Wie protesteert er eigenlijk in de VS?

Op Memorial Day hebben vier agenten in Minneapolis George Floyd, een zwarte man, fataal verwond door hem bij zijn arrestatie hardhandig in te klemmen. Op een video die viraal is gegaan is te zien hoe een agent zijn knie in de nek van Floyd zet. Floyd kan enkel nog uitbrengen dat hij geen adem meer kan halen. De agent blijft Floyd toch tegen de grond duwen, zelfs drie minuten nadat hij bewusteloos is geraakt, waarna Floyd overlijdt. Deze gebeurtenis is de aanleiding tot massale protesten onder de hashtag #BlackLivesMatter.

De aanklacht is dat er structureel racisme is bij de politie. Onze Amerika-kenners David Neyskens en Roan Asselman ontkennen niet dat er bij de politie zeker mensen zullen werken die racistisch zijn. Daarom zijn de structuren echter op zich niet racistisch. ‘De korpsen zelf zijn raciaal heel divers samengesteld’, merkt Neyskens op. Cijfers geven soms andere beelden, al naargelang wie ze in de hand neemt. Het ene cijfer laat zien dat er verhoudingsgewijs niet meer schietincidenten zijn met zwarten. Een andere statistiek leert ons dat het drugsgebruik bij blanke en zwarte jongeren even hoog is, maar zwarte jongeren wel vaker naar de gevangenis worden gestuurd voor zulke feiten.

Racisme moet uitgeroeid worden

Racisme is iets kwaadaardig dat met de wortel moet uitgeroeid worden in onze maatschappij. Wijzen naar enkele gevallen om te onderbouwen dat een hele maatschappij of een ganse structuur racistisch is, is iets anders. Zwarten vertegenwoordigen 13% van de Amerikaanse bevolking, maar staan wel in voor 26% van de schietincidenten met de politie. Daaruit zou blijken dat het niet in verhouding staat. Maar daar bovenop blijkt dan weer uit andere statistieken dat zwarten vaker betrokken zijn bij politieacties. Een onderzoek van een zwarte onderzoeker toont dan net weer aan dat de politie twintig procent minder waarschijnlijk zullen schieten op een zwarte verdachte in de zaken waarbij een wapen wordt getrokken. Ieder dus zijn cijfertje om zijn eigen gelijk te halen.

Niemand ontkent dat er ook andere factoren zijn die een rol spelen. Zo hebben Afro-Amerikanen het inderdaad financieel-economisch moeilijker, maar het is een eeuwige discussie hoeveel ze daarvan zelf in de handen hebben en welk aandeel aan de politiek en maatschappij kan verweten worden. Een opvallende overeenkomst is dat de steden die nu in brand staan, onder leiding van Democratische politici staan.

‘We kunnen niet ontkennen dat de zwarte medemens in de VS vaak een achterstand heeft op vele vlakken‘, zegt Asselman. ‘De vraag die niet gesteld wordt is echter hoeveel schuld de huidige blanken daaraan hebben en hoeveel er nog uit de geschiedenis voorkomt. Niemand moet beoordeeld worden op het gedrag van zijn voorouders, blank of zwart.’ Condoleezza Rice kreeg anderhalf jaar geleden de vraag waarom het voor Afro-Amerikanen slechter dan ooit ging. Haar antwoord was dat het beter dan ooit ging: geen racismewetten meer, geen verplicht gescheiden scholen meer, geen bordjes ‘enkel blanken toegelaten’ meer… De situatie is zeker nog niet perfect maar de vooruitgang is er.

Hoogopgeleide blanken protesteren er op los

Het valt Neyskens op dat de grootste activisten in het huidig protest hoogopgeleide blanken zijn, veelal studenten aan de universiteit. ‘In filmpjes zie je ook vaak dat het blanken zijn die het plunderen van winkels coördineren.’ We moeten ook leren dat er een groot verschil is tussen hen die oprecht geweldloos protesteren en de mensen die er nu misbruik van maken. De grootste slachtoffers zijn dan ook de mensen die wonen en werken in de getroffen (zwarte) buurten. ‘Je ziet dan ook zwarte mensen blanke jongeren die graffiti spuiten oproepen om er mee te stoppen om hen geen slechte naam te geven’, zegt Asselman.

Politiek heeft dit ook een weerslag. Als Republikein heeft Donald Trump de steun van de mensen die orde en gezag willen. Joe Biden zou wel eens de steun kunnen missen van de security moms: de ouders die normaal gezien gezondheidszorg een belangrijk thema vinden, maar nu vanuit de voorsteden waar zij wonen, hun stad in brand zien staan en vrezen voor de veiligheid van hun kinderen. Vele analisten denken dat het in de kaart van Trump speelt, hoewel hij met zijn tweets soms ook te weinig verzoenende woorden spreekt.

Nu moet er echter in de eerste plaats werk gemaakt worden van het stoppen van de plunderingen en vernielingen om vervolgens er voor te zorgen dat de mensen die oprecht protesteren, gehoord kunnen worden.

Beluister ook onze andere podcasts: