Pol Deltour: ‘Nieuwsmedia spelen belangrijke rol in democratisch proces’

De Vlaamse Vereniging voor Journalisten (VVJ) publiceerde zonet zijn memorandum. Dit memorandum situeert zich in een lange traditie van de beroepsvereniging. Daarin zijn behoorlijk wat punten te vinden die ze onder de aandacht willen brengen. Ze willen hun standpunten vooral verspreiden voor politieke verantwoordelijken en beleidsvoerders in ons land op alle niveaus. In deze aflevering van Doorbraak Radio gaat Pol Deltour, nationaal secretaris van VVJ, dieper in op dit memorandum en hun bedoelingen.

Belangen en kwaliteit van de journalistiek

De beroepsvereniging heeft een rol als belangenverdediger van journalisten. ‘We zijn er van overtuigd, door die belangen te verdedigen, dat we ook de kwaliteit van de journalistiek bevorderen.’ Zo vraagt ze om journalisten behoorlijk te vergoeden voor hun werk, zegt Deltour, zodat hun werk ook verbetert. ‘Dat komt dan ook het publiek ten goede.’ Daarrond is het uiteindelijk ook allemaal te doen, zegt Deltour: zo goed mogelijke informatie en nieuws. De VVJ verdedigt ook de goede werkomstandigheden voor journalisten in dat opzicht. Informatie moet doorstromen naar het publiek, zegt Deltour. ‘Journalisten moeten dat in vrijheid en onafhankelijkheid kunnen blijven doen.

Journalistiek onder druk

Een belangrijk element is die professionaliteit van de journalist. ‘Daarom moet er bescherming zijn voor beroepsjournalisten.’ Het is een keurmerk of een garantie op kwaliteit, zegt Deltour. Er bestaat sinds 1963 een statuut van beroepsjournalist. ‘Daarin zien wij een belangrijke waarborg voor kwaliteitsjournalistiek en dat zullen we blijven verdedigen.’ Professionaliteit leidt tot onafhankelijkheid, zegt Deltour, en dat is een centraal element voor de kwaliteit van het nieuws. Zelfs meer dan ooit in de coronatijd.

De toegang tot gemeenteraden of evenementen is momenteel beperkt, en dat begrijpt de VVJ. ‘Maar zo gebeurt er wel zeer veel weg van het publiek en de pers om coronaredenen.’ Het grote argument is dan de veiligheid en de gezondheid, zegt Deltour. ‘We blijven pleiten voor die toegankelijkheid en zeker voor beroepsjournalisten met een perskaart.’ Ook in de private sfeer of sport- en cultuursectoren zien ze toegang als zeer belangrijk. ‘Anders riskeren we dat er in de samenleving dingen gebeuren zonder dat het brede publiek er kennis van kan nemen.’

Een verouderde wetgeving

Het statuut van beroepsjournalist werd vastgesteld in een wet uit 1963. Toen was er nog geen sprake van het internet. ‘Die wet wordt vandaag wel anders en moderner toegepast dan in de vorige eeuw.’ Internetmedia zoals Doorbraak.be worden daarin ook gerekend tot nieuwsmedia, zegt Deltour. ‘De toepassing is modern maar de invulling kan zeker beter.’ Daarom zit de VVJ ook samen met Franstalige collega’s om te werken aan een nieuwe tekst van de wet. ‘Zodat de tekst meer zou inspelen op de huidige mediacontext en journalistieke omgeving.’ Daarbij zou er dan meer rekening gehouden worden met de nieuwe varianten van de journalistiek, zegt Deltour.

Er wordt niet enkel naar het statuut van beroepsjournalist gekeken maar ook naar de Belgische grondwet aangezien het federale materie is. ‘De eerste vraag die we stellen is om artikel 25 over de persvrijheid uit te breiden naar alle informatiemedia.’ Maar daar zijn politici terughoudend, zegt Deltour. Omdat dit ook vrij spel zou geven aan de sociale media. ‘Daarom vinden we dat het begrip van informatiemedia beter moet gedefinieerd worden.’ Zodat enkel de onafhankelijke, professionele en deskundige media aan bod komt. De media die ook proberen om dat nieuws op een deontologische manier bij het publiek te krijgen, zegt Deltour.

Mediasteun of vrije markt

De mediasector op vele manieren ondersteund door de overheid. ‘Dit is iets van alle tijden en dat in alle vormen voorkomt.’ Zo is er een duidelijk publiek gefinancierde openbare omroep maar daarnaast ook allerlei afgeleide financiering voor anderen. Private nieuwsmedia krijgen ook steun van de overheid, zegt Deltour. ‘De gedrukte pers geniet zo van een gratis postbedeling.’ De Vlaamse overheid kwam het afgelopen jaar in coronatijden ook vaak tussen in de vorm van overheidsreclame. Omdat — door corona — het advertentiegedeelte op een gegeven moment volledig wegviel, zegt Deltour.

Er is heel wat overheidssteun aan de media. ‘Principieel vind ik dat er veel te zeggen is voor overheidsinterventie.’ Het moet gaan over kwaliteitsnieuws voor het brede publiek, zegt Deltour. ‘Professionele, onafhankelijke nieuwsmedia spelen een belangrijke rol in het democratisch proces in de vorm van informatie aan de bevolking.’ Zo wordt toegelaten dat de bevolking participeert aan het politieke leven. In die zin spelen media ook wel een publieke rol, zegt Deltour.

Overheidsinterventies moeten ook gekoppeld zijn aan kwaliteitswaarborgen, zegt Deltour. ‘Zodat dat geld zeker goed terecht komt.’ De journalistenvereniging pleit daarin zelfs om soms wat strenger te zijn. VVJ stelt bijvoorbeeld voor om het steunbeleid te koppelen aan het aantal professionele journalisten dat op een redactie werkt. ‘Zodanig dat men zeker is dat professionele journalistiek wordt ondersteund.’ Het geld zou niet mogen wegvloeien naar entertainment of fictie, zegt Deltour. ‘Dus wij zijn altijd bereid om die voorwaarden tot financiering opnieuw te bekijken maar ik ben zeker dat die wel een reden van bestaan hebben.’

Redacteur: Pieter-Jan Volkaert