Geloof niet alles…: klimaatverandering in wetenschap, politiek en media

CO2 is dé grote veroorzaker van de opwarming van de aarde. Volgens de klimaatalarmisten tenminste. Maar mag er ook eens een klimaatscepticus aan het woord komen?

Ja, toch? En zeker als het er een is van het formaat van Jules de Waart. Deze oude rot in het vak, geboren in 1942, studeerde onder meer fysische geografie en klimatologie. Zijn proefschrift behandelt de landschapsontwikkeling in Zuid-Frankrijk in de laatste 60 miljoen jaar. Deze sociaaldemocraat zat ook vijf jaar in de Tweede Kamer voor de (Nederlandse) PvdA en was lang hun woordvoerder voor milieu. Na zijn pensionering ging hij opnieuw studeren en werd hij master in de politieke wetenschappen en master in de wetenschapsfilosofie.

De Waart is verbaasd ‘hoe wetenschappers soms als makke schapen de meerderheid en de subsidies’ volgen. De dominante klimaatalarmisten en de minoritaire klimaatsceptici ‘communiceren niet’ of niet meer. Tussen die twee groepen in ‘bevinden zich mensen die zich niet lekker voelen bij de huidige polarisatie’. Reden genoeg voor hem om een boek te schrijven over klimaatverandering in wetenschap, politiek en media.

Afvalprobleem

Neem nu het woord ‘broeikaseffect’. Het heeft een sterke emotionele lading, maar is wetenschappelijk slecht gedefinieerd. Het broeikaseffect bestaat al honderden miljoenen jaren en heeft de temperatuur op aarde met minstens 33 graden verhoogd. ‘Zonder dat natuurlijke broeikaseffect zou de aarde één grote ijsklomp zijn’, weet De Waart. Maar als klimaatalarmisten spreken van een broeikaseffect, bedoelen ze de door de mensen veroorzaakte opwarming van de aarde met 1 tot 1,2 graden Celsius over de laatste 170 jaar. ‘Over het natuurlijke broeikaseffect zwijgen ze.’

Een ander problematisch woord is ‘duurzaam’. We noemen windmolens en zonnepanelen ‘duurzaam’ omdat zon en wind onuitputbaar zijn. Maar windmolens en zonnepanelen vragen enorme investeringen in metaal, beton, plastics, zeldzame metalen en geld. Windmolens, vooral op zee, zijn onderhoudsintensief. ‘Het afvalprobleem is nog lang niet opgelost. We laten dat over aan toekomstige generaties.’

Rol van waterdamp onderschat

Dat de aarde sinds 1850 een graad warmer is geworden, nemen zowel de klimaatalarmisten als de -sceptici aan, maar dat CO2 de voornaamste oorzaak van die opwarming zou zijn, is volgens veel klimaatsceptici bijna zeker onjuist. Een aantal onder de sceptische wetenschappers zegt zelfs dat een beetje meer CO2 de aarde alleen maar goed zou doen. Een gematigde stijging van het CO2-gehalte zou de aarde groener en vruchtbaarder maken.

Broeikasgassen kunnen niet meer dan 20 procent van de opwarming van 1850 tot 2020 verklaren. De rol van waterdamp wordt sterk onderschat. Recente schattingen van het doorgaans alarmistische Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) zelf spreken van een invloed van 75 procent op de temperatuur. Voor CO2 is dat niet meer dan 12 procent, waarschijnlijk zelfs minder.

Blaffen tegen de verkeerde boom

Voor de periode na 2020 valt een verdere afname van het belang van CO2 te verwachten. De rest, noteert Jules de Waart, betreft natuurlijke en menselijke factoren die niets met broeikasgassen te maken hebben zoals roet, hitte-eilandeffecten van grote agglomeraties en aangestoken natuurbranden. Voor klimaatalarmisten is dit vloeken in de kerk.

Dat broeikasgassen en CO2 de belangrijkste aanjagers zijn van een warmer wordend klimaat en met absolute voorrang moeten worden aangepakt, is bijna zeker onjuist. ‘We zijn echter wel bereid daar duizenden miljarden aan te besteden. We blaffen tegen de verkeerde boom’, besluit hij.