Lot en liefde in tijden van oorlog

Vijftien miljoen soldaten en burgers verloren het leven in de Eerste Wereldoorlog. Maar Luckas Vander Taelen heeft er zijn leven aan te danken. Aan de oorlog en het toeval. Hij schreef er een boek over.

Achille

De Eerste Wereld Oorlog blijft beroeren. En honderd jaar na het einde van die oorlog blijven nog verhalen boven komen. Neem nu Achille, Lot en liefde in tijden van oorlog van Luckas Vander Taelen. Een boekje over diens grootvader, toeval, de Westhoek en zoveel meer. Een man die de oorlog overleefde, maar bij wie de oorlog bleef voortleven in lijf en leden.

Luckas Vander Taelen heeft levendige herinneringen aan zijn grootvader en aan zijn grootmoeder. Hij was 14 tot zijn Pépé stierf. Het toeval — nou ja — wil dat Luckas Vander Taelen al een tijd een stekje heeft in De Panne. Het achterland van de WOI is dan niet ver weg, zeker niet met de fiets.

Het avontuur dat oorlog heet

Het verhaal begint zoals zovele verhalen van die tijd. Achille was oorlogsvrijwilliger. Zijn broer die twee jaar ouder was, deed al dienst toen de oorlog in 14 begon. Hij verdedigde Antwerpen, werd daarna afgekeurd voor dienst en verbleef in Engeland. Achille trok met andere vrienden uit Aalst op om ‘hun plicht te doen’. De oorlog leek een avontuur voor de jonge snaken die eigenlijk nog te jong waren om legerdienst te doen.

Omdat broer Hector tijdens de oorlog in het Engelse Leeds verblijft, kunnen de broers brieven schrijven. Hector schrijft de brieven van zijn broer aan het front over in een schrift en zo is één deel van de correspondentie bewaard. Via een neef komt dat schriftje jaren later terecht bij Luckas Vander Taelen. En zo bij ons.

Fietsen door de geschiedenis

Vander Taelen citeert uit de brieven, soms in de regio waar zijn grootvader over schrijft. Maar het boek is meer dan enkel de weergave van die brieven. Vander Taelen fietst door de Westhoek met de brieven op zak. Hij vertelt aan de hand van de brieven, herinneringen en extra informatie, het verhaal van zijn grootvader. Het wordt gemengd herinneringen, aan een cafébezoek met Pépé, gesprekken, ook met zijn Bobonne of hoe ‘verlof’ in Leads zou kunnen geweest zijn. .

Want op bezoek bij broer Hector ontmoet Achille in Leads zijn toekomstige vrouw. Het verhaal loopt niet zo rechtstreeks, maar dat moet u maar zelf lezen. Met die inbreng tilt de auteur het verhaal over puur het oorlogsdagboek van Achille. Het is ook het verhaal van Josephine, ‘Fientje’, het verhaal van een tijd, een verhaal van een generatie. Ach kom, noem het een verhaal van Vlaanderen.

Vrouw in oorlog en vrede

Want grootmoeder had tijdens de oorlog van de zelfstandigheid geproefd. Ze werkte aan het onthaal van een ziekenhuis. Het zal de enige periode zijn in haar leven waarop een loon krijgt voor haar werk en dus ook een zekere zelfstandigheid geniet. Na de oorlog bleef van die vrijheid niet veel over. Ze was 25 na de oorlog, in die tijd een oude vrijster. Veel tijd om te twijfelen was er niet. Ze werd daarop een echtgenote en moeder die voor haar uitgaven geld moest vragen aan haar man.

Terwijl Achille in nachtmerries streed met zijn oorlogstrauma’s, streed Bobonne tegen de herinnering aan de voldoening die ze vond in het zelfstandig leven. Typisch voor die generatie deed ze dat zonder klagen op die ene keer na. Maar dat moet u in het boek maar lezen.

Klein groot verhaal

Zo vertelt een heel particulier verhaal, dat anekdotisch lijkt, toch een geschiedenis van een tijd, van een generatie. Een generatie die, laat ons niet vergeten, nog eens door een oorlog moest en Vlaanderen heeft opgebouwd.

Achille is een heerlijk verteld boek om stil van te worden. Je fietst door de Westhoek en door de geschiedenis. Een Vlaamse familiekroniek die een inkijk geeft in het dagelijks leven aan het front, maar ook de moeilijkheden toont voor die frontsoldaten achteraf. Het leven gaat door? De mensen willen de oorlog vergeten en verder gaan. Maar de soldaten kunnen de oorlog niet vergeten.

Net zoals ook het landschap in de Westhoek die oorlog maar moeilijk kan vergeten. Al moet je hier en daar al heel goed kijken.

Eremetaal

Net zoals ook de vrouwen die oorlog niet kunnen vergeten. Eens de mannen terug moeten ze een stap terug zetten. Er is misschien weinig over geschreven, maar ook dat zal niet altijd gemakkelijk geweest zijn.

Vander Taelen weet de juiste taal te vinden voor zijn verhaal. Het juiste evenwicht tussen heden en verleden. Tussen beschrijven en bewonderen. Al sijpelt de liefde voor zijn grootvader en grootmoeder door in het boek. Misschien maakt net dat het boek zo mooi. Achille en Josephine zijn niet die anonieme frontsoldaat en diens latere vrouw wiens brieven overgeleverd zijn. Zij was Bobonne en hij was Pépé en draagt ook dat als ereteken.