Spoorchaos in Oostende: wat liep er mis?

Vrijdagavond liep het grondig fout in de Koningin der Badsteden, Oostende. Op het moment dat de grote massa de trein richting binnenland wilde nemen, kampte Infrabel met een technisch defect in een seinhuis. Daardoor viel de helft van de vervoerscapaciteit weg. Burgemeester Bart Tommelein (Open-VLD) was niet te spreken over de chaos die hierop ontstond. Ook Marc Van Ranst (viroloog) bleek niet opgezet met de situatie en besloot na het zien van de beelden zijn ongenoegen te uiten via Twitter.

De Oostendse burgemeester haalde in de pers aan dat bovenop de technische problemen er ook nog heel wat te doen was rond mensen die de mondmaskerplicht en de coronamaatregelen naast zich neerlegden. Meer specifiek wees hij naar ‘veelal jongeren uit vooral de Brusselse regio’ die de regels aan hun laars lapten. Sam Van Rooy (Vlaams Belang) tweette een reactie die hij binnenkreeg van een bezorgde moeder waarin eveneens werd verwezen naar problemen met — iets specifieker gedefinieerd — Marokkanen die uit de trein waren gezet en op de sporen zouden hebben gelopen na een incident rond vervoersbewijzen en mondmaskers en zo de boel zouden hebben gesaboteerd.

Wij namen contact op met achtereenvolgens Infrabel, de NMBS en de spoorwegpolitie om de zaak uit te klaren.

Infrabel

Goede morgen, mijnheer Baeken. Geruchten doen de ronde dat het incident van vrijdag in Oostende te wijten zou zijn aan spoorlopers en niet zozeer aan een technisch defect…
Thomas Baeken (Infrabel): ‘Wij hebben vrijdag geen enkele melding gekregen van spoorlopers, toch zeker niet als oorzaak van het incident. Die lag bij een seinstoring, die vrij snel werd opgelost. Dat heeft dus niet lang geduurd. Daarop is er echter een treinbestuurder van de NMBS geweest die niet meer wenste verder te rijden. Die moest dus vervangen worden.’

‘Dat heeft een tijdje in beslag genomen, waardoor de trein één van de twee sporen blokkeerde. Daardoor verlies je dan heel wat capaciteit in het station en dat is voornamelijk de reden geweest waardoor het zo een proportie heeft aangenomen. Het station werd dan ook nog afgesloten door de politie… Het is eigenlijk een kettingreactie geweest, maar spoorlopers die aan de basis van het probleem zouden gelegen hebben, die informatie klopt volgens mijn gegevens niet.’

Spoorlopers

Waarom wilde de treinbestuurder niet doorrijden?
Baeken: ‘Geen idee. Dat is een personeelslid van de NMBS. Ik kan moeilijk praten in naam van een ander bedrijf. Misschien kan je daarvoor eens informeren bij de NMBS. Die hebben ongetwijfeld met de betrokken persoon gesproken. Ik kan enkel zeggen dat de oorzaak begonnen is bij een seinstoring, die snel werd opgelost. Daarna had de treinbestuurder de toelating om verder te rijden, maar dat is niet gebeurd. Dat heeft er eigenlijk voor gezorgd dat het verder is geëscaleerd, want de helft van de infrastructuur wordt dan geblokkeerd door een trein die niet direct weg kan.

De NMBS tweette vanochtend (03/08) in antwoord op een tweet van Sam Van Rooy het volgende: ‘Later op de dag werden spoorlopers gesignaleerd en werd het verkeer verder opgeschort tot de situatie genormaliseerd werd’.

Veiligheidstests

Baeken: ‘De beslissing die nadien werd genomen om het station af te sluiten, kan misschien het gevolg zijn geweest van mensen die op de sporen hebben gelopen in het station. Maar er was ook politie aanwezig, en die doen het nodige om de mensen zo snel mogelijk te verwijderen van de sporen. Van zodra dit gebeurd is en de situatie terug veilig is, kan men in principe terug verder rijden. Ik kan me niet voorstellen dat het daar uren heeft vastgezeten omwille van spoorlopers.

‘Nu, wanneer een treinbestuurder vraagt om zich te laten vervangen, moet je eerst een vervanger over laten komen. Wanneer die niet direct voorhanden is, kan dat enige tijd duren voor die ter plekke is. Dan moet die alle nodige veiligheidstests en remproeven uitvoeren, zodanig dat er veilig kan worden vertrokken. Dan pas krijgt hij toestemming van het seinhuis om te vertrekken. Ondertussen is er natuurlijk al wel wat tijd over gegaan. Dat heeft er voor gezorgd dat men daar lang heeft moeten wachten.’

NMBS

We volgen Baekens raad op en contacteren de NMBS met de vraag over de spoorlopers en wat verduidelijking omtrent de treinbestuurder.

Dimitri Temmerman (NMBS): ‘Wij hebben in elk geval geen weet van spoorlopers die aan de basis van het probleem zouden hebben gelegen. Het is begonnen met een seinstoring. We moeten hiervoor ook niemand met de vinger wijzen, technische problemen kunnen zich nu eenmaal voordoen. Het probleem deed zich wel net voor op het moment dat een trein daar voorbij moest, waardoor de treinbestuurder een noodstop heeft moeten uitvoeren. Die man was danig onder de indruk en gaf aan niet verder te kunnen rijden. Op zo’n moment kunnen we omwille van de algemene veiligheid niet anders dan de man vervangen.’

