We moeten Donald Trump dankbaar zijn

Een jaar geleden, in de nacht van 8 op 9 november, stond ik buiten aan het Hilton hotel in New York, op dat moment het centrum van de wereld. Het ontkurken van de champagne was net gestart. Wat weinigen hadden verwacht werd waarheid, Donald John Trump werd de 45ste president van de Verenigde Staten. Als je er goed over nadenkt is het nog steeds een ongelooflijk verhaal, een politieke nieuwkomer die op minder dan anderhalf jaar het belangrijkste politieke ambt in de wereld verovert, ‘it only happens in America’. De man had op een korte tijdspanne twee machtige Amerikaanse politieke dynastieën verslagen.

De monarchieën doorbroken

Tijdens de voorverkiezingen van de Republikeinse partij had hij de Bush-clan verslagen. Jeb ‘low energy’ Bush, de favoriete zoon én gedoodverfde opvolger van zijn vader, werd zonder applaus in een politieke lijkkist terug naar Florida gestuurd.

Acht maanden later was het de beurt aan ‘crooked’ Hillary Clinton, nog een persoon die van zichzelf vond dat het haar beurt was om president te worden van de Verenigde Staten. Ze brak geen glazen plafond en werd in een electoral college landslide verslagen door iemand die 24u voordien nog als compleet kansloos werd omschreven.

Misschien moeten we Trump maar bedanken dat de geschiedenis over dit tijdsbestek niet enkel zal spreken over de tijd van de monarchieën in de VS. Bush sr. -> Clinton -> Bush jr. -> Obama – (Bush jr./Mrs. Clinton)? Waarbij Bush sr. nog acht jaar vice-president was en Mrs. Clinton ook nog vier jaar minister van buitenlandse zaken was geweest. Het was misschien wat te veel van het goede geweest.

Een gemengd beeld

We zijn nu één jaar later en wat blijft er nog over van die feestelijke disndagnacht? Als men de Amerikaanse mainstream media volgt, niet veel. Trump heeft lage tevredenheidsscores, het Republikeins Congres slaagt er niet in van Trump’s agenda waar te maken (bvb. Obamacare bestaat nog steeds), adviseurs komen en gaan, het verhaal rond de Russische beïnvloeding tijdens de verkiezingen,….

Maar er is natuurlijk ook een andere kant van het verhaal. De beurs -die zogenaamd zou instorten mocht Trump president worden- staat op absolute recordhoogte, de werkloosheid zit op het laagste niveau sinds 2000, IS is bijna verslagen (in Irak en Syrië), zijn administratie is de beste in deregulering en hij heeft Neil Gorsuch benoemd in het Hooggerechtshof.

Belangrijkste uitdaging: hervorming van de Republikeinse partij

Presidenten geven altijd de richting aan van hun partij. Bill Clinton trok zijn partij naar het centrum. G.W. Bush trok zijn partij ook naar het centrum. Obama trok zijn partij ideologisch naar links, maar kwatongen beweren dat hij gewoon het beleid van Bush jr. doorzette. Al bij al bleven de veranderingen aan het beleid beperkt. Het was in principe altijd maar meer ‘welfare and warfare’, meer verzorgingsstaat en meer oorlog. De overheid werd almaar groter en groter, de staatsschuld tikte enkel maar verder aan.

Wat Trump doet is iets helemaal anders, als outsider heeft hij de Republikeinse partij volledig overgenomen, ditmaal met een conservatieve agenda overgoten met een anti-establishment sausje. Niet dat hijzelf een grote ideoloog is, maar de mensen waar hij naar luistert zijn het zeker.

Het vertrek van Steve Bannon uit het Witte Huis heeft er niet voor gezorgd dat er een koerswijziging werd doorgevoerd. Trump beroept zich nog steeds op het advies van Bannon en Roger Stone, zijn persoonlijk adviseur. Het Witte Huis is onder General Kelly wel stabieler geworden. Maar de vraag die velen zich stellen is of de Republikeinen wel mee zijn in het verhaal van Trump? Het establishment moet nog steeds niks van Trump weten, met John McCain heeft hij een persoonlijke vendetta, ook heeft men niet de indruk dat Paul Ryan en Mitch McConnell (de leiders in het Congres) de wetgevende overwinningen leveren die Trump beloofd heeft.

Drain the swamp

Het wordt dus belangrijk om bij de volgende verkiezingen gematigden te vervangen door Trump-getrouwen, mensen die de agenda van de president wel steunen. De eerste aanzet werd gegeven afgelopen maand in Alabama waar de establishment kandidaat, die zelf gesteund werd door Trump, verloor van de kandidaat die werd gesteund door het volledige Trump-team (zoals Bannon, Stone, Sebastian Gorka, Sarah Palin, tot zelf een lid van Trumps kabinet Ben Carson).

In Arizona, waar Senator Jeff Flake, een Republikeinse criticus van Trump, zich niet meer durft verkiesbaar stellen, staat een nieuwe conservatieve vrouw, Kelli Ward, klaar met de Trump agenda in de hand.

Het gevecht over de Republikeinse partij is wel degelijk bezig. Het probleem voor het establishment is dat het elke verkiezing waarin ze zich presenteert blijft verliezen. De gouverneursverkiezing in Viriginia werd verloren door de Republikeinse kandidaat. Dit verlies toont aan dat men Trump niet op te grote afstand mag houden. Al moet het wel gezegd dat Virginia definitief een Democratische staat is vanwege de ambtenaren die er wonen en die werken in Washington. Als Trump ‘Drain The Swamp’ zegt, gaat het over hen.

Er is geen verzet mogelijk tegen Trump bij de Republikeinen

G.W. Bush, die tijdens de regeerperiode van Obama weinig of niks zei over politiek, liet zich enkele weken geleden kritisch uit over Trump. Voor mij was de meest vreemde kant van het verhaal het feit dat hij werd opgevoerd als een oude, wijze man. Iedereen is precies al vergeten wat G.W. Bush gedaan heeft in het Witte Huis. In zijn eerste jaar had hij al de oorlog in Afghanistan gestart, hoewel zeer begrijpelijk na 9/11, maar was het echt nodig om daar aan nation-building te gaan doen? Na iets meer dan twee jaar startte hij de oorlog in Irak, een drama waar we vandaag nog steeds de gevolgen van dragen. Op binnenlands beleid denken we snel aan het begrotingstekort en de afhandeling van de orkaan Katrina. Bush is zelfs zo onpopulair dat hij niet wordt uitgenodigd om een toespraak te geven op de Republikeinse conventie.

De tegenstanders van Trump bij de Republikeinen staan volledig machteloos, Trump is de meest populaire Republikein, waar meer dan 80% van de partij achter staat. Conservatieve media (belangrijke talk-radio hosts, FoxNews en Breitbart) steunen hem. Hun steun is even groot in vergelijking met de steun die CNN geeft aan zijn tegenstanders.

Als het Congres er in slaagt een belastingverlaging door te voeren, kan Trump in 2018 verder gaan met de verbouwing van de Republikeinse partij. Als de Republikeinen dan hun meerderheid kunnen behouden, zou dat het wetgevend werk enkel maar kunnen vergemakkelijken. De vraag is echter of dat nodig is voor zijn herverkiezing in 2020, zijn kiezers willen misschien gewoon een ander verhaal horen dan dat van de afgelopen 20 jaar en dat geeft hij hen elke dag.