Terrière en Degreef: ‘Energiedeal is een non-compromis’

Tegen de achtergrond van stijgende energieprijzen en een nakende begrotingscontrole moeten belangrijke politieke beslissingen gemaakt worden. In deze aflevering van Doorbraak Radio komen Lorenzo Terrière en Christophe Degreef aan het woord. Twee nieuwe sprekers die regelmatig aan bod zullen komen om de politieke week te analyseren.

Stijgende energieprijzen, goede beslissingen of Belgisch compromis?

Door de stijgende energieprijzen waren maatregelen onvermijdelijk geworden. Welke maatregelen dat moesten zijn was een knoop die de federale regering maar niet kon doorhakken. Na uren vergaderen kwam er dan toch witte rook afgelopen dinsdag. Het gaat om een combinatie van maatregelen die vanaf 1 maart effect moeten hebben en die verschillende voorstellen van de Vivaldi-partijen bevat. Het feit dat de btw-verlaging op energie er nu toch komt zegt iets over de externe druk die op de federale regering rust, zegt Terrière. CD&V kwam als eerste naar buiten met dat voorstel, maar het werd aanvankelijk afgeschoten door De Croo en Magnette. ‘Partijen zijn in strijd met elkaar om dossiers naar zich toe te trekken, wat een betreurenswaardig schouwspel aan het worden is.’

Degreef noemt de beslissingen een non-compromis. Een partij die hier positief kan uitkomen is PVDA, die kan pleiten tegen de kern van de zaak, namelijk de vrijmaking van de energiemarkt. Daarnaast zou dat Groen wel eens in slechte papieren kunnen brengen. Het is moeilijk om een aanhoudende lijn in het beleid van Groen terug te vinden, zegt Terrière. Ook N-VA, die federaal in de oppositie zit, heeft het moeilijk zich een houding aan te meten. N-VA richt haar pijlen op Open Vld en opvallend weinig op CD&V. N-VA en CD&V ontzien elkaar, omdat ze elkaar als potentiële bondgenoten zien voor na 2024. Als oppositiepartij is er echter niet veel marge om rechtstreekse tegenstanders te sparen in de debatten in aanloop naar de verkiezingen. Terrière vraagt zich dan ook af hoe beide partijen zich op middellange termijn zullen gedragen ten opzichte van elkaar.

De moeilijke begrotingscontrole

De energiemaatregelen houden een hoge kostenplaat in voor de federale begroting. Het eerste dat de federale regering nu probeert te doen is de hete aardappel door te geven aan de regionale regeringen, zegt Terrière. ‘Zo kan de discussie over de stijgende energieprijzen op federaal niveau even gaan liggen.’ Ondertussen staan er wel andere dossiers aan de deur te kloppen. Iedere minister heeft nog een aantal zaken in de schuif liggen die hij/zij absoluut wil realiseren alvorens we in een rechte lijn naar de verkiezingen van 2024 gaan.

Maar de constructie van de regering maakt het niet makkelijk om tot besluiten te komen. Het grote probleem is vooral het gebrek aan lange termijnperspectief in de begrotingscontrole, vindt Degreef. ‘Niemand weet waar het beleid eigenlijk naartoe gaat en er is geen plan voor de schulden.’ Daarnaast is er de vrees dat Wallonië in een Grieks scenario kan terechtkomen. Er is nauwelijks marge om degelijk beleid te voeren. ‘Het speelveld krimpt, wat politici in het zuiden van het land tot wanhoop drijft.’

Vraagtekens bij overheidsparticipatie

De beslissing van de Vivaldi-regering om aandeelhouder te worden van Ageas, een Belgische verzekeraar, was een bericht dat in de meeste kranten in de marge verscheen. Toch roept dat vragen op, aangezien deze beslissing heel wat geld kost. De regering-De Croo verdedigt deze beslissing door te zeggen dat de overheid op deze manier haar nationale belangen beter kan behartigen. Volgens de regering kan een actieve politiek in bedrijven het lot van de mensen meer in handen houden.

De participatie in Ageas is één zaak, maar enkele dagen later kwam het Bpost-verhaal naar boven. Bpost besliste om enkele krantenwinkels aan het private gokbedrijf Golden Palace te verkopen. Na kritiek vanuit de oppositie, reageerde minister De Sutter dat de regering deze verkoop niet kan tegenhouden. Volgens Terrière is dat paradoxaal, omdat Bpost nog steeds een overheidsbedrijf is en de regering met de aankoop van aandelen bij Ageas juist aangeeft een meer actievere politiek te willen voeren in bepaalde sectoren. Daarnaast is ook de investering van 14 miljard in defensie, die wel broodnodig is, een plotse en onverwachtse beslissing van de Vivaldi-regering.

Tendens van ontevredenheid en controle

De coronabetogingen tonen een diepe maatschappelijke ontevredenheid aan. De politiek heeft het steeds moeilijker om in te spelen op deze ontevredenheid en er is een autoritaire tendens aan de gang, zegt Degreef. ‘Door middel van technologie worden burgers steeds meer gecontroleerd.’ Absolute vrijheid bestaat niet maar het gaat zo ver dat verworven vrijheden vanuit de huidige politiek aan banden worden gelegd. De media, die tegengewicht zouden moeten bieden, bieden amper weerwoord. ‘Wanneer er dan toch tegenspraak is wordt dit meteen weggezet als polariserend.’ De vierde macht speelt zijn rol niet en is slecht in zelfkritiek, benadrukt Degreef.

Redacteur artikel: Rani De Leeneer