Is links gewoon slimmer?: over ideologie aan onze universiteiten

Amerikaanse academici klagen al jaren dat universiteiten eenzijdig links zijn. Dat zou de vrijheid van denken bedreigen. Of dat ook in Europa het geval is, onderzoekt professor wijsbegeerte Andreas De Block in zijn nieuwe boek Is links gewoon slimmer?. 

J. McCarthy en J.E. Hoover maakten in de jaren vijftig jacht op linkse professoren in de Verenigde Staten. Ondanks hun inspanningen klaagden verschillende academici de jaren erna nog steeds over het eenzijdig linkse bastion dat de universiteiten zouden zijn. En dat is gevaarlijk, redeneerden zij, want de vrijheid van denken en de kwaliteit van het wetenschappelijk onderzoek worden erdoor bedreigd.

Professor Andreas De Block onderzoekt in zijn nieuwe boek Is links slimmer? of de linkse ideologie ook de Europese universiteiten overheerst. Niet op basis van meningen of zorgvuldig gekozen ‘studies’, maar met verschillende analyses, onderzoeken uit meerdere landen en vooral harde cijfers.

Zorgvuldige opbouw

Is links gewoon slimmer? is een goed gestructureerd boek. De Block koos ervoor stapsgewijs te werk te gaan zodat de lezer niet zou verdwalen in allerhande definities of moeilijke begrippen. In het eerste hoofdstuk van het boek beschrijft de auteur bijvoorbeeld wat onder links en rechts wordt begrepen, maar ook de voorgeschiedenis van de linkse ideologie aan onze universiteiten.

Wat blijkt? De meest recente studies tonen aan dat de universiteiten nog altijd links leunen. ‘Meer zelfs, de linkse tendens is nog meer uitgesproken dan vroeger, al zijn de verschillen tussen disciplines vaak groot’, schrijft De Block. Vooral de gedrags- en geesteswetenschappen zouden zich aan de linkerkant bevinden.

Geen probleem?

Andreas De Block toont aan dàt onze universiteiten links zijn, maar ziet daar niet meteen een probleem in. ‘Het ideaal van waardevrij onderzoek is niet alleen onrealistisch, het is vaak ook gewoon geen ideaal’, schrijft hij in zijn werk. Al mag dat idee niet te ver gaan.

Een oververtegenwoordiging van links in de wetenschappelijke discipline leidt volgens de auteur tot een te politieke wetenschap, die vaak minder goed is in het vinden van waarheid: ‘Wanneer academisch onderzoek ideologisch te eenzijdig is, zoals dat nu het geval is, dan verliezen zowel de wetenschap als de samenleving daar bij.’

Angst van rechts

De angst van rechts om zich uit te spreken blijkt er — toch zeker in de Verenigde Staten — stevig in te zitten. Verschillende professoren zeggen gediscrimineerd te worden omwille van hun ‘afwijkende’ politieke kleur. Bovendien zouden bepaalde onderzoeksvoorwerpen door de overheersende linkse meerderheid binnen onze universiteiten verloren gaan, en de interpretaties en conclusies van wetenschappelijk onderzoek politiek gekleurd zijn.

In de opeenvolgende hoofdstukken zoekt De Block grondig uit waarom wetenschappers zo links zijn, of dat een grote invloed heeft op het wetenschappelijk onderzoek en hoe rechts zijn positie binnen de universiteiten kan vergroten. Hij slaagt erin op een bevattelijke en gestructureerde manier een complexe materie weer te geven.

Met de neus op de feiten

Wat het schrijven van boeken betreft is de professor niet aan zijn proefstuk toe, maar nooit eerder verscheen een zo scherp en expliciet onderzoek naar het reilen en zeilen van onze universiteiten. De Block drukt de maatschappij met de neus op de feiten en probeert zo goed mogelijk een moeilijk vast te stellen situatie bloot te leggen.

Daarvoor gaat De Block ver, héél ver. Letterlijk dan, want vaak maakt hij gebruik van cijfers uit de Verenigde Staten of andere landen in Europa om zijn stellingen te onderbouwen. Met een loutere analyse neemt hij trouwens geen genoegen. De Block wil verandering, en gaat op zoek naar wegen om die te verwezenlijken.

Hoe links onze universiteiten nu écht zijn, waarom ze dat blijven en of die politieke kleur een groot probleem, lees je in Is links gewoon slimmer?. Uniek in zijn soort en pijnlijk duidelijk voor een maatschappij die al eens graag de andere kant uit kijkt.