Zal de PS-liefde voor België bekoelen?

Nick Mouton (sp.a) reageerde eergisteren op mijn artikelenreeks over de N-VA-strategie. Volgens hem plaatst de N-VA de staatshervorming niet in de frigo maar juist in de microgolfoven. Want de linkse meerderheid in Wallonië krijgt nu een rechts Vlaams beleid opgedrongen. Dit zal ertoe leiden dat de Walen zelf vragende partij zullen worden voor een nieuwe staatshervorming. Het is een argument dat inderdaad sterk leeft bij de N-VA, en waar ik maar zijdelings ben op ingegaan.

Partijen die uit de regeringsboot vallen hebben effectief de neiging om de communautaire kaart te trekken en meer autonomie te eisen. Dat was het geval met de VLD in de jaren negentig, en met CD&V tien jaar later. In de jaren tachtig gebruikte de PS met succes José Happart als breekijzer tegen de roomsblauwe regeringen-Martens.

Zal die geschiedenis zich herhalen? Gaat de PS opnieuw de regionalistische toer op? In Le Vif/L’Express wijdde François Brabant vorige week een uitgebreid artikel aan die kwestie: ‘PS, l’improbable regain régionaliste’. Zoals de titel al aangeeft denkt hij niet dat dit het geval zal zijn. België is al zo ver uitgekleed dat een volgende grote staatshervorming onvermijdelijk zal moeten raken aan de sociale zekerheid. En dat is bij de PS een absoluut taboe. Daar komt bij dat de PS-top momenteel bijna uitsluitend uit overtuigde Belgischgezinden bestaat (Di Rupo, Magnette, Onkelinx …). Maar ook een van de meest radicale regionalisten in de PS, voormalig Waals minister-president Jean-Claude Van Cauwenberghe, kant zich resoluut tegen een nieuwe grote staatshervorming. Er is in het verleden al zoveel overgeheveld dat we op het bot zitten. Als we nu nog verder willen gaan, dan spelen we in de kaart van de N-VA, zo zegt hij in Le Vif/L’Express.

Waarom houden de PS-politici zo van België? ‘U houdt niet van België, u houdt van de transfers’, beet Bart De Wever Paul Magnette toe tijdens de campagne. Dat betekent dat De Wever de transferkraan moet dichtdraaien wil hij de PS appetijt geven om België verder af te bouwen. Want dan zou voor de PS de bestaansreden van België verdwijnen. Maar de Zweedse coalitie heeft bij mijn weten geen plannen in die richting. Dat zou pas echt kamikaze zijn voor de MR. En overigens betekent de communautaire standstill waartoe De Wever zich heeft geëngageerd ook dat er niet wordt geraakt aan de transfers via de financieringswet (die nog werden versterkt door de zesde staatshervorming).

Mocht de federale regering nu echt een thatcheriaans beleid gaan voeren, dan zou je je nog enigszins kunnen voorstellen dat de PS toch een regionalistische U-bocht maakt. Maar zo heet zal de Zweedse soep allicht niet worden gegeten. Daar zal het ACW wel voor zorgen. Bovendien zou het wel eens kunnen dat de PS via de Waalse en de Franstalige regeringen indirect een vinger in de federale pap zal houden, zoals ik eerder argumenteerde.

Politicoloog Pierre Verjans van de Université de Liège (geciteerd in eerder genoemd artikel) verwacht zelfs dat de PS zich juist extra belgicistisch zal profileren in 2019. De partij zal de N-VA zoveel mogelijk diaboliseren om het ‘verraad’ van de MR des te beter in de verf te kunnen zetten. De partij zal zich niet anti-Vlaams opstellen, maar juist bondgenoten zoeken in Vlaanderen om een breed progressief front te mobiliseren tegen de centrumrechtse regering.

Want in 2019 kan het alle richtingen uit. Dat er een federale regering wordt gevormd die zelfs niet in de buurt komt van een meerderheid in één taalgroep is een belangrijk precedent. Die deur staat nu wagenwijd open. Vandaag wandelt Bart De Wever erdoor. In 2019 kan dat Elio Di Rupo zijn, om een centrumlinkse of paarse regering te vormen zonder meerderheid in Vlaanderen. Een ‘onwaarschijnlijk’ scenario? Na alles wat er sinds de verkiezingen is gebeurd nemen we dat woord best niet meer in de mond.