Wie is Carles Puigdemont, de nieuwe Catalaanse minister-president?

Carles Puigdemont i Casamajó werd voorbije zondag verkozen als 130e president van de Catalaanse regering, de Generalitat, een instelling die teruggaat tot 1359, ver voor het ontstaan van de Spaanse staat. Hij kwam er als consensusfiguur na het falen van Artur Mas om een meerderheid achter zich te krijgen in het Catalaanse parlement.

Bescheiden komaf

Carles Puigdemont (spreek uit als Poetsj-de-mon) werd geboren op 29 december 1962 in het kleine dorp Amer, in de noordelijke provincie Girona. Hij is de tweede zoon van acht kinderen uit een bakkersgezin. Hij studeerde Catalaanse filologie aan de Hogeschool van Girona, waar hij later bleef wonen. Hij werd er plaatselijk journalist en hoofredacteur van de Catalaanse krant El Punt en was een pionier in elektronische en sociale media. Na het ontwikkelen van nieuwe media voor de provincie van Girona, werd hij een van de oprichters van het Catalaanse nieuwsagentschap ACN, dat als doel had een Catalaans nieuwsagentschap te vormen naar internationaal model. Hij reisde ook een jaar rond in Europa, met als doel een beeld van Catalonië te vormen van buitenaf, wat hij vertaalde in een boek. Hierna richtte hij Catalonia Today op, een Engelstalig magazine dat zich richtte tot de internationale gemeenschap in Catalonië, tegenwoordig deel van de krant El Punt Avui.

Vroeg actief in de politiek

Carles Puigdemont werd op zijn 21e actief bij de Catalaanse liberalen. In de streek van Girona was hij een van de oprichters van de jeugdbeweging van Convergència Democràtica de Catalunya (CDC) en lid van een vereniging die opkwam ter verdediging van de Catalaanse taal, cultuur en natie. Zijn inzet voor de Catalaanse taal, cultuur en politiek is een constante in zijn leven: hij was directeur van het Cultuurhuis van Girona (2002-2004), directeur van het Catalaanse nieuwsagentschap ACN, parlementslid voor CDC sinds 2006 en burgemeester van Girona sinds 2011, waar hij de sociaaldemocraten na 32 jaar van de troon stootte. In 2012 werd hij nog door de Procureur des Konings aangeklaagd voor het aanwenden van belastinggeld voor het vervoer van betogers van Girona naar Barcelona, waar op 11 september de massabetoging plaatsvond onder het lemma ‘Catalonië, nieuwe staat in Europa’.

El Molt Honorable President, of de Zeer Eerbare President Puigdemont, was al in zijn tienerjaren een overtuigd voorstander van een onafhankelijk Catalonië. In tegenstelling tot wat de Madrileense pers en politiek beweert, is hij allesbehalve een provinciaal nationalist: zo spreekt hij vijf talen (Catalaans, Spaans, Frans, Engels en Roemeens) en is hij getrouwd met een Roemeense journaliste. Ter vergelijking: Artur Mas spreekt vier talen, Spaans eerste minister Mariano Rajoy één enkele. Sinds juli 2015 werd Puigdemont een van de sleutelfiguren van de onafhankelijkheidsbeweging, als voorzitter van AMI, de Catalaanse Vereniging van Gemeenten voor Onafhankelijkheid. In die rol zat hij vooraan in de onderhandelingen tussen de pro-onafhankelijkheidspartijen en -verenigingen om tot een Catalaans regeerakkoord te komen.

Onverwachte opvolger Artur Mas

Aangezien de Catalaanse minister-president Artur Mas tot op het laatste vasthield aan het minister-presidentschap, met hevige tegenstand van het antikapitalistische CUP, verwachtte iedereen nieuwe verkiezingen. De prijs voor CDC, bij nieuwe verkiezingen, zou evenwel te hoog geweest zijn met een gegarandeerde verkiezingsnederlaag. CDC en Mas kozen dan ook eieren voor hun geld. De opvolger van Mas werd, zoals getipt, niet viceminister-president Neus Munté (CDC) of Muriel Casals van de culturele onafhankelijkheidsbeweging Òmnium, maar de burgemeester van Girona, Carles Puigdemont. Met het aantreden van Puigdemont en een stabiele regering, krijgt CDC aldus de kans om de geplaagde partij herop te richten. Verwacht wordt dat Artur Mas daar een belangrijke rol zal in spelen.

Geslaagde aftrap

Iedereen wachtte met spanning af op de relatief nieuwe figuur van Puigdemont. Puigdemont heeft nog geen regeringsfunctie of belangrijke rol vervuld in de Catalaanse politiek. Het lijkt er dan ook op dat CDC met Puigdemont volop voor de vernieuwing kiest.

Toen het Catalaans parlement zondag in zitting bijeen kwam, spaarde de oppositie haar kritiek niet op het spektakel van de ruziënde pro-onafhankelijkheidspartijen. Toen het echter de beurt was aan Puigdemont om voor het eerst zijn investituur te verdedigen, kreeg hij op een mum van tijd vriend en vijand aan zijn zijde. Zijn repliek was snedig, gevat en vol humor. Hij kon de woordvoerders van de oppositie zonder enig probleem op hun tegenstrijdigheden vatten en zette hen in hun hemd in een toespraak van nauwelijks een kwartier. Op de sociale media uitten velen hun bewondering uit voor zijn retorische kunsten. Met een luchtige vergelijking van zijn Jommekeskapsel met dan van de woordvoerdster van de antikapitalistische CUP, kon hij zelf daar een lach afdwingen, wat Mas nooit gelukt was.

Indien de Madrileense pers Puigdemont afdoet als een stroman van Mas, lijkt zijn intrede goed van start te zijn gegaan. Hij heeft zich voorgesteld als een waardig en mondig politicus én is een man van consensus. Als independentistisch sociaal-liberaal had hij al een goede verhouding met de independentisten van de CUP in zijn thuisstad Girona, wat hem een ruime voorsprong geeft op Mas, die een zeer verzuurde relatie met de CUP heeft.

Ondertussen beginnen de namen door te sijpelen van de regering-Puigdemont: ERC-voorzitter Oriol Junqueras wordt viceminister-president met een lijvige portefeuille Economische Zaken, lijstrekker en oud-europarlementslid Raül Romeva wordt minister van Externe Betrekkingen, en Neus Munté (CDC) wordt minister-regeringswoordvoerdster en zodus de rechterhand van Puigdemont. Catalonië maakt aldus zijn regering klaar voor de ultieme schaakwedstrijd met Madrid. Of zoals de Franse krant Le Figaro het treffend zegt: ‘La Catalogne forme son gouvernment de combat’.

Foto (c) Vilaweb.cat