Vandaag 2002: Hans Janmaat overleden, oprichter van de Centrumpartij, bedenker van ‘Eigen volk eerst!’

Op 9 juni overlijdt in Den Haag de Nederlandse politicus Hans Janmaat (67). Hij was namens de Centrumpartij en later de Centrum Democraten (CD) volksvertegenwoordiger in de Tweede Kamer tussen 1982 en 1998 (met onderbreking van 1986 tot 1989). Hij is de bedenker van de slogan Eigen volk eerst!, daarna bij ons bekend als kernslogan van het Vlaams Blok/Vlaams Belang (VB) in zijn aanvangsjaren.

Janmaat brengt het tot directeur van een meubelfabriek. Als die afbrandt gaat hij politicologie studeren aan de Universiteit van Amsterdam. In 1972 studeert hij af en wordt leraar maatschappijleer op het Sint Janscollege in Den Haag en het Lodewijk Makeblijde College in Rijswijk (Zuid-Holland). Janmaat blijft leraar, ook als hij voorzitter van de Centrumpartij is geworden.

Van 1972 tot 1979 is Janmaat actief lid van de Katholieke Volkspartij (KVP) en zetelt in diverse werkgroepen en commissies. In 1980 stapt hij over naar DS’70, de gematigde sociaaldemocratische partij van Willem Drees jr. Als lid van de mediacommissie levert hij regelmatig radio- en televisiebijdragen. Maar dan leest hij in maart 1980 in het weekblad Vrij Nederland een artikel over de pas opgerichte Centrumpartij. Hij zoekt onmiddellijk contact met de voorzitter van de nieuwe partij, Henry Brookman, toen docent geschiedenis der natuurwetenschappen aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Janmaat sluit zich aan bij de Centrumpartij, waarvan hij in mei 1980 partijsecretaris wordt en een jaar later partijvoorzitter.

Tegen Janmaat werden 300 processen aangespannen en een moordaanslag gepleegd. In maart 1986 kan hij zichzelf, samen met enige anderen, ternauwernood in veiligheid brengen als een hotel in Kedichem (Utrecht), waar hij met kaderleden van de Centrumpartij vergadert, zeer snel afbrandt als gevolg van een aanval door groepen links-radicalen met traangas en rookbommen. De politie denkt aan fosforbommen omdat het vuur zo snel om zich heen grijpt. Kaderlid Wilhelmina Schuurman, later volksvertegenwoordiger voor de Centrum Democraten, raakt hierbij zwaargewond. Haar rechterbeen moet worden geamputeerd. Hans Janmaat trouwt met haar.