Theo Francken: ‘Voor Darya Safai is vrijheid geen recht, maar een plicht’

Vrijheid. Voor ons is ze vanzelfsprekend. Voor velen is ze zo ver weg. Die gedachte kwam meermaals bij me op, bij het lezen van het verhaal van Darya. Een verhaal dat me recht naar de keel greep. Een verhaal van telkens weer de rug rechten. Van veerkracht. Van moed.

Het verhaal van Darya leert ons dat vrijheid een kostbaar en fel bevochten goed is. Dat vrijheid fragiel is ook. Dat ze teloor kan gaan, indien de maatschappij daar niet waakzaam voor is. Dat zijn wijze lessen, ook voor ons Vlamingen. De gelijkheid van elk individu voor de wet, en de inherente waardigheid van elke persoon, vormen de hoeksteen van onze samenleving. Bij ons zijn die verworvenheden verankerd in de Grondwet en worden ze beschermd door overheid en justitie. Maar de maatschappij reikt veel breder, dieper en verder dan de arm van de wet kan reiken. Ook hier bij ons bestaan verhalen van onderdrukking. Ook hier bij ons worden er vrouwen in een maatschappelijke kooi gehouden. Niet door onze overheid, maar door hun eigen omgeving, onder het mom van cultuur en religie.  

Nadat Darya haar land moest ontvluchten, omdat ze daar niet wilde buigen voor de religieuze dictaten van het ayatollahregime, trok ze ook in ons land resoluut ten strijde tegen die verdoken vormen van vrouwenonderdrukking. En dat zal ze blijven doen. 

Voor haar vrijheid, voor die van haar kinderen en voor die van ons. Want voor Darya is vrijheid geen recht, maar een plicht. Het is sterker dan zichzelf.  

Gelijke rechten voor alle individuen

Als burger van dit land kan ik slechts het diepste respect opbrengen voor de inzet van Darya voor vrouwenrechten en voor het grote persoonlijke offer dat ze daarbij heeft moeten brengen, namelijk het achterlaten van al wat haar lief was: haar familie en haar vaderland. Maar ook als staatssecretaris voor Asiel en Migratie onthoud ik uit haar verhaal belangrijke lessen. Twee belangrijke lessen, meer bepaald. 

Ten eerste, onthoud ik dat wij als land een veilige haven moeten blijven aanbieden, en als gemeenschap kansen moeten blijven geven, aan democraten die op de vlucht zijn voor politieke en religieuze onderdrukking en hier samen met ons mee willen bouwen aan een vrije samenleving. En dat doen we ook. Alleen al vorig jaar (2017) kende ons land de vluchtelingenstatus toe aan 460 politieke vluchtelingen uit Iran. Mensen die op gevaar voor eigen leven opgekomen waren tegen de religieuze waanzin van het ayatollahregime. 

Maar ook mensen die behoorden tot de in Iran vervolgde religieuze minderheden zoals de christenen, de Bahai en de aanhangers van het oude Perzische zoroastrische geloof. Onder die 460 vluchtelingen zitten ook enkele homoseksuelen die in Iran een gruwelijke doodstraf riskeren, zoals voorgeschreven door de islamitische sharia. 

De politieke strijd van de Iraanse feministen om gelijke rechten, en het trieste lot van de vervolgde homoseksuelen in Iran, doen me denken aan een beroemde quote van de betreurde vrijdenker Pim Fortuyn. In één van zijn allerlaatste interviews, kort voor hij zou worden vermoord, liet hij zich ontvallen dat de strijd voor homorechten in de wereld altijd en overal vooraf gegaan werd door de strijd om vrouwenrechten. 

Pim had gelijk en Darya bevestigt als geen ander zijn stelling: het zijn feministen zoals Darya die met hún strijd voor de gelijke rechten van man en vrouw, de bredere strijd mogelijk gemaakt hebben voor zelfontplooiing en gelijke rechten van alle individuen in de samenleving. 

Cultuurrelativisme

Het boek van Darya leert mij nog een tweede les, namelijk dat naïviteit, argeloosheid en cultuurrelativisme bij onszelf het allergrootste gevaar vormen voor de vrijheid die wij bezitten en mogen koesteren. 

Tolerant zijn tegenover intoleranten, onder het mom van een verkeerd begrepen verdraagzaamheid: het is een Vlaamse en ook een Europese ziekte. Die verkeerd begrepen tolerantie komt eigenlijk neer op laf wegkijken van onderdrukking. Op het in de steek laten van de meest kwetsbaren in de samenleving. Ons land, en Europa in zijn geheel, moeten een vrijhaven blijven voor vervolgde vrijdenkers, maar het mag nooit een toevluchtsoord worden voor zij die hier discriminatie en vrouwenhaat willen importeren.

De strijd die de dappere Iraanse democraten nu al bijna veertig jaar lang voeren tegen de religieuze waanzin van het ayatollahregime, is eigenlijk een onderdeel van een veel bredere universele strijd tegen één van de allergrootste vijanden van de vrijheid: het politieke islamisme. Ook bij ons organiseert die stroming zich, in de politieke partij genaamd ‘Islam’. Die partij meent, net zoals ayatollah Khomeini tijdens zijn politiek asiel in Frankrijk destijds, misbruik te kunnen maken van onze democratie om ze van binnen uit te hollen. 

Dat mag niet gebeuren. Partijen die menen de sharia te moeten invoeren in ons land dienen daarom, wat ons betreft, verboden te worden. We mogen niet toelaten dat onze democratie een slang wordt die haar eigen staart opeet. 

Integendeel, we moeten onze democratie, en haar burgers, weerbaar maken tegen elke stroming die afbreuk wil doen aan de gelijkheid van elke burger voor de wet. Het boek van Darya Safai is daarbij van belang, want het verlegt stenen in de rivier van het publieke debat. Het werpt een dam op tegen religieuze intolerantie. Het maakt mensen bewust van hun vrijheid en van hoe kostbaar die wel is.   

Proficiat, Darya, met deze moedige getuigenis. Het is een prachtig werk geworden. Aangrijpend en inspirerend. Je boek zal de lezer verbazen, soms verontrusten, maar ook ontroeren en kracht geven. 

Want uiteindelijk haalt de hoop het van de wanhoop, wint het licht het van de duisternis. 

Theo Francken sprak deze tekst vanmiddag uit bij de boekvoorstelling in de Kamer van Dariy Safay, Plots mocht ik niet meer lachen.