Vandaag 1925: Margaret Thatcher geboren, de controversiële IJzeren Dame

Op 12 oktober 1925 wordt in Grantham (Lincolnshire) de Britse politica Margaret Thatcher geboren als Margaret Roberts. Deze kruideniersdochter wordt in 1979 de eerste vrouwelijke Britse premier (tot 1990).

Margaret Thatcher was rond het eind van de jaren 1940 al actief voor de conservatieven in Kent. In 1959 wordt ze namens de Tory’s lid van het Britse Lagerhuis. Als Edward Heath in 1970 premier wordt, benoemt hij Thatcher tot minister van Onderwijs en Wetenschap. Ze is de enige vrouw in het kabinet. Een van haar eerste maatregelen als minister is het afschaffen van gratis schoolmelk. Dit komt haar op veel kritiek te staan en levert haar de schertsende bijnaam ‘Thatcher Thatcher, Milk Snatcher’ op.

Na de conservatieve verkiezingsnederlaag in 1974 wint ze van Edward Heath bij de keuze van een nieuwe leider van de Conservatieve Partij. Hierna leidt ze van 1975 tot 1979 de oppositie in het Lagerhuis.

Na de verkiezingen van 1979 wordt Thatcher premier. Maar door onder andere haar harde opstelling tijdens arbeidsconflicten wordt ze de impopulairste Britse leider sinds de Tweede Wereldoorlog. Ook in de Noord-Ierse kwestie oogst ze veel kritiek. Omdat de opgesloten IRA-leden weigeren gevangeniswerk te doen – ze beschouwen zich als politieke gevangenen, die daarvan wettelijk ontslagen zijn – worden ze tot 24 uur per dag opgesloten in hun cel. Zo’n 350 gevangenen houden dit protest bijna drie jaar vol in ellendige hygiënische omstandigheden. Maar de regering Thatcher geeft geen krimp. De protesten escaleren verder tot de grote Ierse hongerstaking van 1 maart 1981.

Zowel in 1983 als in 1987 wordt ze herkozen. De vrouw die bekend wordt onder de naam Iron Lady (IJzeren Dame) regeert in totaal elf jaar, zes maanden en zesentwintig dagen. Daarmee werd ze de langstzittende Britse premier sinds 1827, toen de Earl of Liverpool aftrad.

In 1990 treedt Margaret Thatcher af als premier van het Verenigd Koninkrijk. Dit na rellen in heel Groot-Brittannië over de invoering van de zogenaamde ‘poll tax’, een inkomensonafhankelijke belasting van liberale inspiratie. Heel haar leven heeft Thatcher trouwens een eerder liberale dan conservatieve lijn gevolgd. De Conservatieve Partij ziet het door de invoering van die belasting niet meer zo zitten met haar als premier en verschillende conservatieven dagen haar uit om het leiderschap. Thatcher besluit dan dat aftreden eervoller is dan ontslagen worden. Tijdens haar laatste kabinetszitting neemt Thatcher met tranen in de ogen afscheid.

Ze was getrouwd met Denis Thatcher (1915-2003). Het paar had twee kinderen, Mark en Carol. Margaret Thatcher overlijdt in 2013 na een beroerte, 87 jaar oud.