De Ceulaer over De Ceulaer

Over wie gaat dit boek nu eigenlijk? Over Bart De Wever, volgens cover en flaptekst het onderwerp van het boek? Of over de auteur? In een interview voor Doorbraak, stelde David Geens die vraag al aan De Ceulaer. Hij suggereerde dat er in dit boek twee actoren op de Bühne staan. En we weten hoe het gaat in die wereld, niet? Er is maar plaats voor één diva op het podium.

Viseren

De Ceulaer heeft zich de voorbije jaren op Twitter ontpopt tot de kwelgeest van velen. Links en rechts deelt hij schoppen en kwinkslagen uit. Helfies van de N-VA noch naïeve Gutmenschen van links spaart hij in zijn commentaren. Wekelijks haalt hij uit naar de persoon van de week, niet het minst politici, die hij maar wat graag tussen zijn boterham legt. Liever in een veilige brief trouwens, dan in een confronterend interview, want – dixit de senior writer van De Morgen – ‘het politieke interview is dood’.

En dus richt de klavierheld zich tot iedereen die buiten de lijntjes kleurt. Favorieten op zijn virtuele Dartsbord, waar hij maar wat graag pijltjes gooit: psychologische ‘charlatans’ (om Paul Verhaeghe niet te noemen), politieke ‘nitwits’ (om Els Ampe niet te noemen), klimaatopwarmingsnegationisten (die hij liever niet bij naam noemt), antivaxx-gekkies (idem), Theo Francken en Bart De Wever.

Bart De Wever zit in de roos van zijn dartsbord. Daar mikt hij na al jaren naar. Maar raken ligt hem niet goed. De Ceulaer probeert De Wever al jaren te strikken voor een interview – het is de rode draad door zijn boek – maar hij slaagt er niet in hem te pakken te krijgen. Dat vindt De Ceulaer vandaag best grappig, geeft hij aan Doorbraak toe, maar het is duidelijk een grote frustratie.

Ontzag

In het hogervermelde interview geeft De Ceulaer toe bewondering en ontzag te hebben voor De Wever, als politicus en intellectueel. Hij bracht immers het politieke debat op niveau. Net dat soort mensen, die intellectueel hun nek uitsteken, ziet De Ceulaer graag. Die prikkelen zijn denken en interviewt hij geregeld. En als hij geen interview kan krijgen, schrijft hij een essay over de denkbeelden van de bewuste intellectueel – weze het een wetenschapper, een politicus of een andere goeroe.

De bundeling van die essays – omdat interviews dus niet ‘konden’ – staan nu in een boek: De tragiek van de macht. Die titel kon evengoed opgaan voor pakweg Wilfried Martens of Guy Verhofstadt. Dat geeft De Ceulaer aan Doorbraak toe. Maar hij leeft nu eenmaal in de jaren van De Wever. Fair enough.

Drie verwijten

Maar wat verwijt De Ceulaer nu in feite aan De Wever? Waar doelt de ’tragiek’ in de titel van zijn boek? (Voor de samenvatting verwijs ik hier gemakshalve naar de podcast en het deels uitgeschreven interview elders op Doorbraak.)

Drie elementen. Eén: de Bart De Wever van vandaag zou de Bart De Wever van de ideologische columns van 10-15 jaar terug in zijn gezicht boksen. De Wever heeft immers van de macht geproefd, wil eraan deelnemen, hoopt dit land in een andere plooi te leggen. En ja, dan moet je compromissen maken, mensen aan de kant schuiven en ideeën natuurlijk ook. De communautaire diepvries is daar het mooiste voorbeeld van.

