Referendum in Schotland: reacties

‘Het is een spijtige zaak’, ‘jammer dat het zo afloopt’ of ‘het was te mooi geweest’. De reacties deze morgen bij andere Vlaams-nationalisten die het pad (al dan niet virtueel) kruisten. Maar wat daarna? En is het nu voor 307 jaar gedaan met de onafhankelijkheidsdroom voor Schotland, zoals een krant kopte?

Verandering

Volgens Guido Moons, ere-voorzitter van de Vlaamse Volksbeweging (VVB) zal er toch veel veranderen voor Schotland. ‘De laatste weken hebben belangrijke Engelse toppolitici hemel en aarde bewogen om de Schotten te overhalen in het VK te blijven. Daarbij hebben ze beloften gemaakt voor een verregaande autonomie. Die kunnen ze niet zomaar inslikken. Het referendum is zo gezien zeker geen eindpunt, ze kunnen niet zomaar overgaan tot de orde van de dag.’

Gerolf Annemans, voorzitter van Vlaams Belang was ziet een zelfde evolutie. ‘Het referendum zal de Schotten zeker meer autonomie opleveren. 45% is een belangrijk deel van de bevolking. Als ze die aan boord willen houden zullen ze vanuit Londen werk moeten maken van de beloofde autonomie. Het No stopt de historische dynamiek die er is, niet.’

Peter De Roover, oud chef-politiek van deze website en nu Kamerlid voor N-VA, zag heel wat positieve elementen. ‘Het is toch een ongelofelijke oefening in democratie die we in Schotland zagen. Zie maar naar de campagne die gevoerd is en de hoge opkomst. Dat hele proces heeft het zelfbestuursidee sterker gemaakt. Van de 55% No-stemmers is waarschijnlijk een deel overtuigd door de beloften voor meer zelfbestuur. Zelfbestuur is geen zwart-witbegrip, dat is onafhankelijkheid wel, dat is ja of neen. Zelfbestuur is een gradueel concept en daarin zijn de Schotten weer wat gradaties verder geschoven.’

Québec

Eric Defoort was tot voor een paar maanden voorzitter van de Europese Vrije Alliantie EVA, een Europese koepelpartij met vele regionalistische en independentistische partijen (waaronder de SNP en de N-VA). Defoort is de enige die in zijn reactie naar de referenda in Québec verwijst. Bij een tweede referendum op 30 oktober 1995 (na een mislukking in 1192) stemden 49,42% Oui of Yes op de vraag ‘Acceptez-vous que le Québec devienne souverain, après avoir offert formellement au Canada un nouveau partenariat économique et politique, dans le cadre du projet de loi sur l’avenir du Québec et de l’entente signée le 12 juin 1995?’

49,42%. Bijna gewonnen is helemaal verloren, zoals Defoort aanhaalt. ‘Na die 49% is het momentum voor onafhankelijkheid nooit teruggekeerd.’ Defoort is daarom altijd een koele minnaar geweest van het referendum. ‘Ik geloof meer in de geleidelijke aanpak die de N-VA voorstaat. Dan is er een evolutie, bij een referendum creëer je een breuk, plots dwing je iedereen te kiezen voor ja of neen. Je kan je voorstellen welke doembeelden dan over de bevolking gestrooid worden. Toch hoor je mij niet zeggen dat de Schotten mislukt zijn. Ze hebben geen meerderheid, maar als ze alle autonomie krijgen die Westminster hun in paniek heeft beloofd, dan hebben ze duidelijk gewonnen.’ 

Vlaanderen?

En moeten we daar nu lessen uit trekken voor Vlaanderen, voor een strategie naar Vlaamse onafhankelijkheid? We hebben niemand gevonden die (echt) voor een referendum in Vlaanderen pleit. Maar het enthousiasme en de dynamiek van de Yes-campagne heeft indruk gemaakt. Guido Moons: ‘Elke natievorming is anders, je kan niet zomaar het sjabloon van de Yes-campagne uit Schotland in Vlaanderen uitrollen. Maar ik sta te kijken van de campagne in Schotland, het enthousiasme van die vele vrijwilligers, daar leeft iets. Ik leer uit die campagne dat we moeten durven verdergaan zoals de VVB doet, om mensen te contacteren, te overtuigen. We moeten tijd en energie stoppen in de uitbouw van een goed dossier, met de argumenten, feiten en cijfers. We moeten het Vlaams-nationalisme vertalen naar vandaag.’

Annemans zit op dezelfde lijn. ‘Dit referendum toont ook aan dat het streven naar onafhankelijkheid niet “achterlijk” is zoals Herman Van Rompuy onlangs zei. We moeten in Vlaanderen leren dat het fout is om de dynamiek stil te leggen, wat de N-VA nu doet. We moeten niet beschaamd om voor onafhankelijkheid te pleiten, maar dat blijven promoten als een eerbare en mogelijke politieke oplossing. Een referendum kan een goed middel zijn, maar in Vlaanderen zie ik dat niet als het middel. We moeten de Tsjecho-Slowaakse weg kiezen, we moeten de politieke elite overtuigen om het roer om te gooien en te kiezen voor onafhankelijkheid.’

‘We mogen niet in de val trappen om de waarde van de techniek te beoordelen volgens het resultaat,’ zegt Peter De Roover. ‘De N-VA is niet voor een referendum, maar ik sta daar niet negatief tegenover. We hebben natuurlijk die traditie niet in België, dat besef ik wel. Maar het zou wel de belangstelling in de politiek kunnen verhogen. Mensen kunnen duidelijk stelling nemen, er komt een zeer uitgesproken debat, dat in Schotland ook echt naar de essentie ging. Voor mij zou een goede vraag op een referendum zijn: “Wat schaffen we af? Vlaanderen of België?”.’

Wordt vervolgd. Op 9 november is er een referendum in Catalonië, de volgende mediahype rond onafhankelijkheid waar de Vlaamse beweging kan op surfen om ook hier te overtuigen. Tenminste, als Madrid geen stokken in de wielen steekt.

Foto © Reporters