Niemand in de cockpit: een stikstof case study

Naar de publicatie van het boek Niemand in de cockpit: een stikstof case study door Thierry Baudet en Lidewij De Vos keek ik eigenlijk niet uit. Het stikstofdossier dat Nederland lamlegt is belangrijk, maar het bestuderen ervan leek me niet eenvoudig. Want om te controleren of de overheid het bij het juiste eind heeft op het terrein van stikstof en de gevaren ervan zou ik mij in ingewikkelde scheikunde moeten verdiepen, of niet?

Niemand in de cockpit bleek erg goed te volgen. Het is een bijzonder overzichtelijk opgezet boek en begint met een tijdlijn vanaf 1968 die uiteindelijk loopt tot 2023. Auteurs Thierry Baudet en Lidewij de Vos zetten uiteen hoe het stikstofverhaal begint met vage aannames die zich geleidelijk aan verscherpen.

Politiek verstikkingsproces

Het voorlopig einde van het politiek verstikkingsproces op basis van paniek vond plaats op 1 juli 2021. Toen werd de ‘Wet stikstofreductie en natuurverbetering’, ook bekend als de ‘Stikstofwet’, ingevoerd. Daarmee werden de kritische depositiewaarden voor Natura 2000-gebieden voor het eerst in de Nederlandse wet opgenomen.

Maar Baudet en De Vos laten met hun gedegen analyse duidelijk zien dat elke zorg over de uitstoot en depositie van de gewraakte stoffen onnodig is. Met de biodiversiteit staat het er prima voor in Nederland. De bomen zijn gezond en de grond is vruchtbaar. Ook de drinkwaterkwaliteit is goed.

De vraag blijft dan natuurlijk: hoe kan het zijn dat beleid dat enorm destructief is voor ons land zo’n grote bijval kan krijgen? Kennelijk baseren politici zich op wetenschappelijke aannames waarvan zij de rationaliteit niet kunnen doorgronden. En als zo’n trend is gezet, is dat kennelijk heel moeilijk te stoppen.

Collectieve roes

Zo krijgt Niemand in de cockpit een veel bredere strekking dan alleen het onderwerp waarover het boek zou gaan. Kan het zijn dat we in een collectieve roes beleid ontwikkelen dat veel minder rationeel is dan we zouden wensen? En als dat zo is in het stikstofdebat, bij welke andere onderwerpen nog meer?

Het is een beangstigende gedachte, maar het valt niet uit te sluiten dat ten aanzien van allerlei iets meer technische kwesties politiek beleid wordt bepaald door het schaapachtig aanlopen achter de kudde. Het stikstofdebacle is daar een illustratief voorbeeld van. Je leest er alles over in Niemand in de cockpit.