Thibault Viaene: ‘Particratie aanpakken alvorens te focussen op sociaaleconomische hervormingen’

Het liberale gedachtegoed in Vlaanderen blijft maatschappelijk sterk aanwezig, maar paradoxaal genoeg verliest de liberale partij steeds meer kiezers. In deze aflevering van Doorbraak Radio heeft Thibault Viaene, voorzitter van het Liberaal Vlaams Verbond, zijn visie op het liberalisme in Vlaanderen en de toekomst van België.

Waar staat het Liberaal Vlaams Verbond voor?

Het Liberaal Vlaams verbond, kortweg LVV, is een autonome, sociaal-progressieve en Vlaamsgezinde beweging, opgericht in 1913. Al decennialang is het LVV de ideologische waakhond van de liberale partij en vormen we een koepelbeweging boven het bredere liberale middenveld, zegt Viaene. Het LVV is daarnaast ook uitgesproken Vlaamsgezind en speelde een belangrijke rol in de splitsing van de liberale partij in 1972. Naast het Vlaamsgezinde is de liberale gedachtegang de rode draad binnen het LVV.

Net zoals iedere vereniging kende ook het LVV periodes met minder maatschappelijke zichtbaarheid. Sinds vorige zomer is er een nieuwe generatie op de voorgrond getreden die door het versterken van de zichtbaarheid op sociale media meer bekendheid geniet. Maar inhoudelijk is er weinig veranderd ten opzichte van de vorige generatie, zegt Viaene.

Het verschil met Open Vld

Het LVV staat met één been binnen de partij, en met het andere been buiten de partij, benadrukt Viaene. Doordat het LVV, in tegenstelling tot Open Vld, niet aan partijpolitiek doet is er meer ruimte om eigen standpunten te uiten. ‘In die zin hebben we ruimte om kritisch te zijn voor de partij.’ We zijn kritisch op een constructieve manier en houden de liberale partij wakker, zegt Viaene.

De voorzitterswissel bij Open Vld kwam net op tijd, zegt Viaene. ‘Met Gwendolyn Rutten hebben we een verloren decennium achter de rug.’ Open Vld bevindt zich momenteel wel in een moeilijke positie doordat ze deel uitmaakt van de vivaldicoalitie en tegelijkertijd ideologisch wil herbronnen met een groot congres. ‘Ideologisch herbronnen is moeilijk wanneer je deel uitmaakt van de meerderheid en de premier levert.’

Het liberalisme in Vlaanderen

De analyse die de N-VA maakt, namelijk dat de sociaaleconomische onderstroom in Vlaanderen anders is dan die in Wallonië, klopt volgens Viaene deels. ‘Daarom ben ik persoonlijk ook voorstander van een sterk doorgedreven regionalisering.’ Maar toch mogen de verschillen tussen Vlaanderen en Wallonië ook niet overschat worden, vindt Viaene. ‘Als Vlaming hebben we meer gelijkenissen met Walen dan met bijvoorbeeld Nederlanders.’ Een onafhankelijk Vlaanderen zal zeker geen liberaal walhalla creëren, benadrukt Viaene.

Het Vlaamsgezinde, waar LVV voor staat, is niet hetzelfde als het Vlaamsgezinde waar Vlaams-nationalisten voor staan. ‘Heel wat LVV’ers vinden dat de taalstrijd tot het verleden behoort.’ Niet ieder maatschappelijk probleem moet volgens ons door een communautaire bril worden bekeken, vindt Viaene.

Het monster van de particratie

Alvorens er kan gesproken worden over sociaaleconomische hervormingen moet het monster van de particratie in bedwang worden gehouden, zegt Viaene. ‘Het immobilisme is in grote mate te wijten aan de particratie.’ Het systeem houdt zichzelf in stand. ‘Het afschaffen van de lijststem is een stap in de goede richting maar hopelijk blijft het daar niet bij.’ Dergelijke voorstellen komen vaak terecht in de vergeetput van de Wetstraat en het is onze taak om de verschillende partijen bij de les te houden, benadrukt Viaene.

Het individuele parlementslid bevindt zich momenteel compleet op de achtergrond. Het parlement moet opnieuw in ere hersteld worden en de instrumenten in handen krijgen om controle uit te voeren op de regering, vindt Viaene. ‘Maar het grote probleem om de particratie te hervormen is dat dit van de particratie zelf moet komen.’ Daarnaast spelen ook burgers een belangrijke rol, zegt Viaene. ‘Burgers moeten beseffen dat we niet in een democratie maar in een particratie leven.’

De staatshervorming

Het is een goed teken dat de huidige regering nadenkt over een staatshervorming los van een regeringsvorming, vindt Viaene. ‘De vorige staatshervormingen waren meestal het resultaat van een regeringsvorming waarbij Wallonië meer geld kreeg en Vlaanderen meer bevoegdheden.’

Het moeilijke punt binnen de huidige regering is dat er weinig eensgezindheid is over hoe de nieuwe staatstructuur er dan precies moet uitzien. ‘Op termijn moeten we evolueren naar een staatshervorming die alle voorgaande hervormingen overbodig maakt.’

Auteur artikel: Rani De Leeneer