Voorschot op een rechts Italië

Zaterdag 19 oktober organiseerde Matteo Salvini zijn grote manifestatie ‘Italiaanse Trots’ (Orgoglio Italiano) op het Piazza San Giovanni in Laterano in Rome. Voornaamste doelen: een protest tegen de regering-Conte II, een oproep tot verkiezingen, en laten zien met hoe veel en hoe gemotiveerd de patriottische Italianen zijn. Voor Doorbraak was Isabelle Buhre erbij. 

Rechts front

Op de manifestatie sorteert Salvini voor op een rechtse coalitie, door eerst Silvio Berlusconi (Forza Italia) en vervolgens Giorgia Meloni, de aanvoerster van de nationaal-conservatieve Fratelli d’Italia, aan het woord te laten. Ze wordt door de Romeinse menigte zeer enthousiast onthaald. De Fratelli zijn in grote getale aanwezig. ‘Mai col PD, mai coi 5 Stelle – con Giorgia’ staat er op hun banners te lezen. Nooit met de centrumlinkse Partito Democratico, nooit met de Vijfsterrenbeweging, maar met Giorgia Meloni, zo houden ze Salvini voor. Voor hen dient zich een kans aan om eindelijk macht te verwerven door aan te haken bij Salvini. 

Isabelle Buhre

De Fratelli d’Italia hebben een duidelijke boodschap voor Lega-chef Matteo Salvini.

Een rechtse coalitie is realistisch. Op dit moment staat de Lega op 34,1% in de peilingen, met de potentie om te groeien tot 40%. Langs de politieke weg is het onmogelijk om nog om de Lega heen te kunnen. Maar het Italiaanse establishment zal alles proberen om Salvini tegen te werken. Het vormen van een monsterverbond om de Lega ondemocratisch uit te sluiten, zoals de huidige samenwerking tussen de rivalen PD en Vijfsterrenbeweging al aantoont. Een lastercampagne in de media, die al volop bezig is: het tijdschrift L’Espresso doet deze week een poging tot het creëren van een Italiaanse Russiagate, door Salvini in verband te brengen met Russische geldstromen. Ook een politiek proces tegen Salvini ligt in de lijn der verwachtingen. 

Leghisti uit het Zuiden

Jonge mannen en vrouwen vertellen me trots dat ze Leghisti (de Italiaanse benaming voor Lega-aanhangers) uit Sicilië en de buurt van Napels zijn, die speciaal voor deze manifestatie naar Rome zijn gekomen. Tien jaar geleden was zoiets ondenkbaar. De Lega was een regionalistische en separatistische partij, die zich op de belangen van het noorden richtte en een onafhankelijk Noord-Italië (Padanië) wilde bewerkstelligen. Symbolen van Padanië en de Noord-Italiaanse regio’s zijn volop te zien op de demonstratie – de vlaggen van Venetië met de karakteristieke leeuw van San Marco zijn talrijk. Meer regionale autonomie is nog altijd een programmapunt. Maar de Lega Salvini is een andere Lega dan die van Umberto Bossi; een die Italië verenigt. De gezamenlijke problemen – de massale immigratie, de ondermijning van de democratie door machtsoverheveling naar Brussel, belastingdruk en corruptie, om er enkele te noemen – zijn groter dan de verschillen. In de regionale verkiezingen in het meer zuidelijke Abruzzo behaalde de Lega afgelopen februari bijvoorbeeld 28% van de stemmen, de Vijfsterrenbeweging 20%. Ook de demonstratie van Salvini in Rome, op een plein dat traditioneel gebruikt wordt door de communisten, is te zien als symbolisch voor deze gebiedsuitbreiding. Van het hartland van de Lega, Milaan en omstreken, naar het centrum van de macht.

Internationale nationalisten

Opvallend is ook de internationale aanwezigheid op de demonstratie. Tussen de duizenden Italianen staan mensen uit Catalonië, Israël, Syrië, Hongarije, Nederland, Polen, Engeland, Frankrijk – allen om hun steun te betuigen aan Salvini. In het Europees Parlement krijgt de patriottische, soevereinistische samenwerking steeds concreter vorm in de nieuwe fractie Identity and Democracy (ID), voorheen A Europe of Nations and Freedom (ENF) met Marine Le Pen als voornaamste vertegenwoordigster. Er is sprake van een nationalistische internationale. Wat hen bindt is de wens om de eigen identiteit en cultuur te behouden en voort te zetten, de massa-immigratie en islamisering te stoppen, en de bevoegdheid over het eigen landsbestuur te behouden dan wel terug te krijgen. Ze waarderen, anders dan globalisten, ook elkaars identiteit en soevereiniteit. ‘Voor anderen is het misschien vreemd om hier een vlag van Israël of Hongarije te zien,’ zegt Davide Quadri, coördinator van de Lega-jongeren (Lega Giovani). ‘Maar ik vind het normaal. We respecteren elkaars soevereiniteit en willen vooral als soevereine naties in vrede leven, zonder imperialisme van Brussel of Amerika.’

Onbegrip

Onder Salvini als vicepremier en minister van Binnenlandse Zaken sloot Italië de havens voor ngo’s die illegale migranten van zee oppikken en daarmee mensensmokkel faciliteren. Door dit beleid daalde het aantal migranten dat de Middellandse Zee overstak fors. Maar de regering-Conte II opende de havens weer, en Merkel en Macron zagen hun kans schoon om direct via een nieuw migratiepact op Malta de EU-lidstaten tot de opname van illegalen te dwingen. ‘Porti aperti, vergogna!’ twitterde Salvini. ‘De havens zijn weer open, schande!’ In de reportage van de Volkskrant over de manifestatie worden de demonstranten omschreven als mensen met een ‘flinke dosis woede’, ‘woest’ en ‘vol sluimerende onvrede.’ Maar de sfeer op het plein is gemoedelijk. Er valt geen onvertogen woord; ongeregeldheden zijn er niet. Het verzet is gerechtvaardigd en onderbouwd, en de jonge Leghisti zijn studenten en recent afgestudeerden die rustig kunnen uitleggen waarom hun cultuur waardevol is en de basis voor de macht bij het volk berust. Wie daar met onbegrip en dédain naar kijkt, zou de komende jaren nog verbaasd kunnen staan. En niet alleen in Italië.