Een onbedwingbare controledrang heeft zich meester gemaakt van allerlei organisaties in onze contreien. Recent kwam de Universiteit van Antwerpen met een nieuwe voedselrichtlijn die bepaalt dat studenten en werknemers niet langer rood vlees mogen kopen in hun restaurants.

Midden in de zomervakantie werd bekend dat Antwerpse studentenrestaurants binnenkort geen rood vlees meer zullen aanbieden. Bovendien zal 80% van de maaltijden in de toekomst vegetarisch of vegan zijn. Volgens klimaatcoördinator Matthias Verstraeten moet rood en bewerkt vlees van de kaart verdwijnen vanwege de klimaatimpact die vleesconsumptie met zich mee zou brengen.

Ironisch genoeg zijn de studentenrestaurants in Gent nu bezig met het terugschroeven van vegetarische en vegan maaltijden, vanwege het gebrek aan belangstelling ervoor bij de studenten.

Misvattingen over rundvlees

De milieu- en klimaatimpact van vlees wordt in veel gevallen overschat. In het algemeen heersen er drie belangrijke misvattingen. Zo zouden er voor iedere kilo rundvlees duizenden liters water nodig zijn. Daarnaast zou het voor vlees en zuivel gebruikte landoppervlak veel efficiënter kunnen worden ingezet om gewassen te telen die mensen direct zouden kunnen eten. En als laatste geloven sommigen dat veeteelt verantwoordelijk is voor bijzonder veel CO2 uitstoot. Samen vormen deze argumenten het fundament van de hedendaagse vegan beweging. Een zeer wankel fundament.

Amandelen versus rundvlees

Het totale waterverbruik dat nodig is om te eindigen met één kilo rundvlees is inderdaad aanzienlijk. Wat men vergeet is dat ongeveer 90% van het waterverbruik voor runderen zogenaamd green water is. Dit green water is gewoon regenwater en daarmee op geen enkele manier belastend voor het milieu. Iedereen die het waterverbruik van runderen aankaart, is eigenlijk regendruppels aan het tellen.

Er is maar 550 tot 700 liter gewoon water nodig voor één kilo rundvlees. Het resultaat is erg voedzaam en gezond rundvlees met bijzonder veel gezonde eiwitten, vitamines en mineralen. Vergelijk dat eens met amandelen waar ook belangrijke eiwitten in zitten. Voor iedere individuele amandelnoot is maar liefst 12 liter water nodig, voor één kilo amandelen wordt zelfs meer dan 10.000 liter water gebruikt. En dat gaat niet eens om green water.

Landgebruik en upcycling

Een bijzonder groot deel van het land voor veeteelt is zogenaamd marginaal land. Daar kan je geen gewassen telen omdat de omstandigheden er niet geschikt voor zijn. In het totaal gaat het om 2/3 van alle landbouwgrond die op deze manier toch gebruikt kan worden om eten te produceren. Op marginaal land groeit immers veel gras dat voor mensen niet te eten is. Koeien kunnen dat gras omzetten in een mooi product zoals melk, waar we ook boter, slagroom en yoghurt van maken.

Dat proces heet ‘upcycling’. Voedsel dat in eerdere vorm niet geschikt was voor de mens is dat na een upcyclingsproces wel, bijvoorbeeld in de vorm van eieren, melk, kaas, boter, yoghurt of vlees. Ook eten koeien, varkens en gevogelte resten van onze voedselproductie, van amandeldoppen tot maisstengels. Toch eten de dieren niet alleen voedselresten. Vaak wordt het eten gemengd met granen en mais die ook geschikt zouden zijn voor menselijke consumptie. Het gaat om ongeveer 10% van het voedsel dat koeien iedere dag tot zich nemen. Als je met die cijfers gaat rekenen kom je tot de conclusie dat herkauwers zoals koeien ongeveer 2,8 kilo voor mensen eetbare voeding consumeren voor één kilo vlees. Voor monogastrische dieren (dieren met één maag) zoals kippen en varkens is dat 3,2 kilo per kilo vlees. Het vlees is echter veel rijker in eiwitten, vitamines en mineralen dan granen en mais en daarmee geschikter voor een gevarieerd voedingspatroon.

Dat vlees en zuivel essentieel zijn voor een gevarieerd voedselpatroon wordt ondersteund door de statistieken. Zo zijn dierlijke producten op dit moment verantwoordelijk voor 48% van onze eiwitten, terwijl ze maar 24% van onze dagelijkse calorieën voor zich nemen.

Koolstofkringloop

Dan is er nog de CO2-uitstoot. Landbouw is een kringloop. Gras, mais en andere gewassen nemen CO2 op uit de lucht. Runderen eten vervolgens het gras en in de maag van de koe wordt dit omgezet in methaan (CH4). Dat valt in de lucht binnen 10 tot 12 jaar weer uit elkaar in water en koolstofdioxide (CO2). Dat water en die CO2 worden vervolgens weer opgenomen door de grassen en gewassen van de boer, zo is de cirkel weer rond.

Als je rekening houdt met de natuurlijke koolstofkringloop is de CO2-uitstoot van de landbouw absoluut niet hoog. In een radicaal scenario, waarin men dieren totaal uit het voedselsysteem zou verwijderen, zou de CO2-uitstoot maar met 2,6% dalen. De netto-uitstoot van broeikasgassen die vrijkomt tijdens de productie van vlees en zuivel is dan ook niet veel hoger dan bij een andere vorm van landbouw.

Vegan fetish

Dat rundvlees slecht zou zijn voor mens of milieu is een leugen. De volledige theorie van klimaatcoördinator Matthias Verstraeten is van nature onwetenschappelijk. Daarnaast is het ongepast dat een universiteit gaat bepalen wat studenten en werknemers wel en niet mogen eten.

Bovendien laten de prijs en kwaliteit van de verschillende vegetarische opties in de studentenrestaurants te wensen over. Zo kost een salade met vijf eenzame gamba’s al negen euro. Waar klimaatcoördinator Verstraeten zijn vegan fetish haalde, blijft daarom onduidelijk. Al is dat volgens betrouwbare bronnen zeker niet in een Antwerps studentenrestaurant gebeurd.