Van Ermen en Constandt: ‘Anders, beter en goedkoper met een Vlaamse gezondheidszorg’

In het regeerakkoord dat de huidige Vivaldi-regering maakte, stond ook de voorbereiding op een staatshervorming ingeschreven. Vooraleer deze zevende staatshervorming zich zou kunnen voltrekken moet er eerst bepaald worden welke grondwetsartikelen er opengesteld worden voor herziening.

In deze aflevering van Doorbraak Radio komen Lieve Van Ermen, voorzitter van het Vlaams Artsenverbond, en Jurgen Constandt, voorzitter van het Vlaams & Neutraal Ziekenfonds (VNZ), uitleg geven bij hun visie op deze zevende staatshervorming. Zij hebben onlangs meegewerkt aan de gemengde commissie van de grondwetsherziening rond het thema gezondheidszorg. Dit thema belangt iedere Vlaming of Waal aan en in de coronacrisis is duidelijk geworden dat de bevoegdheidsverdeling van dit domein nog niet op punt staat.

Vlaams Artsenverbond

Als voorzitter van het Vlaams Artsenverbond werd Lieve Van Ermen 15 oktober uitgenodigd bij de gemengde commissie in de Senaat. Zij werd daar uitgenodigd om hun doelstellingen wat de gezondheidszorg betreft toe te lichten. ‘Wij hebben één doelstelling. En dat is de ganse gezondheidszorg overhevelen naar de deelstaten.’

Daarbovenop moet het Brusselse Gewest kiezen naar welke Gemeenschap zij willen overgebracht worden, vertelt Van Ermen. Het Vlaams Artsenverbond stoelt dit op de Grondwet. ‘Deze zegt dat de Vlaamse en de Franstalige Gemeenschap elk voor zich persoonsgebonden aangelegenheden per decreet regelen.’ Wat is er nu meer persoonsgebonden dan gezondheid? ‘We doen het apart, we doen het beter én we doen het goedkoper!’ Eigen klemtonen, efficiënt en goedkoper, zegt Van Ermen.

Efficiëntie door minder beleidsniveaus

Het VNZ ondersteunt als ziekenfonds de communautarisering van de gezondheidszorg. ‘Dit zou betekenen dat de Gemeenschappen bevoegd worden en zeker voor meer efficiëntie zorgen.’ De winsten die we maken zouden al heel logisch zijn op het aantal beleidsniveaus, zegt Constandt. Op dit moment zijn er namelijk negen excellenties bevoegd voor alle aspecten van gezondheidszorg.

‘Vlaanderen werkt wat dat betreft perfect. We hebben één bevoegde minister en één Vlaams Parlement.’ Federaal is er dan nog een minister, maar het zijn vooral de Franstaligen die in Brussel en in Wallonië elk met drie ministers werken. Dus op dat vlak zouden we al heel wat vlotter en goedkoper kunnen werken.

Politiek bedrijven en gezondheidszorg vergen bepaalde keuzes. ‘In Vlaanderen heb je een dominante mening en in Wallonië heb je een ander soort dominante mening.’ We moeten op Belgisch niveau altijd laveren tussen deze twee visies en een middenweg zoeken die niemand tevreden stelt, zegt Constandt. Nu wordt dit door de coronacrisis een beetje ondergesneeuwd, maar die verschillen zijn er gigantisch op het terrein. ‘Dit gaat van de organisatie van de gezondheidszorg en ziekenhuiswerking tot echelonering.’ Vlaanderen kiest bijvoorbeeld veel duidelijker voor die eerstelijnszorg met de huisarts als belangrijkste figuur die doorverwijst naar de specialist. In Wallonië ligt die focus dan weer anders. ‘Dit is ook in andere beleidsdomeinen te merken zoals bijvoorbeeld werkloosheid.’

Eigen Vlaamse klemtonen

Volgens beide gasten zijn er duidelijke verschillen in de klemtonen die worden gelegd in de gezondheidszorg. Zo is er bijvoorbeeld de contingentering die al lang een heikel punt is. Deze bepaalt hoe veel mensen er mogen starten aan de opleiding geneeskunde. Dit is een afspraak tussen de Gemeenschappen uit 1997 om de instroom van die studenten af te remmen.

‘Vlaanderen als brave leerling van de klas heeft die regel direct toegepast en zo hebben veel Vlaamse jongeren hun droom niet zien waar worden.’ In Wallonië daarentegen heeft men die regel niet toegepast, zegt Van Ermen. Daarom staan ze nu met een overtol van 1500 RIZIV-nummers en blijft die saga zonder einde.

Responsabilisering

Als de gezondheidszorg naar de Gemeenschappen wordt overgeheveld, betekent dit ook dat de bekostiging ervan hierdoor wordt beheerd. ‘Dan heb je sowieso een responsabilisering.’ Weinig mensen staan er bij stil hoe veel wij voor sociale zekerheid betalen, zegt Constandt.

Vorig jaar was dat in Vlaanderen gemiddeld 9200 euro per werkende persoon dat werkgevers en werknemers betaalden. ‘Dat is 2000 euro meer dan in Wallonië en in de uitgaven zien we dan het omgekeerde.’ Je kan zeggen dat dit solidariteit is, zegt Constandt, maar solidariteit heeft natuurlijk zijn grenzen. ‘Zeker ook als je ziet dat er geen resultaat uitvloeit zoals bijvoorbeeld beter en zuiniger beleid.’