Theo Francken: ‘Oekraïne is een stresstest voor de NAVO’

De aanwezigheid van Russische militairen aan de grens met Oekraïne zorgt voor de nodige stress bij de NAVO-lidstaten. Welke rol speelt de NAVO in Oekraïne en hoe zal het conflict evolueren? In deze podcast van Doorbraak Radio geeft Theo Francken, kamerlid voor N-VA, zijn visie op het conflict.

De rol van de NAVO in Oekraïne

Oekraïne is al een tijdje kandidaat-lidstaat van de NAVO. Bovendien hebben de verdedigingsorganisatie en Oekraïne al jaren een strategisch partnerschap. Het land is een bevriende natie, en voor vrienden moeten we extra inspanningen doen, benadrukt Francken. Maar vooralsnog is Oekraïne geen lid van de NAVO, waardoor het land niet onder de werking van het Noord-Atlantische verdrag valt.

Toch mag de strategische positie van Oekraïne tussen Rusland en het Westen niet uit het oog verloren worden. ‘Ze willen graag lid worden van de NAVO en de Europese Unie, en in het kader van artikel 10 van het NAVO-verdrag mogen soevereine naties altijd vragen om lid te worden.’ Dat moet uiteraard wel bij consensus beslist worden. Maar laat het duidelijk zijn dat binnen de democratie die Oekraïne is de grootste stroming naar het Westen kijkt en niet langer naar het Oosten, zegt Francken.

Het opbod van Poetin

De aanwezigheid van het Russische leger aan de grens met Oekraïne is een stresstest voor de NAVO. Francken is ervan overtuigd dat Poetin al geruime tijd met deze opbouw bezig is. Het overbrengen van illegalen naar Wit-Rusland en cyberaanvallen om tussen te komen in verkiezingen in het Westen moeten in dezelfde context bekeken worden. Rusland heeft onder Poetin opnieuw zelfvertrouwen gewonnen en wil duidelijk maken waar ze op het wereldtoneel staan, zegt Francken.

De Russische leider toonde eerder al dat met hem niet te sollen valt, bijvoorbeeld door de inval in Georgië in 2018 en in 2014 met de bezetting van de Krim. ‘Het Russische militaire apparaat is enorm vernieuwd en dat wil Poetin gebruiken om respect van het Westen af te dwingen.’ Francken hoopt dat het mogelijke conflict in Oekraïne de laatste kans is die Poetin krijgt, nu Europa zich ook stevig aan het bewapenen is. ‘Europa is wakker geschoten wat bewapening en nieuwe militaire technologieën betreft.’ Momenteel is de Europese Unie militair nog zwak maar niet voor lang meer.

Wat kan er gebeuren in Oekraïne?

Ondanks het strategische partnerschap zijn de NAVO-lidstaten nog niet gebonden aan een reactie wanneer Rusland Oekraïne effectief binnenvalt. ALs Poetin die stap zet, wat is dan de beste reactie van de NAVO? Volgens Francken moet Oekraïne helpen zeker kunnen, maar slechts tot op een bepaald niveau. ‘Samen met het Oekraïense leger vechten tegen Rusland is niet realistisch.’ NAVO-lidstaten kunnen wel medisch en militair materiaal leveren aan Oekraïne en vooral op het diplomatieke niveau moet aan Rusland duidelijk gemaakt worden dat er zware economische sancties kunnen volgen.

Kan Europa wel nog een vuist maken tegen Rusland? Wat de aanvoer van gas betreft zijn we bijvoorbeeld zeer afhankelijk van Rusland. Wij zijn de gasslaaf van Rusland en de militaire slaaf van de Verenigde Staten, luidt het bij Francken. Er is dan ook grote vrees dat de gasfacturen en de inflatie alleen maar zullen stijgen. ‘De economische groei zal alleen maar naar beneden gaan. Oekraïne is dus geen ver-van-ons-bedshow.’ Rusland is niet geïnteresseerd om met de Europese Unie rond de tafel te gaan zitten. Gesprekken hebben dus geen zin, maar Poetin heeft wel respect voor de NAVO en de bilaterale relaties met de Verenigde Staten, al lijkt een diplomatieke uitkomst niet meteen tot de opties te behoren. ‘Poetin is niet de man om aan gezichtsverlies te leiden. Mogelijks zal er militair toch iets gebeuren.’

Investeringen in defensie

De Russische leider heeft geen plan om Oost-Europa binnen te vallen, omdat hij goed beseft dat dat enorme instabiliteit zou veroorzaken. Toch heerst er zenuwachtigheid door de trauma’s die herinneren aan de Sovjet-Unie. Daarom is een betere bescherming van de Europese Oostgrens en extra troepen toch noodzakelijk, vindt Francken. ‘We moeten investeren in defensie en onze weerbaarheid opdrijven.’

Meer en betere investeringen in defensie zijn de grootste uitdaging op lange termijn. De kentering is ingezet tijdens de vorige legislatuur maar we zijn nog ver verwijderd van de 2% BBP aan defensie-uitgaven om een goede partner te zijn van de NAVO. De regering gaat nu naar 1,54%, wat in de goede richting gaat, maar gerust nog meer had mogen zijn voor Francken. Het worden boeiende tijden wat defensie betreft en eindelijk wordt er opnieuw geld vrijgemaakt.

Het gloednieuwe boek NAVO: hersendood of klaar voor de toekomst van Theo Francken, Hendrik Bogaert en Peter Buysrogge is verkrijgbaar in onze webwinkel, met gratis verzending.

Redacteur artikel: Rani De Leeneer