Spanje blijft artiesten in de cel steken

Majesteitsschennis. Opruiing. Verheerlijking van terrorisme. Het zijn halszaken in de Europese Unie. Niet in Hongarije of Polen, wel in Spanje. En zeker als die feiten zich voordoen in Baskenland of — momenteel — in Catalonië.

Gisterenochtend waande menig bewoner van de universiteitswijk in de Catalaanse stad Lleida zich in een politiefilm. De universiteitsgebouwen werden omsingeld door een dertigtal politiewagens. Een twintigtal gewapende agenten van de oproerpolitie bestormden het rectoraat van de unief, op zoek naar één verdachte. Geen zwaarbewapende terrorist, geen moslimextremist… Wel een muzikant. Een rapzanger. Overweldigd door een politiemacht, mag hij nu twee jaar en negen maanden tot bezinning komen in de gevangenis. Amper anderhalve dag na de verkiezingen in Catalonië is de regio alweer een martelaar rijker.

https://twitter.com/LlibertatHasel/status/1361597828905259010?s=20

De 32-jarige Catalaanse rapper Pablo Hasél is zeker geen doetje, althans toch niet op muzikaal vlak. In nummers als Muerte a los Borbones en Los Borbones on unos Ladrones spuugt hij letterlijk op het Spaanse koningshuis. Voor het nummer Juan Carlos el Borbón wordt hij concreet vervolgd. Het franquistische verleden en de corruptie van de koninklijke familie moeten het er ontgelden. Daarnaast flirt de rapper op Twitter weleens met het terroristische ETA-verleden en met radicale marxistische groepen als GRAPO, ooit de gewapende vleugel van de Spaanse communistische partij.

De Mossos d’Esquadra, de Catalaanse regionale politie, moest hem afgelopen vrijdag arresteren. Hij tekende nog beroep in, dat maandag verviel. Politiek geen slechte zaak, was de redenering. Een independentist arresteren twee dagen voor de verkiezingen, zou koren op de molen zijn van de indepe partijen. Die haalden zonder dat feit ook een meerderheid — in zetels én stemmen — en dus werd maandag de klopjacht op de rapzanger ingezet.

Creatievelingen in de cel

Het brute machtsvertoon en de feitelijke arrestatie zorgden voor binnen- en buitenlandse verontwaardiging. Nog maar eens wordt aangetoond dat Spanje een loopje neemt met de fundamentele recht op vrije meningsuiting. Het land komt opnieuw in het vizier, niet omwille van repressie van politici, maar nu van artiesten, muzikanten, kunstenaars. Bij de ballingen in België hoort immers ook de tapzanger Valtònyc. Deze zelfverklaarde ‘stalinist’ uit de Balearen hing een gelijkaardig vonnis boven het hoofd als Hasél, maar de strafmaat ligt hoger, op 42 maanden. Ondertussen werkt Valònyc als IT’er bij balling Carles Puigdemont in de Catalaanse Casa de la República in Waterloo. De leden van de rapgroep La Insurgencia zitten een straf uit in een Spaanse cel, eveneens beticht van majesteitsschennis en opruiende taal.

De nieuwe vervolging van een artiest, zorgde de voorbije weken voor heel wat ophef in Catalonië en Spanje, vaak gepaard gegaan met grote manifestaties. Een tweehonderdtal kunstenaars en co ondertekenden een petitie, onder hen ook de bekende acteur Javier Bardem. Ze hebben er heel wat redenen toe. De beperkte interpretatie van vrije meningsuiting maakt dat er nergens zoveel muzikanten en zangers in de cel zitten als in Spanje. In 2018 waren dat er veertien, volgens een internationale studie van ngo Freemuse. Zelfs in China, Egypte, Turkije, Iran of Rusland. Gebeurt zoiets in die laatste landen, dan staat de internationale gemeenschap op haar achterste poten, met de EU op de eerste rij. Maar ook nu weer blijven de reacties achterwege.

Madrid

Albert Botran, parlementslid van de ultralinkse Catalaanse CUP, vergeleek Spanje met de ’triestigste onder de dictaturen’. In de Cortes schroefde de links-radicale regeringspartij Unidos Podemos de druk op. Met de steun van de regionalistische gedoogpartners en independentisten, zou premier Sánchez wetgevend initiatief nemen om onder meer majesteitsschennis uit de strafwet te lichten. Podemos zelf wil de wet geschrapt zien.

Dat zal ongetwijfeld leiden tot een klassieke strijd tussen links — gesteund door regionalisten en independentisten — en rechts Spanje. De twee Spanjes blijven zo een realiteit in de 21ste eeuw.

Spontane massamanifestaties

De arrestatie gisterenochtend, bracht in heel Catalonië, de Baleaeren en Valencia — de zogenaamde països Catalans — spontaan mensenmassa’s op de been. Ze protesteerden tegen de arrestatie, voor de vrijlating van Hasél en de politieke gevangenen en tegen het optreden van de Catalaanse politie. Die laatste greep op verschillende plekken hardhandig in, wat tot de nodige provocaties, brandjes en geweld leidde. Er vielen zeker 30 lichtgewonden bij de betogers en 17 bij de politie, minstens 18 mensen werden administratief aangehouden.

Na zijn eerste nacht in de gevangenis in Ponent liet Hasél verstaan ’tevreden’ te zijn over de verontwaardiging en het protest. Hij is ook tevreden over het feit dat hij onaanraakbare instellingen, met reminiscenties aan het Francoregime, in vraag doet stellen.

Ook vanavond en de volgende dagen zijn er her en der manifestaties. De grote indepe organisaties ANC en Omniúm riepen op voor solidariteitsacties. De manifestaties ’s avonds zijn voornamelijkhet werk van militante jongeren, links en independentistisch. Velen ervan behoren bij de zogenaamde 1 oktober generatie: kind tijdens de economische recessie, puber in de jaren van de grote massamanifestaties. Vaak stemden ze voor het eerst bij het mislukte onafhankelijkheidsreferendum van 1 oktober 2017. De repressie van de Spaanse staat radicaliseerde hen en duwde hen in links-anarchistische groepen zoals Arran en Endavant, die nu de manifestaties voor vrije meningsuiting een radicale anti-Spaanse tint geven en het conflict opzoeken met de politie.