Vandaag 1840: onderwijs losgemaakt van Binnenlandse Zaken en ondergebracht bij… Openbare Werken

Op 18 april 1840 krijgen we onder de nieuwe premier Joseph Lebeau een bijzonder eigenaardige herschikking van de ministeriële bevoegdheden in het jonge ‘België’. Buitenlandse Zaken en Binnenlandse Zaken worden verschillende ministeries; daar kan men inkomen. Maar Onderwijs en Schone Kunsten worden losgemaakt van het ministerie van Binnenlandse Zaken en ondergebracht bij… Openbare Werken.

Dat gebeurt op uitdrukkelijk verzoek van de liberaal Charles Latour Rogier (1800-1885), die nu titularis van Openbare Werken wordt. De Vlamingenhater Rogier, geboren Fransman, was dé ideoloog van de Belgische Revolutie en van de verfransingspolitiek en krijgt zo opnieuw de kans om de Nederlandse taal en cultuur tegen te werken.

Onder de vorige premier, Barthélemy de Theux de Meylandt, komt het eerste Vlaams Petitionnement op gang. Dat is een verzoekschrift aan de regering met een Vlaams eisenprogramma. De Vlaamse orangisten Ferdinand Snellaert en Philip M. Blommaert zijn er de initiatiefnemers en organisatoren van, met medewerking van de Gentse letterkundige vereniging De Tael is gan(t)sch het Volk. Samen zorgen ze voor de verspreiding van het verzoekschrift. Het werd tijdens de eerste dagen van januari 1840 verstuurd aan de koning, een aantal parlementsleden, de vier bisschoppen van het Vlaamse land en de burgemeesters en pastoors van alle gemeenten met meer dan duizend zielen.

‘De Theux heeft den storm, door de verzoekschriften opgewekt, niet het hoofd moeten bieden. Hij viel als minister den 18 april 1840. Rogier kwam aan en heeft met zijne collega’s alles gedaan om eene grondige bespreking der Vlaamsche vertoogschriften te beletten’, schrijft Leonard Willems in de Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde, 1902. Onderdeel van die sabotage was dus het losmaken van het departement Onderwijs van Binnenlandse Zaken om het onder te brengen bij het ministerie van Openbare Werken, onder de directe bevoegdheid van Charles Latour Rogier.