Wies De Graeve: ‘De ouderen in de woonzorgcentra kregen niet de toegang tot de gezondheidszorg die ze verdienen.’

Afgelopen week bracht Amnesty International een rapport uit over de schending van mensenrechten in de woonzorgcentra. In deze aflevering van Doorbraak Radio geeft Wies De Graeve, directeur bij Amnesty International Vlaanderen, uitleg over dit rapport.

Het label mensenrechtenschending

De Graeve begrijpt de verassing en verbijstering wanneer mensen het rapport doornemen. ‘Als organisatie houden wij de mensenrechten overal ter wereld in het oog en bij schendingen willen wij de verantwoordelijken op de vingers tikken.’ Al van in het begin van de coronacrisis kwamen er veel verhalen en getuigenissen naar voor die bij de ons de alarmbellen deden afgaan, zegt De Graeve.

Daarom startte Amnesty International een onderzoek naar de impact van het overheidsbeleid op de rechten van inwoners in de woonzorgcentra. Volgens De Graeve bleek die bezorgdheid op basis van de resultaten van het onderzoek terecht.

De bevindingen uit het rapport

Ouderen kwamen echt in de dode hoek van het coronabeleid terecht, zegt De Graeve. ‘De overheid reageerde te laat en niet op de juiste manier waardoor ze fundamentele rechten heeft geschonden, zoals het recht op leven, het recht op gezondheidszorg en het verbod op discriminatie.’

Deze benadering is belangrijk omdat dat tot extra veel lijden heeft geleid bij de ouderen zelf, hun familie en de mensen die in de woonzorgcentra werken, vindt De Graeve. ‘Het zorgpersoneel was mee het slachtoffer van het falend beleid van de overheid.’

De schending van het recht op leven

Het recht op leven is nauw verbonden met het recht op gezondheidszorg. Mochten deze ouderen een betere gezondheidszorg hebben gekregen, dan hadden vroegtijdige overlijdens kunnen vermeden worden, vindt De Graeve. ‘De overheid wist dat de ouderen de meest kwetsbare groep waren voor deze pandemie en toch stellen we vast dat ze niet hetzelfde niveau van gezondheidszorg hebben gekregen als de mensen buiten de woonzorgcentra.’ In de praktijk blijkt dat uit het feit dat ouderen uit de woonzorgcentra niet altijd toegang kregen tot de ziekenhuizen. De complexe zorg voor coronapatiënten kwam dus terecht op de schouders van zorgpersoneel in de woonzorgcentra die hier niet voor opgeleid zijn, zegt De Graeve.

Ook het recht om niet gediscrimineerd te worden is met de voeten getreden.  Het feit dat leeftijd het criterium was om mensen op te nemen in de ziekenhuizen en niet de individuele afweging op haalbaarheid van de individuele patiënt leidt ertoe dat er sprake is van discriminatie van ouderen uit de woonzorgcentra.

De bevoegdheidsverdeling

Veel problemen die er waren in de eerste golf ontstonden door het institutionele kluwen, zegt De Graeve. Amnesty International gaat zich niet uitspreken over wie wat moet doen, maar wil er wel op wijzen dat het institutionele kluwen geen excuus kan zijn voor de toestanden in de woonzorgcentra. ‘Ik vrees dat we soms in de situatie komen waarbij iedereen bevoegd is maar niemand verantwoordelijk.’

De toestanden in de woonzorgcentra kunnen niet genoeg onder de aandacht gebracht worden en als organisatie hebben wij daar een specifieke taak in, stelt De Graeve. ‘De situatie in de woonzorgcentra was niet louter een tragedie en als organisatie willen wij dat naar voor brengen.’ Dit gaat over rechten van inwoners in ons land, benadrukt De Graeve.

Het richten van de pijlen op het binnenland

Amnesty is een organisatie die alle landen monitort en in het oog houdt als het over mensenrechten gaat, zegt De Graeve. ‘Het is onze opdracht om mensenrechtenschendingen, waar ze ook gebeuren, aan het licht te brengen.’

Dat is vaak in het buitenland maar ook als er mensenrechtenschendingen plaatsvinden in eigen land zal Amnesty International dit aankaarten. ‘Zo zijn er al veel rapporten geweest over de toestand in de Belgische gevangenissen.’

redacteur artikel: Rani De Leeneer

Beluister ook onze andere podcasts: