INSYRIATED, gevangen in een kamer

De openingsfilm van FILM FEST GENT, Insyriated, was er een met vuurwerk van het dramatische soort. Om te beginnen, het verhaal.

De flat als bunker

Een moeder probeert haar kinderen en de overgebleven bewoners van een flatgebouw te beschermen tegen de taal van stadsguerrilleros. In afwachting van de terugkeer van haar man beslist ze dat niemand buiten mag. Zij maakt van haar flat een bunker. Maar de man van een jonge buurvrouw met baby gaat op zoek naar de kerel die hen het land uit kan helpen. Op het voorplein wordt hij neergeschoten door een sluipschutter. Is hij dood of leeft hij nog? Afwachten wat de toekomst brengt. De zelfverbanning blijkt echter geen garantie te geven op een ongeschonden overleving.

Internationale draagkracht

Een film is een advertentie. Hij maakt reclame voor iets. Anders gezegd: hij reclameert. Tegelijk verkoopt hij een overtuiging. Met de film Insyriated toont regisseur Philippe Van Leeuw zijn afkeer voor oorlog. Hij slaagt er als cineast niet enkel in die op een geloofwaardige manier over te brengen, maar ook nuchter te blijven. Hij weet dat verhalen bedolven onder de emoties de gevoelens van de kijker slechts met een korte levensduur raken. Zijn afstandelijke houding maakt dat Insyriated een film is met een internationale draagkracht.

Alle ballen in de lucht

De grootste eer [of oneer] valt een regisseur ten deel. Bij een film is dat nog meer het geval dan bij een toneelstuk. Een film is een ingeblikte voorstelling. Wat er goed of fout aan is, de regisseur had het kunnen voorzien, want hij is vanaf het script tot en met de montage the director, de directeur, en de eindmontage wordt gezien door de kijker. Voor een jonge regisseur is het niet gemakkelijk om alle ballen in de lucht te houden. Toch is Philippe Van Leeuw erin geslaagd een film te maken met een indringend verhaal, een cast die – van de hoofdrol [Hiam Abbass] tot de figurant – scherp presteert en een montage zonder vreemde sprongen. Het levert een gestaag opgebouwde spanning op die het ‘open einde’ langer laat leven dan de film duurt. Wat meer is, er zal inhoudelijk op morele basis over gesproken worden, en dat is toch een van de basiswensen van een regisseur.

IJzersterke punten

Wat er zoal gebeurt in een doordeweekse dag uit het leven van de ingegraven bewoners moet de kijker zelf ontdekken. Importanter – om extra kijkers te lokken – is te wijzen op een paar ijzersterke punten. De film heeft verschillende tafelscènes. Logisch. De tafel is het centrale punt van het familieleven. In Novocento van Bernardo Bertolucci switcht het eerste halfuur zich haast geheel van de tafel van de rijken [koud] naar die van de armen [warm].

De eerste indrukwekkende tafelscène van Insyriated is wanneer de moeder in een moment van rust – buiten zowel als binnen – plat op de buik gaat liggen, met gespreide armen en benen, zodat ze het gehele oppervlak bedekt. De symboliek ligt voor de hand: het koppig behoud van de macht over de gebeurtenissen.

De tweede imponerende tafelscène is deze wanneer het slachtoffer van de sluipschutter alsnog wordt gehaald. Hij wordt niet in een fauteuil of op het bed maar op de schoongemaakte tafel gelegd. Het familiealtaar.

Het mooiste compliment

Toen ik na afloop van de film aan Etienne Vermeersch zei dat de sfeer heel goed verwoordde hoe Anne Frank en haar familie zich moeten gevoeld hebben in het achterhuis, reageerde de meest wijze man van België als volgt: ‘Het enige verschil tussen deze film en de bombardementen die ik als kind heb meegemaakt is dat de vloer niet trilde.’

Een mooier compliment kan je de regisseur niet geven. En de staf van FILM FEST GENT zij geprezen dat ze Insyriated heeft gekozen als openingsfilm. Het is een politieke boodschap.  

INSYRIATED               ****
Regisseur: Philippe Van Leeuw
Cast: Hiam Abbass, Diamand Bou Abboud, Juliette Navis, Husam Chadat e.a.
Taal: Arabisch
Ondertiteling: Nederlands / Frans
Een Belgische, Franse en Libanese productie, 2017