Twee: Bart De Wever heeft ooit ‘beloofd’ dat hij het Vlaams Belang (VB) klein zou krijgen. Dat is hem niet gelukt, hij heeft het VB wind in de zeilen gegeven. Oké. Maar beloofde Guy Verhofstadt dat ook niet? Had niet hij ook gezegd, bij de regeringsvorming van paarsgroen in 1999, dat hij mocht afgerekend worden op het succes van het Vlaams Blok? In 2004 haalde die partij haar grootste succes ooit (groter dan in 2019). Daar kraaide toen geen haan naar, althans toch niet naar Verhofstadt. Is daarmee een nieuwe Wetstraatwet geïntroduceerd? Eerste Wet: ‘wie de stekker uit de regering trekt, verliest de verkiezingen’. Tweede wet: ‘elke verkiezing heeft haar verrassing’. Derde wet: ‘wie belooft het VB klein te krijgen, versterkt die partij’. (Je zou nog kunnen spreken van een vierde wet: ‘wie in Wetstraat 16 huist, verlaat die als partij met een percentage van 16%’, maar dat is hoogstens een boutade.)

Derde verwijt aan De Wever, het summum én de quintessens van dit boek: de Liegende Leider (dixit wijlen Kaaiman) geeft geen interview aan De Ceulaer. (Ook niet aan Le Soir, Bart Brinckman of Doorbraak, maar who cares, wij gaan daarover geen boek schrijven.) Als motivatie kan dat tellen. En het doet — opnieuw — de vraag rijzen wie de échte protagonist is van dit boek.

Entourage

Al bij al is dat nogal aanmatigend. Want, opnieuw, waarover gaat dit boek? Het gaat erover dat Bart De Wever van een frisse maar strakke ideoloog met humor verworden is tot een machtspoliticus waar het cynisme van afdruipt. Flashback: dat cynisme was hem altijd eigen; de humor is hij inderdaad wel kwijt. En natuurlijk neemt hij ook onpopulaire beslissingen. Sommige daarvan zijn een regelrechte persoonlijke of politieke gok. Maar er is dan ook niemand die hem tegen zichzelf in bescherming neemt. Of die hem uit zijn eeuwige twijfels helpt. Want daar knelt het schoentje misschien meer dan elders: het entourage van De Wever.

De Ceulaer haalt het aan in zijn boek, en er is al vaker op gewezen: het oude KVHV-netwerk, waar De Wever intellectueel en ideologisch schoolliep vormt de kern van zijn falanx. En daarbuiten… daarbuiten wordt zijn partij bevolkt door ja-knikkende lakeien, mensen die geen kritiek durven geven, mensen die het wel zouden durven maar niet uit de schaduw van de Leider treden, mandatarissen die Jean-Marie Dedecker (opnieuw) opvrijen, en… Theo Francken.

Theo

Die laatste is groter geworden dan iemand had kunnen denken. In sommige poppolls scoorde hij zelfs groter dan De Wever. Hij was ook de enige N-VA’er die met glans de verkiezingen van mei 2019 won. De Ceulaer dicht hem een grote – en zelfs nefaste – invloed toe. Hij zou op zijn eentje ‘de rechtervleugel’ van de N-VA leiden (welke zijn de andere vleugels?) en het intellect van De Wever in populistische banen lijden. De Ceulaer geeft zelfs advies aan De Wever: ‘gooi Francken buiten’ en word opnieuw die inclusieve partij die Geert Bourgeois op de kaart zette. De Ceulaer vergeet daarbij één ding: dat Francken geen school liep in het KVHV, maar wel op de kabinetten van Bourgeois. Het is ook Francken die onder meer Assita Kanko en Dariya Safai de partij binnenloodste, of Nadia Sminate aan zijn zijde schaart. Hoezo, niet-inclusief?

Wie wil meepraten over wat er in de Wetstraat gebeurt, ‘moét dit boek lezen’. Dat kon u eerder al lezen op Doorbraak. Mag ik het daarmee oneens zijn? (Het mag, mijn hoofdredacteur is coulant – meer dan een mening, weet u wel?) U mag het lezen, maar u moét het niet. Want u mist helemaal niets, als u het niét gelezen hebt. En al zeker niet als u De Ceulaer af en toe in zijn krant leest. Tenzij u alsnog graag een boek leest van en over een journalist die nu al jaren smeekt om een interview met De Wever, en dat niet kreeg. Evenmin van Francken trouwens, maar dat schreef hij niet.