Sneeuwbaleffect

‘Dat heeft vrijdagavond voor een sneeuwbaleffect gezorgd. Er is een seinstoring. De trein moet een noodstop uitvoeren, waarna de treinbestuurder moet vervangen worden… En dat gebeurt dan net op het moment dat iedereen vanaf de kust terug naar huis wil. De burgemeester haalde hier ook toepasselijk de wet van Murphy aan. Wij hebben op zich wel een plan klaar dat er voor zorgt dat we reizigers kunnen spreiden. Dat hebben we in de huidige context al een aantal keren moeten toepassen, maar dan vooral richting de kust. Van zodra er opnieuw treinen konden rijden in Oostende hebben we dat ook toegepast: op een half uur hebben we drie treinen kunnen inzetten.’

We leggen ook aan Temmerman de NMBS-tweet over de spoorlopers voor. ‘Ah, ik weet waar dat over gaat,’ zegt Temmerman. ‘De politie heeft op een bepaald moment besloten om het treinverkeer te onderbreken. Dat was om de situatie terug onder controle te krijgen. U heeft de beelden ook gezien: daar stonden heel wat mensen samen en er bestond de vrees — ik weet niet zeker of het is gebeurd, dat moet je bij de politie navragen — dat er mensen op de sporen sprongen in Oostende. Dat was de reden waarom de spoorwegpolitie heeft besloten om geen enkele trein meer te laten vertrekken of toekomen.’

De Spoorwegpolitie

We volgen Temmermans raad op en contacteren de spoorwegpolitie om te zien hoe het nu zat met die spoorlopers.

Jana Verdegem (Federale Politie, waaronder de spoorwegpolitie valt): ‘Aanvankelijk werd het treinverkeer stilgelegd omwille van het technisch defect. Dat is dan verlengd geweest toen er door de commotie in het station mensen over de dranghekken begonnen te klimmen. Daar waren personen die, om toch nog op het perron te geraken, over de hekken klommen en zelfs over de sporen begonnen te lopen om het andere perron te bereiken. De spoorwegpolitie wou eerst zeker zijn dat er niemand meer op de sporen was voor ze het verkeer terug vrijgaven. Het ging dus wél over spoorlopers, maar enkel in het station zelf. Het was een opstapeling van een technisch probleem, waardoor het treinverkeer sowieso stillag. Daar kwam dan de volkstoeloop bovenop waardoor er in het station commotie ontstond. Dat maakte de zaak niet makkelijker.’

Amok met jongeren

Dan rest nog de vraag of er hoegenaamd problemen zijn met groepen jongeren die zich op de trein richting kust niet aan de regels houden en amok maken. Temmerman beweert dat de maatregelen rond corona in het algemeen goed worden opgevolgd. ‘De mondmaskerplicht geldt nu sinds vier mei. Er is altijd een minderheid die de maatregelen, al dan niet kwaadwillig, niet respecteert. Ik wil daarom nogmaals pleiten voor respect, zowel voor de andere reizigers als voor het personeel. Het gaat ook over individuele verantwoordelijkheid.’

‘We kunnen sensibiliseren, maar we kunnen ook beboeten. Incidenten in dit kader kunnen ook altijd weer voor een kettingreactie van vertragingen zorgen. We hebben dan ook duidelijk, samen met de politie, gecommuniceerd dat de sensibiliseringsperiode afgelopen is. Zeker nu er opnieuw meer reizigers zijn wordt het serieus en worden er echt gerichte controles uitgevoerd in de stations op — onder andere — het dragen van het mondmasker.’

Meer problemen dan andere jaren

Jana Verdegem kan vanuit de inzichten van de spoorwegpolitie bevestigen dat er dit jaar meer problemen zijn met jongeren op de trein, en al zeker richting kust. ‘Objectief is dit moeilijk te staven met cijfers, omdat we geen aparte gegevens hebben over overlast met jongeren van en naar de kust. Dat wordt namelijk niet zo specifiek bijgehouden. Maar wanneer ik luister naar de ervaringen van de collega’s op het terrein, leeft daar toch wel het gevoel dat er deze zomer meer problemen zijn dan andere jaren.’

‘Waarschijnlijk speelt hier het covid-19-gegeven, evenals het feit dat er meer jongeren zijn die momenteel niet naar het buitenland afreizen. Waaraan het ligt, is eigenlijk gissen, maar het is effectief wel zo dat ze dit jaar meer problemen merken op de lijnen naar de kust. Het gaat dan inderdaad vaak over groepjes jongeren die samen naar de kust trekken en die daar dan ter plaatse ook nog wat alcohol durven nuttigen waardoor ze op de terugreis iets enthousiaster zijn dan op de heenreis. Wat ook niet helpt, natuurlijk.’

Worden er dan specifieke orders gegeven over hoe hier mee om te gaan?
Verdegem: ‘Die zijn niet anders dan gewoonlijk. We hebben natuurlijk wel een specifieke aanpak in het kader van het coronavirus, ook wat het contact met de burgers betreft, maar in de basis blijven de orders hetzelfde. Ik kan wel bevestigen wat mijnheer Temmerman heeft gezegd over dat de sensibiliseringsperiode voorbij is. In het begin van de maatregelen — de eerste dagen en zelfs weken — zagen we nog wat door de vingers. Ondertussen is iedereen op de hoogte. Wanneer je je op dit moment niet aan de regels houdt volgt er een sanctie.’