het in de praktijk niet gebeurt. ‘We kampen voor vooroordelen en discriminatie. Soms onbewust en soms bewust.’ Met het initiatief in 2015 wilden de partijen vooral inzetten op sensibilisering en zelfregulering. Pas als laatste middel zouden er gerichte controles worden gebruikt. ‘Controles worden in die zin slechts uitgevoerd als laatste redmiddel. En enkel wanneer er specifieke klachten over discriminatie zijn.’ Het is dus nooit de bedoeling geweest om elke werkgever te gaan testen.

De sectoren kregen twee jaar de tijd om zelf iets te ondernemen. Maar na twee jaar, in 2017, bleek er amper iets veranderd te zijn. Daarom is er begin 2018 in het parlement beslist om die laatste stap te nemen en gerichte controles te laten uitvoeren door de sociale inspectie. In de statistieken die in het bezit zijn van de overheid, ontbreken nog veel gegevens, zegt Lanjri. Daarnaast is het ook heel moeilijk om toestemming te vragen aan de arbeidsauditeur. Ook dat vormt dat een drempel. ‘Deze twee zaken willen we veranderen. Zonder te sleutelen aan de filosofie van de wetgeving.’ We blijven uitgaan van het principe van een klacht of van de statistieken, zegt Lanjri.

Verschillende methodes

De sociale inspectie kan zowel telefonisch de controle uitvoeren als ter plaatse. Als de klacht gaat over het feit dat men bij een sollicitatiegesprek gediscrimineerd wordt, dan kan de sociale inspecteur anoniem ter plaatse gaan en deelnemen aan een sollicitatiegesprek, zegt Lanjri. ‘Dit is niet uniek. Het gebeurt bijvoorbeeld ook in de bankensector.’ De sociale inspecteur doet zich dan op de arbeidsmarkt voor als een toekomstige werknemer. Zo kan hij nagaan of er sprake is van discriminatie.

Trechtermodel

Uit de cijfers die we kregen, blijkt dat er heel wat dossiers worden ingediend. Toch is er amper een uitkomst, zegt Lanjri. De controles werken op die manier dus als een trechter. In de meeste gevallen geeft de sociale inspectie een waarschuwing. In een aantal gevallen echter wordt er toch een PV op gemaakt. Natuurlijk wordt er eerst aan dossieropbouw gedaan voor men naar het parket stapt, benadrukt Lanjri. ‘Er moet voldoende bewijs zijn voor men volgende stappen neemt.’ Het is belangrijk om steeds van een wettelijk kader te vertrekken en op basis van toonaangevende statistieken of een klacht.

Federale of Vlaamse materie?

Beide niveaus zijn bevoegd, maar voor andere zaken, zegt Lanjri. De huisvestigingsmarkt is een bevoegdheid van de regio’s. De praktijktesten op de arbeidsmarkt die federale materie zijn, kunnen dus niet zomaar worden toegepast op de huisvestigingsmarkt. Ook op vlak van werk is de bevoegdheid deels verdeeld. De grote brok zit evenwel federaal.

In Vlaanderen heeft men beslist om in te zetten op sensibilisering en zelfregulering en als derde stap de gerichte controles. ‘Dat is dezelfde bewoording als wat er in het federaal parlement is gezegd in 2015.’ Het federale niveau heeft ondertussen wel al wat extra stappen gezet in vergelijking met het Vlaamse niveau.

Redacteur: Rani De Leeneer

Beluister ook onze andere podcasts: