Vandaag 1524: Vasco da Gama overleden, de eerste Europeaan die per zeilschip naar Indië reisde

De Portugese ontdekkingsreiziger Vasco da Gama vaart in 1497 als eerste Kaap de Goede Hoop (Zuid-Afrika) voorbij, na een zeereis van 93 dagen, 9500 kilometer ver. Beeld je in, zonder radiocontact, zonder bruikbare kaarten, volledig afhankelijk van de wind…

De edelman Da Gama heeft een uitstekende relatie met koning Manuel. Die gelast hem de specerijenroute te verkennen, tot in India, om daarna de Arabische, Perzische en Turkse tussenhandel te elimineren. Op 8 juli 1497 verlaat Vasco de haven van Lissabon met zijn vlaggenschip, de Nao São Gabriel, nog twee slagschepen en een transportschip, samen bemand met 160 matrozen. Aan boord bevinden zich de beste stuurlui van Portugal, bekend met vele zeeën.

Vasco zeilt over de Atlantische Oceaan met een gewaagde koers weg van de kust, op zoek naar betere windomstandigheden. Hij bereikt Mombasa (nu Kenia) op 7 april 1498, waar Arabieren tevergeefs proberen te beletten dat hij verder reist.

Op 20 mei 1498 landt Vasco op de kust van Malabar in Zuid-Indië. Voor het eerst heeft een Europees schip zo Indië bereikt. Da Gama blijft er drie maanden. Eind augustus 1498 start de terugreis, de schepen volgeladen met waardevolle specerijen. Het eerste schip bereikt Portugal op 10 juli 1499. Vasco zelf, die vanwege zijn dodelijk zieke broer lang op de Azoren heeft verbleven, arriveert op 9 september in Lissabon. Hij wordt triomfantelijke ingehaald en benoemd tot ‘Admiraal van de Indische Zee’.

In 1502 vertrekt Vasco opnieuw met 21 zwaarbewapende schepen. De Portugese bedreiging van het Arabische en Indiase handelsmonopolie in de Indische Oceaan leidt tot een latente guerrillaoorlog. Bij zijn aankomst in Indiase wateren krijgt Da Gama te maken met een zeemacht van meer dan 100 Indiase en Arabische schepen die zijn kleine vloot willen onderscheppen. De Portugezen slagen erin met kanonvuur de vijandelijke vloot te vernietigen.

In 1503 bouwen ze in Kochi het eerste Europese fort in Indië. Met handelsovereenkomsten, privileges voor inschikkelijke Indiase prinsen en een permanente aanwezigheid van oorlogsmarine, vestigt Da Gama het monopolie van Portugal in de specerijenhandel en legt de basis voor het Portugese koloniale rijk in Azië. Hij keert in september 1503 terug naar Portugal. De koning geeft hem een rijkelijk pensioen, promoveert hem tot graaf en lid van het koninklijk hof.

In december 1521 sterft koning Manuel van Portugal. Op 5 april 1524 verlaat Vasco, nu onderkoning van India, Lissabon op zijn vlaggenschip, vergezeld van zijn zonen Estêvão da Gama en Paulo da Gama. Hij reorganiseert in India het burgerlijk bestuur, maar sterft drie maanden na aankomst, op kerstavond 1524 in Kochi (Indië), 55 jaar oud. Vasco laat zes zonen en één dochter na.

In 1880 laat Portugal de stoffelijke resten van Vasco da Gama overkomen en bijzetten in een eregraf in Belém, een paar meter van het graf van koning Manuel.