Socialisten grijpen de macht in Canadese provincie Manitoba

Deze week trok de Canadese provincie Manitoba naar de stembus voor de verkiezing van haar parlement. Manitoba heeft één kamer, met 57 leden. Sinds 1969 zijn er twee partijen die de provinciale politiek beheersen: de conservatieven en de  socialistische  NDP (New Democratic Party – Nouveau Parti Démocratique). De liberalen zijn al decennia lang een kleine formatie.

Gelegen tussen Ontario en Saskatchewan is Manitoba de midden-provincie van Canada. Met zijn 647.000 vierkante kilometer lijkt het een grote staat, maar toch gaat het maar om 6,5 procent van de Canadese oppervlakte. De provincie is met amper 1.350.000 inwoners, waarvan er 750.000 in de hoofdstad Winnipeg wonen, dunbevolkt. Dat is ook te zien aan het aantal zetels in het federale parlement. Manitoba heeft maar 14 van de 338 zetels in het Huis in Ottawa.

Bovendien is Manitoba een officieel tweetalige provincie: Engels en Frans. Men schat dat 83 procent van de inwoners alleen Engels praat, 14 procent zou tweetalig zijn, 3 procent is Franstalig.

De dienstensector en ook de publieke sector bevinden zich grotendeels in Winnipeg. De rest van de provincie is vooral landbouwgebied. Met enorme zonnebloemvelden, bosbouw, mijnontginningen en olieproductie. Zeer arbeidsintensieve bezigheden. De vele arbeiders verklaart politiek ook de sterke positie van de NDP.

Uitslag

De conservatieven besturen Manitoba sinds 2016. Daarvoor, en vanaf 1999, was de NDP aan de macht. De polls wijzen al maanden op een nek-aan-nek-race. Dat is ook gebleken. Maar de zetels worden verdeeld op basis van het Britse kiesstelsel First past the post, en dat heeft zo zijn gevolgen.

Conservatieven:       45%      (47%)   en     23  zetels (36)

NDP:                           42%      (31%)  en     33  zetels (18)

Liberalen:                  11%      (14%)    en      1   zetel  (3)

De conservatieven verliezen maar 2 procent van de stemmen, maar ze zijn wel een pak zetels kwijt. En omgekeerd winnen de socialisten stemmen én zetels. Ook de liberalen delen in de klappen, en de groenen tuimelen van 6 naar minder dan 1 procent.

De winst van de NDP is een gevolg van de onvrede in Manitoba. Maar met zijn belangrijke secundaire economische sector is Manitoba een  wingewest voor de socialisten geworden.

Nationale gevolgen

De Canadese federale regering is, sinds de vervroegde verkiezing van september 2021, een liberaal minderheidskabinet onder leiding van Justin Trudeau dat steun krijgt van de NDP. De socialisten gaan door de overwinning in Manitoba uiteraard meer eisen stellen aan Trudeau.

Want de liberalen van Trudeau mogen dan de federale regering wel in handen hebben, ze besturen alleen in de provincie New Foundland and Labrador. De ‘Coalition d’ Avenir de Québec’ heeft de macht in de Franstalige provincie Québec. Daarnaast bestuurt de NDP het westelijke British Columbia, en nu dus ook Manitoba. De overige zes provincies worden bestuurd door de conservatieve partij.

De volgende electorale afspraak is de verkiezing voor het territorium parlement van de ‘North West’ op 14 november. Het heeft er alle schijn van dat Canada toe is aan een politieke wissel.